Język sawai
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
12 tys. (2000) | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 6b zagrożony↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | szw | ||
| IETF | szw | ||
| Glottolog | sawa1247 | ||
| Ethnologue | szw | ||
| WALS | swi | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Język sawai, także: weda[1][2][3], weda-sawai[2][3], were[2] – język austronezyjski używany w prowincji Moluki Północne w Indonezji, jeden z języków południowo-centralnej Halmahery. Według danych szacunkowych z 2000 roku mówiło nim wówczas 12 tys. osób[2]. Swoim zasięgiem obejmuje fragmenty kabupatenów Halmahera Tengah i Halmahera Selatan[3].
Posługuje się nim ludność Sawai (i Weda)[4][5]. Z danych SIL International wynika, że jego użytkownicy zamieszkują 13 wsi w kecamatanach Gane Timur i Weda[2].
Wyodręniono pięć dialektów: sawai, weda, faya-mafa, kobe, messa-dote[2]. Czasami sawai i weda rozpatruje się jako dwa języki (społeczności te odróżnia od siebie przynależność religijna)[6]. Grupy Sawai, Weda, a także Maba i Patani są ze sobą blisko powiązane pod względem etniczno-politycznym[7]. Według badań SIL International dialekty weda-sawai tworzą kontinuum dialektalne, przy czym różnice lokalne w pewnym stopniu odpowiadają podziałom religijnym[3].
Powszechna jest wielojęzyczność. W użyciu są również języki indonezyjski i malajski Moluków Północnych, a także języki innych grup etnicznych (np. buli i patani)[2]. Wiele osób zna zupełnie odrębny (nieaustronezyjski) język tobelo[8]. Występują wpływy słownikowe języków północnohalmaherskich (tobelo, ternate, tidore) i lokalnego malajskiego[1]. Dodatkowo użycie języka narodowego w administracji, edukacji i sferze religijnej doprowadziło do przejęcia przez sawai dużego zasobu leksyki indonezyjskiej[8].
Uchodzi za zagrożony wymarciem[2]. Odnotowano, że stopień jego użycia różni się w zależności od grupy wiekowej. Rolę podstawowych środków komunikacji, przyswajanych jako języki pierwsze, przejmują malajski Moluków Północnych i indonezyjski[3].
W publikacji z 1980 r. zawarto listy słownictwa sawai i weda[9]. Bliższą dokumentacją tego języka zajmowali się w latach 90. XX w. badacze związani z Summer Institute of Linguistics; owocem ich starań stał się projekt słownika, w 2019 r. opublikowany w wersji internetowej[10].
Bywa zapisywany alfabetem łacińskim; piśmiennictwo w języku sawai obejmuje teksty religijne. Nie jest szeroko wykorzystywany w charakterze języka pisanego[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Whisler i Whisler 1995 ↓, s. 659.
- ↑ a b c d e f g h i M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Sawai, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2020-02-29] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-10] (ang.).
- ↑ a b c d e Kamus Bahasa Sawai: Introduction. [w:] Webonary – Dictionaries and Grammars of the World [on-line]. SIL International. [dostęp 2024-10-27]. (ang. • indonez.).
- ↑ Bubandt 2006 ↓, s. 132.
- ↑ Topatimasang 2016 ↓, s. 96.
- ↑ Grimes i Grimes 1994 ↓, s. 46.
- ↑ Topatimasang 2016 ↓, s. 98.
- ↑ a b Thomas 1983 ↓, s. 285.
- ↑ W. A. L. Stokhof, Lia Saleh-Bronkhorst: Holle lists: vocabularies in languages of Indonesia. Vol. 2. Sula and Bacan Islands, North Halmahera, South and East Halmahera. Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1980, s. 233–247, 265–279, seria: Pacific Linguistics D-28; Materials in languages of Indonesia 2. DOI: 10.15144/PL-D28. ISBN 0-85883-218-6. OCLC 27582893. (ang.).
- ↑ Kamus Bahasa Sawai: Pendahuluan. [w:] Webonary – Dictionaries and Grammars of the World [on-line]. SIL International. [dostęp 2024-11-10]. (indonez. • ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Nils Bubandt, Speaking of Places: Spatial poesis and localized identity in Buli, [w:] James J. Fox (red.), The Poetic Power of Place: Comparative Perspectives on Austronesian Ideas of Locality, Canberra: ANU Press, 2006, s. 131–161, DOI: 10.22459/PPP.09.2006.08, ISBN 978-1-920942-86-1, OCLC 224973762, JSTOR: j.ctt2jbjrm.11 (ang.).
- Charles E. Grimes, Barbara D. Grimes: Languages of the North Moluccas: a preliminary lexicostatistic classification. W: E.K.M. Masinambow (red.): Maluku dan Irian Jaya. Jakarta: Lembaga Ekonomi dan Kemasyarakatan Nasional, Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia (LEKNAS-LIPI), 1994, s. 35–63, seria: Buletin LEKNAS III.1. OCLC 54222413. (ang.).
- Michael R. Thomas: Pronominal prefixes in Sawai, a Bulic language. W: Amran Halim, Lois Carrington, Stephen A. Wurm (red.): Papers from the Third International Conference on Austronesian Linguistics, Vol. 4, Thematic variation. Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1983, s. 285–289, seria: Pacific Linguistics C-77. DOI: 10.15144/PL-C77.285. ISBN 0-85883-304-2. OCLC 10276675. (ang.).
- Kisah-4: Orang Sawai dan Orang Bacan: Para Pecundang Yang Tetap Bingung. W: Roem Topatimasang (red.): Orang-orang Kalah: Kisah Penyingkiran Masyarakat Adat Kepulauan Maluku. Robby Teniwut (autor notatek). Wyd. 2. Sleman, Yogyakarta: INSISTPress, 2016, s. 95–109. ISBN 978-602-0857-16-9. OCLC 1002419730. (indonez.).
- Ronald Whisler, Jacqui Whisler: Sawai. W: Darrell T. Tryon (red.): Comparative Austronesian Dictionary: An Introduction to Austronesian Studies. Berlin–New York: Walter de Gruyter, 1995, s. 659–668, seria: Trends in Linguistics. Documentation 10. DOI: 10.1515/9783110884012.1.659. ISBN 978-3-11-088401-2. OCLC 868970232. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Corinne Bourbeillon: An Indonesian village (Weda Bay, Halmahera). Petites Bulles d’Ailleurs, 2013-05-23. [dostęp 2022-08-25]. (ang.).
- Sawai / Weda. Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. [dostęp 2024-09-03]. (ang.).
- Kamus Bahasa Sawai. [w:] Webonary – Dictionaries and Grammars of the World [on-line]. SIL International. [dostęp 2024-10-27]. (ang. • indonez.).