Język kirgiski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Кыргыз тили
Obszar

Kirgistan, Federacja Rosyjska, Afganistan, Kazachstan, Tadżykistan i inne

Liczba mówiących

5 mln[1]

Pismo/alfabet

zmodyfikowana cyrylica

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
język urzędowy Kirgistan
Ethnologue 1 narodowy
Kody języka
ISO 639-1 ky
ISO 639-2 kir
ISO 639-3 kir
IETF ky
Glottolog kirg1245
Ethnologue kir
WALS kgz
SIL KIR
Występowanie
Ilustracja
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Wikipedia w języku kirgiskim
Słownik języka kirgiskiego
w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język kirgiski (kirg. кыргыз тили[2], قىرعىزچا, قىرعىز تىلى) – język należący do rodziny języków turkijskich. Jest językiem urzędowym Kirgistanu, obok rosyjskiego. Porozumiewa się nim ok. 5 mln[1] ludzi, głównie Kirgizów w swoim kraju, ale też w Afganistanie, Chinach, Kazachstanie, Tadżykistanie, Turcji i Uzbekistanie.

Za alfabet służy językowi kirgiskiemu cyrylica rozbudowana o trzy dodatkowe litery: Ңң, Үү, Өө. Język kirgiski był zapisywany alfabetem łacińskim między 1928 a 1940 r. Od odzyskania niepodległości w 1991 r. wśród niektórych kirgiskich polityków istniał pomysł, by przywrócić język kirgiski do zapisywania łacinką, ale do tej pory nie wszedł on w życie.

Pierwszy artykuł Deklaracji Praw Człowieka w języku kirgiskim[3]:

„Бардык адамдар өз беделинде жана укуктарында эркин жана тең укуктуу болуп жаралат. Алардын аң-сезими менен абийири бар жана бири-бирине бир туугандык мамиле кылууга тийиш”.

Język kirgiski, choć przeważnie zapisywany cyrylicą, dorobił się kilku adaptacji alfabetu łacińskiego.

Cyrilica ALA-LC BGN/PCGN ISO 9
а a a a
б b b b
в v v v
г g g g
д d d d
е e e e
ё ë yo ë
ж zh j ž
з z z z
и i i i
й ĭ y j
к k k k
л l l l
м m m m
н n n n
ң ng͡ ng
о o o o
ө ȯ ö ô
п p p p
р r r r
с s s s
т t t t
у u u u
ү ü ù
ф f f f
х kh kh h
ц ts͡ ts c
ч ch ch č
ш sh sh š
щ shch shch ŝ
ъ "
ы y y y
ь '
э ė e è
ю iu͡ yu û
я ia͡ ya â

Poza tymi systemami transliteracji tradycyjnie używany jest również inny, stosowany np. na znakach drogowych w Kirgistanie. Przykładowo wyraz „Чок” można zapisać jako „Czoc”.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Kyrgyz, [w:] Ethnologue: Languages of the World [online], wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2017-08-19] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
  2. К. К. Юдахин (red.): Орусча-кыргызча сөздүк/Русско-киргизский словарь. Москва: Академия Наук Киргизской ССР, 1957, s. 280. (ros.).
  3. Адам Укуктарынын Жалпы Декларациясы. ohchr.org. [dostęp 2015-07-18]. (kirg.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]