Jacek Dehnel

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Ten artykuł dotyczy pisarza. Zobacz też: Jacenty Dehnel – oficer marynarki wojennej.
Jacek Dehnel
Ilustracja
J. Dehnel
Data i miejsce urodzenia 1 maja 1980
Gdańsk
Alma Mater Uniwersytet Warszawski
Dziedzina sztuki poezja, proza
Odznaczenia
Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Nagrody

Nagroda Fundacji im. Kościelskich (2005)
Paszport „Polityki” (2007)
Śląski Wawrzyn Literacki (2009)

Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Wikicytaty Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa
Galeria: Jacek Dehnel
Jacek Dehnel i Karol Maliszewski podczas Festiwalu Góry Literatury, 2016
Jacek Dehnel
Jacek Dehnel podczas wieczoru autorskiego

Jacek Dehnel (ur. 1 maja 1980 w Gdańsku) – polski pisarz, tłumacz i malarz.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jego matką jest Anna Karpińska-Dehnel, malarka[1], ojcem zaś Jacek Dehnel, inżynier[2]. Absolwent V LO im Stefana Żeromskiego w Gdańsku Oliwie oraz Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych na Uniwersytecie Warszawskim[3]. Stypendysta Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci[4]. Laureat licznych konkursów poetyckich. Autor książek poetyckich, powieści i opowiadań. Publikował m.in. w „Studium”, „Toposie”, „Tytule”, „Kwartalniku Artystycznym”, „Zeszytach Poetyckich”[5], „Akcencie”[6] oraz „Przeglądzie Powszechnym”[7]. Tłumaczył m.in. wiersze Philipa Larkina.

Od września 2006 do lipca 2009, wraz z muzykiem Tymonem Tymańskim i dziennikarzem Maciejem Chmielem, prowadził w TVP1 program kulturalny ŁOSssKOT. Był członkiem Rady Programowej Galerii Zachęta i felietonistą portalu Wirtualna Polska (dział: Książki). Współpracuje z tygodnikiem „Polityka” (dział: Kawiarnia literacka), jest jednym z założycieli i prezesem Stowarzyszenia Unia Literacka[8].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Mieszka w Warszawie na Powiślu. Jest otwarcie zdeklarowanym gejem. Jego wieloletnim partnerem jest tłumacz i pisarz Piotr Tarczyński[9][10]. W listopadzie 2018 para zawarła związek małżeński w Londynie[11][12].

W 2019 Dehnel dokonał apostazji[13].

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

Za debiutancki tom poetycki Żywoty równoległe otrzymał w 2005 Nagrodę Fundacji im. Kościelskich oraz wyróżnienie w Ogólnopolskim Konkursie Literackim „Złoty Środek Poezji”[14]. W 2007 został laureatem Paszportu Polityki za rok 2006 w kategorii literatura.

W listopadzie 2008 otrzymał od Rady Języka Polskiego tytuł Honorowego Ambasadora Polszczyzny, w maju 2011 tytuł Młodego Ambasadora Polszczyzny[15]. W marcu 2009 przyznano mu nagrodę kulturalną miasta Gdańsk Splendor Gedanensis, za wydanie książki „Balzakiana”[16], a także przekłady poetyckie Philipa Larkina[17].

W 2009 został laureatem nagrody „Śląski Wawrzyn Literacki” (za rok 2008) za cykl minipowieści Balzakiana.

Trzykrotnie nominowany do Nagrody Angelus – w 2007 za Lalę, w 2012 za Saturna, w 2015 za Matkę Makrynę[18]. Pięciokrotnie nominowany do Nagrody Literackiej Nike – w 2009 za Balzakiana[19], w 2010 za Ekran kontrolny (finał nagrody)[20][21], w 2012 za Saturna[22], w 2015 za Matkę Makrynę[23] (finał nagrody)[24], a w 2017 za Krivoklata[25]. W 2014 nominowany do Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej za Języki obce[26]. Odznaczony brązowym Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[27].

W 2009 Lala była nominowana do Europejskiej Nagrody Literackiej. W 2019 angielski przekład Lali (tł. Antonia Lloyd Jones) był nominowany do EBRD Literature Prize (nagrody literackiej Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju)[28], a wybór wierszy Aperture (tł. Karen Kovacik) znalazł się w finale i otrzymał wyróżnienie w PEN Award for Poetry in Translation (nagroda amerykańskiego PEN Clubu za przekłady poezji)[29].

Twórczość literacka[edytuj | edytuj kod]

Poezja
  • Żywoty równoległe, Kraków, Zielona Sowa 2004
  • Wyprawa na południe, Tychy, Teatr Mały (Tychy) 2005
  • Wiersze, Warszawa, Lampa i Iskra Boża 2006
  • Brzytwa okamgnienia, Wrocław, Biuro Literackie 2007
  • Ekran kontrolny, Wrocław, Biuro Literackie 2009
  • Rubryki strat i zysków, Wrocław, Biuro Literackie 2011
  • Języki obce, Wrocław, Biuro Literackie 2013
  • Seria w ciemność (wybór z wcześniejszych tomów), Wrocław, Biuro Literackie 2016
  • Serce Chopina (poemat), Wrocław, Biuro Literackie 2018
Proza
  • Kolekcja Gdańsk, Marpress 1999
  • Lala, W.A.B. 2006
  • Rynek w Smyrnie, W.A.B. 2007
  • Balzakiana, W.A.B. 2008
  • Fotoplastikon, W.A.B. 2009
  • Saturn. Czarne obrazy z życia mężczyzn z rodziny Goya, W.A.B. 2011
  • Kosmografia, czyli trzydzieści apokryfów tułaczych, książka napisana na wystawę „Świat Ptolemeusza. Włoska kartografia renesansowa w zbiorach Biblioteki Narodowej”, 2012
  • Młodszy księgowy. O książkach, czytaniu i pisaniu, W.A.B. 2013
  • Matka Makryna, W.A.B 2014
  • Tajemnica domu Helclów, Znak Literanova 2015; jako „Maryla Szymiczkowa” (razem z Piotrem Tarczyńskim)
  • Dziennik Roku Chrystusowego, W.A.B. 2015[30]
  • Nowy Tajny Detektyw, NCK i Fundacja Picture Doc 2015 (wybór materiałów archiwalnych wspólnie z Barbarą Klicką)
  • Proteusz, czyli o przemianach. Spacerownik po historii Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowe w Warszawie, Serenissima 2015[31]
  • Krivoklat, Znak 2016[32]
  • Rozdarta zasłona, Znak literanova 2016, jako „Maryla Szymiczkowa” (razem z Piotrem Tarczyńskim)[33]
  • Dysharmonia, czyli pięćdziesiąt apokryfów muzycznych, Narodowe Forum Muzyki, 2018 (ilustracje Jakub Woynarowski)
  • Seans w Domu Egipskim, Znak literanova 2018, jako „Maryla Szymiczkowa” (razem z Piotrem Tarczyńskim)
  • Ale z naszymi umarłymi, Wydawnictwo Literackie 2019[34]
Przekłady
Inne
  • Six Polish Poets (jako poeta i jako redaktor), Londyn, Arc Publications 2009
  • Free over Blood (Zeszyty Poetyckie/OFF Press, Londyn, 2011, pod redakcją D. Junga i M. Orlińskiego)[37]
  • Il vetro è sottile. Poeti polacchi contemporanei tradotti da poeti (jako poeta i jako redaktor z Matteo Campagnolim), Bellinzona, Casagrande 2012
  • Wielkie, pobrudzone, zachwycone zwierzę (jako autor wyboru wierszy J. Iwaszkiewicza i posłowia), Wrocław, Biuro Literackie 2013
  • Szyby są cienkie: szwajcarskie wiersze włoskojęzyczne w tłumaczeniach polskich poetów (red. Matteo Campagnoli, Jacek Dehnel, Justyna Hanna Orzeł) Wrocław, Biuro Literackie 2015 ​ISBN 978-83-65125-01-9​
  • Jest współtwórcą scenariusza filmu Twój Vincent (Loving Vincent) 2017[38]

Przekłady na języki obce[edytuj | edytuj kod]

Język angielski
  • Saturn, tłum. Antonia Lloyd-Jones, Dedalus Books, 2013
  • Lala, tłum. Antonia Lloyd-Jones, Oneworld, 2018
Język czeski
  • Lala, tłum. Michael Alexa, Větrné mlýny, 2015
Język hebrajski
  • Lala, tłum. Boris Gerus, Keter, 2009
Język hiszpański
  • El Jardín de Lala (Lala), tłum. Jerzy Sławomirski i Anna Rubió, Duomo Ediciones S.L., 2012
Język holenderski
  • Saturnus (Saturn), tłum. Esselien't Hart, Baarn: Uitgeverij Marmer, 2012
Język litewski
  • Lialė (Lala), tłum. Birutė Jonuškaitė, Vilnius: Kronta, 2010
Język niemiecki
  • Lala, tłum. Renate Schmidgall, Reinbek bei Hamburg 2008[39]
  • Saturn. Schwarze Bilder der Familie Goya. tłum. Renate Schmidgall, München 2013[40]
Język rosyjski
  • Ljalja (Lala), tłum. Jurij Czajnikow, Moskwa: Bertelsman Media, 2015
  • Saturn, tłum. Olga Łobodzińska, Moskwa: Tekst 2015
Język słowacki
  • Babuľa (Lala), tłum. Karol Chmel, Bratysława: Kalligram, 2009
  • Saturn, tłum. Karol Chmel, Bratysława: Kalligram, 2013.
Język słoweński
  • Pupa (Lala), tłum. Jana Unuk, Lubljana: EHO, 2012
Język turecki
  • Lala, tłum. Seda Köycü, Stambuł: Apollon, 2011
Język ukraiński
  • Saturn, tłum. Andrij Bondar, Kijów: Komora, 2015
Język węgierski
  • Lala, tłum. Gáspár Keresztes, Bratysława: Kalligram, 2010
  • Szaturnusz (Saturn), tłum. Márk Pályi, Bratysława: Kalligram, 2014
Język włoski
  • Sotto il segno dell'acero (Lala), tłum. Raffaella Belletti, Milano: Salani, 2009
  • Il quadro nero (Saturn), tłum. Raffaella Belletti, Milano: Salani Editore, 2013

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Agata Olszewska, Matka & syn. Zobacz wystawę Anny Karpińskiej-Dehnel i Jacka Dehnela, „www.gdansk.pl” [dostęp 2018-07-20] (pol.).
  2. ↑ Jacek Dehnel - WeMen, „WeMen”, 7 września 2016 [dostęp 2018-07-20] (pol.).
  3. ↑ Pisanie jest też pewną formą myślenia, biBLioteka – Magazyn Literacki [dostęp 2016-02-09] (pol.).
  4. ↑ Kawiarnia literacka [dostęp 2018-07-11] (pol.).
  5. ↑ Jacek Dehnel. zeszytypoetyckie.pl. [dostęp 2011-07-06].
  6. ↑ Akcent (czasopismo) nr 3/2006, nr 2/2010
  7. ↑ Przegląd Powszechny nr 3/2004
  8. ↑ STOWARZYSZENIE UNIA LITERACKA | Rejestr.io, rejestr.io [dostęp 2019-10-10].
  9. ↑ "Polityka": Wychowała mnie Szeherezada
  10. ↑ Jacek Dehnel i Piotr Tarczyński żyją razem od dwunastu lat. „Okazujemy sobie miłość jak wszyscy” | Viva.pl, Viva.pl [dostęp 2017-05-03] (pol.).
  11. ↑ Jacek Dehnel wziął ślub z partnerem. "Najpewniej nie ucierpiało na tym dobro polskiej rodziny", Rp.pl [dostęp 2018-11-09] (pol.).
  12. ↑ Pisarz Jacek Dehnel poślubił partnera. „Najpewniej nie ucierpiało na tym dobro polskiej rodziny”, Wprost.pl [dostęp 2018-11-09] (pol.).
  13. ↑ Jacek Dehnel dokonał apostazji. "Sumienie nakazało mi odciąć jakiekolwiek więzy, łączące mnie z tą instytucją", Onet Kultura, 30 maja 2019 [dostęp 2019-05-31] (pol.).
  14. ↑ złoty środek poezji konkurs literacki 2005. www.zlotysrodekpoezji.pl. [dostęp 2015-07-17].
  15. ↑ Laureaci. W: Ambasador Polszczyzny. Rada Języka Polskiego PAN [on-line]. [dostęp 2011-05-27].
  16. ↑ Splendor Gedanensis 2016. Dali najwięcej gdańskiej kulturze
  17. ↑ Michał Piotrowski: Splendor Gedanensis” już po raz 36 – Gdańsk – oficjalna strona miasta (pol.). [dostęp 2009-04-01].
  18. ↑ Maciej Robert, Finał "Angelusa" - Jacek Dehnel, 2015.
  19. ↑ Nagroda Nike 2009. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-19].
  20. ↑ Gazeta Wyborcza, Nike 2010: Poezja, Polska, parytet, [dostęp 2010-05-21]
  21. ↑ Nagroda Nike 2010. nike.org.pl. [dostęp 2015-07-19].
  22. ↑ Ogłoszono nominacje do nagrody Nike 2012 (pol.). polskieradio.pl, 2012-05-10. [dostęp 2012-09-10].
  23. ↑ Marek Radziwon: Nike 2015: znamy nominacje do najważniejszej nagrody literackiej w Polsce. W: Wyborcza.pl / Gazeta Wyborcza / Kultura [on-line]. Agora SA, 14.05.2015. [dostęp 2015-06-26].
  24. ↑ Znamy finalistów Nike 2015 | Artykuł | Culture.pl. [dostęp 2015-09-13].
  25. ↑ NIke 2017 – nominacje, wyborcza.pl, 18 maja 2017 [dostęp 2017-05-18].
  26. ↑ Nagroda im. Wisławy Szymborskiej 2014. nagrodaszymborskiej.pl. [dostęp 2015-07-17].
  27. ↑ Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego –Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis:. 2015-09-11. [dostęp 2016-09-19].
  28. ↑ Wyborcza.pl, wyborcza.pl [dostęp 2019-12-15].
  29. ↑ 2019 PEN Translation Prizes Announced, TRANSLATIONiSTA, 27 lutego 2019 [dostęp 2019-12-15] (ang.).
  30. ↑ Jacek Dehnel: Dziennik roku chrystusowego. Warszawa: W.A.B., 2015-11. ISBN 978-83-280-1520-3.
  31. ↑ Jacek Dehnel na spacerze po życiu Muzeum Narodowego. Polskie Radio Program Drugi, 2015-12-02. [dostęp 2015-12-04].
  32. ↑ Krivoklat, www.znak.com.pl [dostęp 2016-05-07].
  33. ↑ Rozdarta zasłona [dostęp 2016-12-08].
  34. ↑ Ale z naszymi umarłymi, Wydawnictwo Literackie [dostęp 2019-06-24].
  35. ↑ {{{tytuł}}}, katalogi.bn.org.pl [dostęp 2019-10-10].
  36. ↑ Dorota Gacek: Istnienie duchów a praca tłumacza. Nowy Henry James. Polskie Radio Program Drugi, 2015-08-12. [dostęp 2015-08-14].
  37. ↑ Polish Cultural Institute
  38. ↑ La Passion Van Gogh – Full Cast & Crew. [dostęp 2017-11-12].
  39. ↑ Rowohlt-Taschenbuch-Verl., ​ISBN 978-3-499-24677-7​
  40. ↑ Hanser-Verlag, ​ISBN 978-3-446-24328-6​

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jacek_Dehnel&oldid=58582997”