Język tahitański
| Obszar | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
ok. 120 tys. | ||||||
| Klasyfikacja genetyczna | |||||||
| Status oficjalny | |||||||
| język urzędowy | Polinezja Francuska (z wyjątkiem Markizów) | ||||||
| Ethnologue | 1 narodowy↗ | ||||||
| Kody języka | |||||||
| Kod ISO 639-1↗ | ty | ||||||
| Kod ISO 639-2↗ | tah | ||||||
| Kod ISO 639-3↗ | tah | ||||||
| IETF | ty | ||||||
| Glottolog | tahi1242 | ||||||
| Ethnologue | tah | ||||||
| GOST 7.75–97 | тая 647 | ||||||
| WALS | tah | ||||||
| W Wikipedii | |||||||
| |||||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||||||
Język tahitański (tahiti) – język z grupy języków polinezyjskich, używany przez około 120 tys. mówiących, głównie na wyspach Polinezji Francuskiej (z wyjątkiem archipelagu Markizów), gdzie ma status języka urzędowego (obok języka francuskiego). Najbliżej spokrewniony z językiem rarotongańskim, wykazuje też duże podobieństwo do języków hawajskiego oraz maoryskiego. Do jego zapisu służy alfabet łaciński.
Ocenia się, że jest zagrożony wymarciem. Ma to wynikać ze wzrostu znaczenia języków angielskiego i francuskiego wraz ze współczesnym rozwojem techniki[1].
Ortografia i wymowa[edytuj | edytuj kod]
| Litera | Nazwa | IPA | |
|---|---|---|---|
| Uwagi | |||
| a | ʻā | /a/, /ɑː/ | |
| e | ʻē | /e/, /eː/ | długie „e” |
| f | fā | /f/ | dwuwargowa ([ɸ]) po „o” i „u” |
| h | hē | /h/ | wymawiana jako [ʃ] po „i” oraz przed „o" i „u” |
| i | ʻī | /i/, /iː/ | |
| m | mō | /m/ | |
| n | nū | /n/ | |
| o | ʻō | /ɔ/, /oː/ | |
| p | pī | /p/ | |
| r | rō | /r/ | |
| t | tī | /t/ | |
| u | ʻū | /u/, /uː/ | |
| v | vī | /v/ | dwuwargowa ([β]) po „o” i „u” |
| ’ | ʻeta | /ʔ/ | zwarcie krtaniowe na początku sylaby |
Składnia[edytuj | edytuj kod]
Język tahitański operuje szykiem zdania VSO (orzeczenie-podmiot-dopełnienie), który jest typowy również dla innych języków polinezyjskich.
Słownictwo[edytuj | edytuj kod]
W języku tahitańskim przeważa słownictwo o podłożu austronezyjskim. Istnieje także szereg internacjonalizmów związanych z realiami życia współczesnego.
Przykłady podstawowych wyrażeń:
| Polski | Tahitański |
|---|---|
| Witamy | Maeva |
| Dzień dobry, cześć | ʻIa ora na ʻoe |
| Do widzenia | Pārahi |
| Dziękuję | Māuruuru |
| Tak | ʻē, ʻae |
| Nie | ʻaita, eʻita, eʻere |
| Dobrze, w porządku | Maitaʻi |
| Dom | Fare |
| Biały cudzoziemiec | Popaʻā |
| Liczebniki | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| tahi, hōʻē | piti | toru | maha | pae | ono | hitu | vaʻu | iva | hōʻē ʻahuru |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jozef Genzor, Jazyky sveta: história a súčasnosť, wyd. 1, Bratislava: Lingea, 2015, s. 564, ISBN 978-80-8145-114-0, OCLC 950004358 (słow.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Alfred Franciszek Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, wyd. 1, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).