Jakow Swierdłow
| ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 3 czerwca 1885 Niżny Nowogród | |
Data i miejsce śmierci | 16 marca 1919 Orzeł | |
Przewodniczący Wszechrosyjskiego Centralnego Komitetu Wykonawczego | ||
Okres | od 21 listopada 1917 do 16 marca 1919 | |
Przynależność polityczna | Rosyjska Partia Komunistyczna (bolszewików) | |
Poprzednik | Lew Kamieniew | |
Następca | Michaił Kalinin |
Jakow Michajłowicz Swierdłow (ros. Яков Михайлович Свердлов, ur. 3 czerwca 1885 w Niżnym Nowogrodzie, zm. 16 marca 1919 w Orle) – polityk rosyjski, jeden z przywódców bolszewików, w latach 1917-1919 formalnie głowa państwa rosyjskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w rodzinie żydowskiego rzemieślnika w Niżnym Nowogrodzie. Jego ojciec związany był z tajnymi organizacjami i jako grawer wykonał wiele fałszywych pieczęci, które służyły do podrabiania carskich dokumentów urzędowych. Jego kuzynem był Gienrich Jagoda.
W 1902 Jakow Swierdłow wstąpił do Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji. Został jednym z najbliższych współpracowników Lenina, który cenił sobie jego „ogromną, nieprawdopodobną wprost pamięć”. Uczestnik rewolucji 1905 roku. Po aresztowaniu w 1906 został zesłany w 1911 na Syberię, gdzie zetknął się ze Stalinem. Członek władz partii bolszewickiej od 1912 (początkowo wybrany zaocznie). Przebywał na zesłaniu do 1917. Po rewolucji lutowej i obaleniu caratu wrócił do Piotrogrodu, zwolniony po amnestii ogłoszonej przez Rząd Tymczasowy.
8 listopada?/21 listopada 1917 po rezygnacji Kamieniewa został przewodniczącym Wszechrosyjskiego Centralnego Komitetu Wykonawczego (WCIK). Do śmierci w 1919 był formalnie głową państwa rosyjskiego. Był jednym ze zwolenników podpisania pokoju z Państwami Centralnymi (traktat brzeski) w marcu 1918. W porozumieniu z Leninem zorganizował mord rodziny carskiej Mikołaja II w Jekaterynburgu: na polecenie Lenina przekazał lokalnym władzom bolszewickim na Uralu, że mają wolną rękę w postępowaniu wobec rodziny monarszej. Oznaczało to faktycznie przypieczętowanie wyroku śmierci. Wyrok na rodzinie carskiej wykonano 17 lipca 1918.
Swierdłow, chory na gruźlicę, zmarł 6 marca 1919 w Orle podczas pandemii hiszpanki. Pochowany przy murze kremlowskim.
Na jego cześć Jekaterynburg w latach 1924-1991 nosił nazwę Swierdłowsk.
Jego syn, Andriej, był jednym z funkcjonariuszy śledczych NKWD. Najstarszym bratem Jakowa Swierdłowa był Zinowij Aleksiejewicz Pieszkow vel Pechkoff (Zalman Swierdłow), francuski generał i dyplomata, współpracownik de Gaulle'a.
Bibliografia, literatura, linki[edytuj | edytuj kod]
- Richard Pipes, Rewolucja Rosyjska, Warszawa 1994; Wyd. PWN; ISBN 83-01-11521-1.
- Свердлов Яков Михайлович (Ешуа-Соломон Мовшевич)
- Свердлов Яков Михайлович
- Свердлов Яков Михайлович — Биография
|
- Bolszewicy
- Członkowie Komitetu Centralnego RKP(b) i WKP(b)
- Postacie rewolucji październikowej
- Rosyjscy rewolucjoniści
- Deputowani do Zgromadzenia Ustawodawczego Rosji 1918
- Rosyjscy komuniści
- Rosyjscy Żydzi
- Urodzeni w 1885
- Zmarli w 1919
- Czerwoni (wojna domowa w Rosji)
- Pochowani na Cmentarzu przy Murze Kremlowskim
- Ludzie urodzeni w Niżnym Nowogrodzie
- Uczestnicy rewolucji w Imperium Rosyjskim (1905–1907)