Józef Szydzik

Józef Szydzik

Ksiądz infułat Józef Szydzik, Fordon, 1938
Data i miejsce urodzenia	18 października 1871 Mikołajki
Data i miejsce śmierci	29 września 1939 Bydgoszcz
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	1896
Odznaczenia

Ksiądz prałat Józef Szydzik, Chełmża 1931

Ksiądz Józef Szydzik przy budowie kaplicy Kalwarii we Wielu

Józef Szydzik (ur. 18 października 1871 w Mikołajkach, zm. 29 września 1939 w Bydgoszczy albo w okolicach) – ksiądz katolicki, polski działacz narodowy, budowniczy Kalwarii Wielewskiej, zasłużony proboszcz chełmżyński i fordoński.

Życiorys

Urodzony w Mikołajkach w powiecie lubawskim w rodzinie nauczycielskiej (syn Franciszka Szydzika i Anastazji Rosińskiej, brat Marii Magdaleny Błędzkiej z d. Szydzik, Franciszka Szydzika – księdza katolickiego w USA, Kazimiery Szydzik – siostry zakonnej i przełożonej Klasztoru Zmartwychwstanek w Chicago (USA) i Bronisławy Szydzik – siostry zakonnej w Katowicach). Uczył się w progimnazjum w Nowym Mieście Lubawskim, a od 1888 w gimnazjum w Brodnicy, gdzie należał do tajnej organizacji filomackiej, której był w latach 1890–1891 przewodniczącym. Od 1891 alumn w Seminarium Duchownym w Pelplinie. W 1896 otrzymał święcenia kapłańskie.

Józef Szydzik był filistrem honorowym Capitolii (korporacji akademickiej). Capitolię założyła dnia 19 listopada 1926 grupa studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Jako wikariusz pracował w Oliwie, Chojnicach i Pączewie. Od 1903 był proboszczem w Ostródzie.

W 1905 objął parafię we Wielu. Dokończył tam budowę kościoła parafialnego rozpoczętą przez poprzednika, angażował się w życie społeczne, gospodarcze i polityczne, patronował Towarzystwu Ludowemu i Kółku Rolniczemu. Od 1907 działał w TCL, w 1906 współzałożył Bank Ludowy we Wielu, którego był dyrektorem. Odnowił kult Matki Bożej Pocieszenia. Był głównym inicjatorem i budowniczym Kalwarii Wielewskiej na Białej Górze nad jez. Wielewskim. Był aktywny w ruchu niepodległościowym. W 1918 został przewodniczącym Rady Robotniczo-Chłopskiej we Wielu i delegatem na Polski Sejm Dzielnicowy w Poznaniu. Był też inicjatorem budowy kościoła filialnego w Dziemianach.

W 1924 w uznaniu dotychczasowych zasług otrzymał prestiżową parafię w Chełmży. W 1927 został tajnym szambelanem papieskim, a w latach 1929–1938 był dziekanem i delegatem biskupim. Odnowił katedrę chełmżyńską, w starej szkole stworzył dom katolicki, w którym miały siedzibę liczne bractwa religijne, zwłaszcza młodzieżowe, którym patronował. Ku pamięci poległych w I wojnie światowej mieszkańców miasta wybudował kaplicę Matki Bożej Częstochowskiej na przyjeziornym wzgórzu. Odnowił kult bł. Juty i wybudował pod jej wezwaniem kaplicę w Bielczynach na miejscu dawnej pustelni i dawniejszych kaplic. Opracował cenną publikację Kalendarz Kościelny dla Parafii Chełmżyńskiej. Zawierała ona historię Chełmży, wykaz proboszczów, historię katedry, legendy o mieście. Ponadto chronologiczny spis biskupów chełmińskich od początku do 1926, historię kościoła św. Mikołaja w Chełmży, kościoła oo. franciszkanów, klasztoru ss. elżbietanek, historię bractw i stowarzyszeń, opis parafii dekanatu chełmińskiego. W czasach kryzysu gospodarczego współpracował z władzami miasta w celu niesienia pomocy biednym. Propagował ruch abstynencki. W 1936 na wniosek bpa Stanisława Okoniewskiego uhonorowany przez Piusa XI godnością infułata – protonotariusza apostolskiego. W 1938 przeniesiono go do parafii św. Mikołaja w Fordonie (obecnie dzielnica Bydgoszczy). Słynął w diecezji jako nowoczesny duszpasterz, zasłużony działacz społeczny, od 1906 członek TNT (Towarzystwo Naukowe w Toruniu).

20 września 1939 aresztowany przez Niemców, uwięziony w tymczasowym obozie dla internowanych Polaków w koszarach 15 Wielkopolskiego Pułku Artylerii Lekkiej w Bydgoszczy przy ul. Gdańskiej 147 (Internierungslager blok VIII), gdzie 29 września 1939 hitlerowski „lekarz” zabił go zastrzykiem. Dokładne miejsce pochówku nie jest znane (może w Tryszczynie – 10 km od Bydgoszczy w kierunku Koronowa, może w fordońskiej „Dolinie Śmierci”). W tamtych dniach, w ciągu kilku dni zabito 250 osób, głównie nauczycieli, księży oraz członków Polskiego Związku Zachodniego.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1934)
• Medal Niepodległości (22 kwietnia 1938)
• Srebrny Krzyż Zasługi (9 lutego 1925)
• Odznaka Organizacji Wojskowej Pomorskiej

Upamiętnienie

Jedna z ulic Fordonu w Bydgoszczy nosi dziś jego imię.

Bibliografia

• Zdzisław Biegański: Szydzik Józef. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 49. Warszawa – Kraków: Instytut Historii PAN im. Tadeusza Manteuffla, 2014, s. 628–630. ISBN 978-83-63352-26-4.
• Zdzisław Ossowski. Genius loci Kaszub. „Zeszyty Chojnickie”. 39, s. 25–36, 2023. Chojnice: Chojnickie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. ISSN 1509-3050. [dostęp 2024-02-06]. (pol.).