Język meyah
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
15 tys. (2000) | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 5 rozwojowy↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | mej | ||
| IETF | mej | ||
| Glottolog | meya1236 | ||
| Ethnologue | mej | ||
| BPS | 1059 4 | ||
| WALS | mea | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Język meyah (a. meah, meax, mejach, mejah, meyach), także: arfak[1], mansibaber[1][2] – język papuaski używany w indonezyjskiej prowincji Papua Zachodnia, we wschodniej części półwyspu Ptasia Głowa. Według danych z 2000 roku posługuje się nim blisko 15 tys. osób[1].
Meyah to społeczność łowiecko-zbieracka, która tradycyjnie unikała interakcji z osobami z zewnątrz[3]. Od XVI wieku utrzymywali jednak pewne kontakty z innymi grupami etnicznymi (Biak, Ternate i Ambon). Ich pierwszy kontakt z Europejczykami miał miejsce w 1775 roku. W języku meyah występuje niewielka liczba zapożyczeń z języka biak-numfor[4]. Wykazuje pewne cechy języków austronezyjskich (szyk zdania SVO, rozróżnienie inclusivus-exclusivus, podobne wzorce reduplikacji)[5][6]. W użyciu jest także język indonezyjski (bądź lokalny malajski), aczkolwiek w ograniczonym zakresie (zwykle w mniej odizolowanych regionach); niektórzy znają też języki sąsiednich społeczności[7].
Nazwa „meyah” występuje w różnych wariantach zapisu (formę „meyah” przyjęto w później wypracowanej ortografii). Nie jest to rodzime określenie (zostało zapożyczone z języka mpur), tradycyjnie osoby z ludu Meyah identyfikują się przy użyciu nazw klanów. Nazwa „mansibaber” pochodzi z biak-numfor i ma charakter pejoratywny[8].
Należy do grupy języków wschodniej Ptasiej Głowy i jest spokrewniony z językiem sougb[2][9]. Ross (2005) próbnie zalicza języki wschodniej Ptasiej Głowy do rozszerzonej rodziny języków zachodniopapuaskich[10]. Różnice dialektalne są minimalne (dotyczą pewnych cech dźwiękowych i leksyki)[3]. G. Reesink (2004) omówił moskona (meninggo) jako dialekt meyah, zaznaczając, że wcześniej rozpatrywano go jako oddzielny język[2]. Według G. Gravelle (2010) meyah i moskona to istotnie odrębne języki, o niskim poziomie wzajemnej zrozumiałości[11].
Pierwsze informacje nt. meyah ukazały się w I poł. XX w.[12] Wczesne dane leksykalne dot. tego języka (określanego jako „mansibabêr”) zebrali P. Wirz (1923)[13] i H.K.J. Cowan (1953)[14]. W nowszych czasach sporządzono opis jego gramatyki (2004, 2010)[15][16] oraz kolejną listę słownictwa (2001)[17]. Jest zapisywany alfabetem łacińskim[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Meyah, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2020-06-01] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-25] (ang.).
- ↑ a b c Jelle Miedema, Ger Reesink, One Head, Many Faces: New Perspectives on the Bird’s Head Peninsula of New Guinea, Leiden: KITLV Press, 2004 (Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde 219), s. 32, DOI: 10.1163/9789004454385, ISBN 978-90-04-45438-5, ISBN 978-90-67-18229-4, OCLC 1312159896 [dostęp 2022-08-15] (ang.).
- ↑ a b Gravelle 1998 ↓, s. 556–557.
- ↑ Gravelle 1998 ↓, s. 557.
- ↑ Gravelle 1998 ↓, s. 555–556.
- ↑ Gravelle 2010 ↓, s. 7, 228–229.
- ↑ Gravelle 2010 ↓, s. 6.
- ↑ Gravelle 2010 ↓, s. 2.
- ↑ Holton i Klamer 2018 ↓, s. 580.
- ↑ Ross 2005 ↓, s. 30.
- ↑ Gloria J. Gravelle, A Grammar of Moskona: An East Bird's Head Language of West Papua, Indonesia, Vrije Universiteit Amsterdam, 2010, s. 7–8, OCLC 1136600518 [dostęp 2022-08-16] (ang.).
- ↑ Stephen A. Wurm, Papuan Languages of Oceania, Tübingen: Narr, 1982 (Ars linguistica 7), s. 248, ISBN 3-87808-357-2, OCLC 8592292 (ang.).
- ↑ Paul Wirz, Wörterverzeichnis der Sprache des Stammes Mansibabēr (von holländisch Nord Neu-Guinea), „Tijdschrift voor Indische taal-, land- en volkenkunde”, 62, 1923, s. 189–208 (niem.).
- ↑ Hendrik Karel Jan Cowan, Voorlopige resultaten van een ambtelijk taalonderzoek in Nieuw-Guinea, ’s-Gravenhage: M. Nijhoff, 1953, OCLC 8245434 [dostęp 2024-02-24] (niderl. • ang.).
- ↑ Gilles Gravelle, The Meyah language of Papua, Vrije Universiteit Amsterdam, 2004, OCLC 1280469121 [dostęp 2022-12-02] (ang.).
- ↑ Gravelle 2010 ↓.
- ↑ Gilles Gravelle, Daftar kata Meyah - Indonesia dan kebalikan Indonesia - Meyah, Manokwari: Yayasan Pengembangan Masyarakat Arfak, 2001 [dostęp 2022-12-02] (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Gilles Gravelle, Syntactic constructions and the Meyah lexicon, [w:] Jelle Miedema, Cecilia Odé, Rien A.C. Dam (red.), Perspectives on the Bird‘s Head of Irian Jaya, Indonesia; Proceedings of the Conference, Leiden, 13–17 October 1997, Amsterdam–Atlanta: Rodopi, 1998, s. 555–573, DOI: 10.1163/9789004652644_030, ISBN 978-90-420-0644-7, ISBN 978-90-04-65264-4, OCLC 41025250 (ang.).
- Gilles Gravelle, Meyah: a language of West Papua, Indonesia, Canberra: Pacific Linguistics, College of Asia and the Pacific, Australian National University, 2010 (Pacific Linguistics 619), ISBN 978-0-85883-625-9, OCLC 680238226 [dostęp 2023-07-23] (ang.).
- Gary Holton, Marian Klamer, The Papuan languages of East Nusantara and the Bird’s Head, [w:] Bill Palmer (red.), The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide, Berlin–Boston: Walter de Gruyter, 2018 (The World of Linguistics 4), s. 569–640, DOI: 10.1515/9783110295252-005, ISBN 978-3-11-029525-2, ISBN 978-3-11-028642-7, OCLC 1041880153 [dostęp 2024-02-24] (ang.).
- Malcolm Ross, Pronouns as a preliminary diagnostic for grouping Papuan languages, [w:] Andrew Pawley i inni red., Papuan pasts: cultural, linguistic and biological histories of Papuan-speaking peoples, Canberra: Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University, 2005 (Pacific Linguistics 572), s. 15–66, ISBN 0-85883-562-2, OCLC 67292782 [dostęp 2022-09-20] (ang.).