Podskoczek

Podskoczek
	Jaculus
	Erxleben, 1777
	; Przedstawiciel rodzaju – podskoczek egipski (J. jaculus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	skoczkowce
Rodzina	skoczkowate
Podrodzina	skoczki
Rodzaj	podskoczek
	Typ nomenklatoryczny
	Mus jaculus Linnaeus, 1758
Synonimy
	Haltomys Brandt, 1844; Scirtopoda Brandt, 1844;
	Haltomys Brandt, 1844; Scirtopoda Brandt, 1844;
Podrodzaje i gatunki
	2 podrodzaje i 6 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	2 podrodzaje i 6 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Podskoczek^[4] (Jaculus) – rodzaj ssaków z podrodziny skoczków (Dipodinae) w obrębie rodziny skoczkowatych (Dipodidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na stepach i półpustyniach Afryki i Eurazji^[5]^[6]^[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 95–180 mm, długość ogona 172–265 mm, długość ucha 18–35 mm, długość tylnej stopy 55–81 mm; masa ciała 43–175 g^[6]^[8].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1777 roku niemiecki przyrodnik i weterynarz Johann Christian Polycarp Erxleben w książce swojego autorstwa o tytule Systema regni animalis per classes, ordines, genera, species, varietates: cum synonymia et historia animalium^[1]. Na gatunek typowy Erxleben wyznaczył (absolutna tautonimia) podskoczka egipskiego (J. jaculus).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Jaculus: łac. iaculus „to, co jest rzucane, strzałka”, od iacio „rzucać”^[9].
Haltomys: gr. ἁλτο halto aoryst od ἁλλομαι hallomai „skakać”; μυς mus, μυος muos „mysz”^[10]. Gatunek typowy: Dipus mauritanicus Duvernoy, 1841 (= Jaculus orientalis Erxleben, 1777).
Scirtopoda: gr. σκιρτοποδης skirtopodes „podskakujący, idący w podskokach”, od σκιρταω skirtaō „skakać”; πους pous, ποδος podos „stopa”^[3]^[11]. Gatunek typowy: Dipus mauritanicus Duvernoy, 1841 (= Jaculus orientalis Erxleben, 1777).

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Opisany w 2005 roku J. thaleri wydaje się być raczej nieprawidłowym fenotypem J. blanfordi niż odrębnym gatunkiem^[5]. Do rodzaju należą następujące gatunki zgrupowane w dwóch pdrodzajach^[12]^[8]^[5]^[4]:

Haltomys Brandt, 1844
- Jaculus orientalis Erxleben, 1777 – podskoczek duży
Jaculus Erxleben, 1777
- Jaculus blanfordi (J.A. Murray, 1884) – podskoczek samotny
- Jaculus jaculus (Linnaeus, 1758) – podskoczek egipski
- Jaculus hirtipes (H. Lichtenstein, 1823)
- Jaculus loftusi (Blanford, 1875)

Opisano również gatunek wymarły z miocenu Kazachstanu^[13]:

Jaculus sibiricus Zazhigin & Lopatin, 2001

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b J.Ch.P. Erxleben: Systema regni animalis per classes, ordines, genera, species, varietates: cum synonymia et historia animalium: Classis I. Mammalia. Lipsiae: Impensis Weygandianis, 1777, s. 404. (łac.).
↑ Brandt 1844 ↓, s. 215.
↑ ^a ^b Brandt 1844 ↓, s. 212.
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 230. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 232. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b J. Michaux & G. Shenbrot: Family Dipodidae (Jerboas). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 98–100. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Jaculus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-16].
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 209. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 355.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 308.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 624.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-30]. (ang.).
↑ B.С. Зажигин & А.В. Лопатин / V.S. Zazhigin & А.V. Lopatin. История Dipodoidea (Rodentia, Mammalia) в миоцене Азии. 4. Dipodinae на рубеже миоцена и плиоцена / The History of the Dipodoidea (Rodentia, Mammalia) in the Miocene of Asia: 4. Dipodinae at the Miocene–Pliocene Transition. „Палеонтологический журнал / Paleontological Journal”. 35 (1), s. 72, 2001. (ros. • ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

J.F. von Brandt. Remarques sur la classification des Gerboises eu égard surtout aux espèces de Russie, avec un aperçu de la disposition systématique des espèces en général, leur affinite et leur distribution géographique. „Bulletin de la Classe physico-mathématique de l’Académie impériale des sciences de Saint-Pétersbourg”. 2 (14–15), s. 209–237, 1844. (łac.).
T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[Erxleben-1] J.Ch.P. Erxleben: Systema regni animalis per classes, ordines, genera, species, varietates: cum synonymia et historia animalium: Classis I. Mammalia. Lipsiae: Impensis Weygandianis, 1777, s. 404. (łac.).

[CITEREFBrandt1844[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45978080_215]-2] Brandt 1844 ↓, s. 215.

[CITEREFBrandt1844[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45978078_212]-3] Brandt 1844 ↓, s. 212.

[Cichocki&inni-4] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 230. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-5] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 232. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Michaux&Shenbrot-6] J. Michaux & G. Shenbrot: Family Dipodidae (Jerboas). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 98–100. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Jaculus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-16].

[amw-8] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 209. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655511_355]-9] Palmer 1904 ↓, s. 355.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655464_308]-10] Palmer 1904 ↓, s. 308.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655780_624]-11] Palmer 1904 ↓, s. 624.

[mdd-12] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-30]. (ang.).

[zaz&lop-13] B.С. Зажигин & А.В. Лопатин / V.S. Zazhigin & А.V. Lopatin. История Dipodoidea (Rodentia, Mammalia) в миоцене Азии. 4. Dipodinae на рубеже миоцена и плиоцена / The History of the Dipodoidea (Rodentia, Mammalia) in the Miocene of Asia: 4. Dipodinae at the Miocene–Pliocene Transition. „Палеонтологический журнал / Paleontological Journal”. 35 (1), s. 72, 2001. (ros. • ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]