Przejdź do zawartości

Jadwiga Puzynina

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jadwiga Puzynina
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

29 stycznia 1928
Rożyszcze

Data śmierci

8 lutego 2025

Profesor nauk humanistycznych
Specjalność: językoznawstwo polonistyczne
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Profesura

1987

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Warszawski

Odznaczenia
Order Orła Białego Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Multimedia w Wikimedia Commons

Jadwiga Puzynina, właśc. Jadwiga Puzyna[1] z domu Zapolska[2] (ur. 29 stycznia 1928 w Rożyszczu[2], zm. 8 lutego 2025[3][4]) – polska językoznawczyni, badaczka literatury i nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych. Dama Orderu Orła Białego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1943–1944 należała do Szarych Szeregów[5]. W 1946 ukończyła VI Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Reytana w Warszawie[5], a w 1951 studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Uzyskiwała następnie stopnie naukowe doktora i doktora habilitowanego. W 1987 otrzymała tytuł profesorski w zakresie nauk humanistycznych[6]. Specjalizowała się w językoznawstwie polonistycznym[6]. Przez kilkadziesiąt lat była zawodowo związana z Uniwersytetem Warszawskim, pracowała także na UKSW. W 1983 na Wydziale Polonistyki UW zorganizowała i objęła kierownictwo Pracowni Słownika Języka Cypriana Kamila Norwida[7]. W latach 80. pełniła funkcję dziekana macierzystego wydziału[4]. W pracy badawczej zajmowała się w szczególności problematyką języka wartości[8].

W 1976 podpisała Memoriał 101, list protestacyjny do Sejmu PRL przeciwko zmianom w konstytucji[9]. Współpracowała z Komitetem Obrony Robotników, zaś po wprowadzeniu stanu wojennego pomagała represjonowanym studentom[10]. 13 maja 1982 za swoją działalność została na kilka dni internowana[11].

Członek krajowy czynny Polskiej Akademii Umiejętności, członkini Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk oraz Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Zasiadała w zarządzie Polskiego Towarzystwa Językoznawczego[6]. Była autorką i współautorką podręczników do nauki języka polskiego dla szkół średnich[7] (w tym wielokrotnie wznawianego Język i my: podręcznik do języka polskiego dla klasy I szkół średnich, napisanego wspólnie ze Stanisławem Dubiszem i Marią Nagajową).

Członkini Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk[6] od początku jej istnienia (tj. od 1996); współtworzyła kolejne uchwały ortograficzne RJP. Była przewodniczącą Komisji Dydaktycznej, później została przewodniczącą zainicjowanego przez siebie Zespołu Etyki Słowa RJP PAN[12].

Została pochowana 15 lutego 2025 w Panteonie Wielkich Polaków w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie[13].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Córka Aleksandra Zapolskiego[2] i Rosjanki Kiry von Meck[14], córki inżyniera Nikołaja von Mecka(inne języki) i wnuczki Nadieżdy von Meck. Jej babka Anna była siostrzenicą kompozytora Piotra Czajkowskiego[14][15].

Była zamężna z Czesławem Marią Puzyną, z którym miała troje dzieci[2] – Wojciecha Puzynę, Stanisława Puzynę i Joannę Krupską[2].

Odznaczenia i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • „Thesaurus” Grzegorza Knapiusza. Siedemnastowieczny warsztat pracy nad językiem polskim. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków 1961.
  • Słowotwórstwo współczesnego języka polskiego. Rzeczowniki sufiksalne rodzime (współautor Renata Grzegorczykowa). PWN, Warszawa 1979.
  • Studia nad językiem Cypriana Norwida: praca zbiorowa (współredaktor). Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1990.
  • Słowo Norwida. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1990.
  • Język wartości. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992.
  • Słowo-wartość-kultura. Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1997.
  • Słowo poety. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2006.
  • Kultura słowa. Ważny element kultury narodowej. Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask 2011.
  • Wartości i wartościowanie w perspektywie językoznawstwa. Wydawnictwo PAU, Kraków 2013.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 grudnia 2011 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2012 r. poz. 413).
  2. ↑ a b c d e Jadwiga Zapolska. sejm-wielki.pl. [dostęp 2025-02-08].
  3. ↑ Adam Kielar: Nie żyje wybitna profesor. Miała 97 lat. i.pl, 8 lutego 2025. [dostęp 2025-02-08].
  4. ↑ a b Jadwiga Puzynina. wyborcza.pl, 14 lutego 2025. [dostęp 2025-02-14].
  5. ↑ a b Barbara Subko, Krystyna Waszakowa. Życiorys naukowy profesor Jadwigi Puzyniny. „Prace Filologiczne”. T. 43, s. 9, 1998. [dostęp 2021-01-05]. 
  6. ↑ a b c d Prof. dr hab. Jadwiga Puzynina (Puzyna), [w:] archiwalna baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2025-02-14].
  7. ↑ a b Konferencja z okazji jubileuszu 80-lecia prof. Jadwigi Puzyniny. wp.pl, 3 marca 2008. [dostęp 2012-04-25].
  8. ↑ Jadwiga Puzynina. Kłopoty z nazwami wartości (i wartościami). „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury”. R. 26, 2014. [dostęp 2021-02-01]. 
  9. ↑ Dalsze protesty w kraju. „Kultura”. Nr 3/342, s. 30, 1976. Paryż. 
  10. ↑ 80-lecie prof. Jadwigi Puzyniny. wyborcza.pl, 3 marca 2008. [dostęp 2012-04-25].
  11. ↑ Ostatnie 10 lat PRL na UW (kalendarium oporu). uw.edu.pl. [dostęp 2012-04-25].
  12. ↑ Powołanie Zespołu. etykaslowa.edu.pl, 13 stycznia 2016. [dostęp 2018-02-13].
  13. ↑ Tomasz Gołąb: Patriotka, legenda polonistyki, strażniczka wartości. gosc.pl, 15 lutego 2025. [dostęp 2025-02-17].
  14. ↑ a b Jadwiga Puzynina i setki lat rodzinnej historii. polskieradio.pl, 9 kwietnia 2015. [dostęp 2025-02-08].
  15. ↑ Order Orła Białego dla prof. Jadwigi Puzyniny, wybitnej językoznawczyni. onet.pl, 3 maja 2024. [dostęp 2025-02-08].
  16. ↑ Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 2022-04-04].
  17. ↑ Sprawozdanie roczne rektora Uniwersytetu Warszawskiego za rok 2008. uw.edu.pl, 17 czerwca 2009. [dostęp 2012-04-25].
  18. ↑ Prezydent odznaczył prof. Jadwigę Puzyninę i Jerzego Maksymiuka Orderem Orła Białego. prezydent.pl, 14 grudnia 2011. [dostęp 2012-04-25].
  19. ↑ Medal „Zasłużony dla Polszczyzny” dla prof. Puzyniny. prezydent.pl, 20 lutego 2013. [dostęp 2013-02-21].
  20. ↑ Odznaczenia dla kobiet nauki polskiej. portalsamorzadowy.pl, 3 maja 2024. [dostęp 2024-05-03].
  21. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 kwietnia 2024 r. nr rej. 143/2024 o nadaniu orderów (M.P. z 2024 r. poz. 428).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Laureaci Nagrody im. księdza Idziego Radziszewskiego
XX wiek
XXI wiek
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jadwiga_Puzynina&oldid=76792997”