Języki zachodniej Ptasiej Głowy
| Obszar | |
|---|---|
| Klasyfikacja genetyczna |
|
| Podział |
• języki moi-seget |
| Kody rodziny językowej | |
| Glottolog | west1493 |
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unicode. | |
Języki zachodniej Ptasiej Głowy (ang. West Bird’s Head languages) – grupa słabo udokumentowanych języków papuaskich używanych w prowincji Papua Zachodnia w Indonezji. Ich zasięg geograficzny obejmuje zachodnią część półwyspu Ptasia Głowa oraz wschodni skrawek wyspy Salawati w archipelagu Raja Ampat[1]. Są przypuszczalnie spokrewnione z językami północnohalmaherskimi z prowincji Moluki Północne[2].
Kontakt językowy i klasyfikacja
[edytuj | edytuj kod]Na strukturę języków zachodniej Ptasiej Głowy znacznie rzutował wpływ języków austronezyjskich. Wpływy austronezyjskie są widoczne w szyku wyrazów (SVO zamiast typowo papuaskiego SOV), elementach leksyki oraz formach zaimków i liczebników[3].
Początkowo H.K.J. Cowan uważał, że mogą to być języki austronezyjskie; nie było jasne, do której z grup powinny zostać zaliczone[3]. G. Reesink (1998) sugeruje, że zachodniopapuaskie języki Ptasiej Głowy można rozpatrywać jako języki mieszane, które wymykają się tradycyjnej klasyfikacji genetycznej[4]. Wszystkie z nich znalazły się pod wpływem języka biak (tradycyjna lingua franca) i innych języków zatoki Cenderawasih[3]. W tradycyjnym ujęciu zakładano, że wszystkie papuaskie języki Ptasiej Głowy (z wyjątkiem języków południowej części półwyspu) są spokrewnione, ale w nowszych pracach zarzucono tę praktykę, wyróżniając na tym obszarze kilka rodzin[5].
Języki zachodniej Ptasiej Głowy tworzą grupę wyraźnie ze sobą spokrewnionych języków. Podobieństwa w formach zaimków (a w mniejszym stopniu dane leksykalne) wskazują na ich związek z językami północnohalmaherskimi[6]. Nie wiadomo, czy jest to związek natury genetycznej (dalekie pokrewieństwo), czy też świadectwo kontaktów między tymi grupami (oraz między nimi a językami austronezyjskimi)[7]. Obie rodziny zostały ulokowane w ramach fyli zachodniopapuaskiej[8][9]. G. Holton i M. Klamer (2018) uważają tę propozycję za obiecującą. Brak natomiast dostatecznych dowodów na genetyczną jedność papuaskich rodzin językowych Ptasiej Głowy[9].
Podział wewnętrzny[10][11]
[edytuj | edytuj kod]- Języki moi-seget:
- Języki moraid-kalabra-tehit:
- ? kuwani
Dokumentacja języka kuwani sprowadza się do jednego spisu słów, ale dane te sugerują, że jest to odrębny język (choć był też utożsamiany z kalabra)[1]. Nie zarejestrowano jego dokładnej lokalizacji, ani nie określono też liczby użytkowników[12].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Holton i Klamer 2018 ↓, s. 579.
- ↑ van Staden i Reesink 2008 ↓, s. 19–20.
- ↑ a b c Holton i Klamer 2018 ↓, s. 625.
- ↑ Reesink 1998 ↓, s. 637.
- ↑ Unterladstetter 2020 ↓, s. 37.
- ↑ Miedema i Reesink 2004 ↓, s. 27, 31.
- ↑ Reesink 2005 ↓, s. 187–188.
- ↑ Donohue 2008 ↓, s. 43.
- ↑ a b Holton i Klamer 2018 ↓, s. 626.
- ↑ Holton i Klamer 2018 ↓, s. 580.
- ↑ Berry i Berry 1987 ↓, s. 51.
- ↑ Voorhoeve 1975 ↓, s. 718.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Keith Berry, Christine Berry, A Survey of Some West Papuan Phylum Languages, [w:] Peter J. Silzer, Joyce K. Sterner (red.), Workpapers in Indonesian Languages and Cultures, t. 4, Summer Institute of Linguistics, 1987, s. 25–55, OCLC 896388316 [dostęp 2022-10-16] (ang.).
- Mark Donohue, Bound pronominals in the West Papuan languages, [w:] Claire Bowern, Bethwyn Evans, Luisa Miceli (red.), Morphology and Language History: In honour of Harold Koch, Amsterdam–Philadelphia: John Benjamins Publishing, 2008 (Current Issues in Linguistic Theory 298), s. 43–58, DOI: 10.1075/cilt.298.06don, ISBN 978-90-272-9096-0, OCLC 277090439 (ang.).
- Gary Holton, Marian Klamer, The Papuan languages of East Nusantara and the Bird’s Head, [w:] Bill Palmer (red.), The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide, Berlin–Boston: Walter de Gruyter, 2018 (The World of Linguistics 4), s. 569–640, DOI: 10.1515/9783110295252-005, ISBN 978-3-11-029525-2, ISBN 978-3-11-028642-7, OCLC 1041880153 [dostęp 2022-10-16] (ang.).
- Jelle Miedema, Ger P. Reesink, One Head, Many Faces: New Perspectives on the Bird’s Head Peninsula of New Guinea, Leiden: KITLV Press, 2004 (Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde 219), DOI: 10.1163/9789004454385, ISBN 978-90-04-45438-5, ISBN 978-90-67-18229-4, OCLC 1312159896 [dostęp 2022-08-15] (ang.).
- Ger P. Reesink, West Papuan languages: roots and development, [w:] Andrew Pawley i inni red., Papuan pasts: cultural, linguistic and biological histories of Papuan-speaking peoples, Canberra: Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University, 2005 (Pacific Linguistics 572), s. 185–218, ISBN 978-0-85883-562-7, OCLC 67292782 [dostęp 2022-09-21] (ang.).
- Ger P. Reesink, The Bird‘s Head as Sprachbund, [w:] Jelle Miedema, Cecilia Odé, Rien A.C. Dam (red.), Perspectives on the Bird‘s Head of Irian Jaya, Indonesia; Proceedings of the Conference, Leiden, 13–17 October 1997, Amsterdam–Atlanta: Rodopi, 1998, s. 603–642, DOI: 10.1163/9789004652644_032, ISBN 978-90-420-0644-7, ISBN 978-90-04-65264-4, OCLC 41025250 (ang.).
- Miriam van Staden, Ger P. Reesink, Serial verb constructions in a linguistic area, [w:] Gunter Senft (red.), Serial Verb Constructions in Austronesian and Papuan Languages, Canberra: Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University, 2008 (Pacific Linguistics 594), s. 17–54, ISBN 978-0-85883-591-7, OCLC 271765117 [dostęp 2022-09-20] (ang.).
- Volker Unterladstetter, Multi-verb constructions in Eastern Indonesia, Berlin: Language Science Press, 2020 (Studies in Diversity Linguistics 28), DOI: 10.5281/zenodo.3546018, ISBN 978-3-96110-216-7, OCLC 1154284367 [dostęp 2023-02-23] (ang.).
- Clemens L. Voorhoeve, West Papuan Phylum languages on the mainland of New Guinea: Bird's Head (Vogelkop) Peninsula, [w:] Stephen A. Wurm (red.), New Guinea area languages and language study, Vol. 1, Papuan languages and the New Guinea linguistic scene, Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1975 (Pacific Linguistics C-38), s. 717–728, DOI: 10.15144/PL-C38.717, ISBN 978-0-85883-131-5, OCLC 2565788 [dostęp 2022-09-20] (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- West Bird’s Head, [w:] Ethnologue: Languages of the World, Dallas: SIL International [dostęp 2022-12-08] [zarchiwizowane z adresu 2022-12-08] (ang.).