James Fox (aktor)
 James Fox (2014) | |
| Imię i nazwisko |
William Fox |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
19 maja 1939 |
| Zawód |
aktor |
| Współmałżonek |
Mary Elizabeth Piper |
| Lata aktywności |
1950–1970, od 1981 |
James Fox, właśc. William Fox (ur. 19 maja 1939 w Londynie) – angielski aktor. Odznaczony Orderem Imperium Brytyjskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w Londynie[1] jako syn Angeli Muriel Darity Worthington, aktorki i scenarzystki, i Robina Foxa, agenta teatralnego[2]. Jego starszy brat Edward Fox (ur. 1937) został także aktorem, a drugi młodszy brat, Robert Michael John (ur. 1952), był producentem teatralnym i filmowym. Kształcił się w Harrow School. Studiował w Central School of Speech and Drama.
Po raz pierwszy trafił się na ekran w roli jedenastoletniego Toby’ego Minivera w dramacie familijnym Drewniany koń (The Miniver Story, 1950) z Greer Garson. Na początku pojawiał się na ekranie, zarówno w filmie, jak i telewizji, pod swoim nazwiskiem, William Fox. W komedii Magnes (The Magnet, 1950) wystąpił jako jedenastoletni Johnny Brent. Po dwunastu latach powrócił na ekran w dramacie Tony’ego Richardsona Samotność długodystansowca (The Loneliness of the Long Distance Runner, 1962). Za rolę młodego arystokraty Tony’ego, który pogrąża się z pasją w masochistycznej rywalizacji z własnym kamerdynerem (Dirk Bogarde) w dramacie Josepha Loseya Służący (The Servant, 1963) zdobył nagrodę BAFTA dla najbardziej obiecującego debiutanta w głównych rolach filmowych[3]. Rola młodego oficera armii Richarda Maysa w komedii Kena Annakina Ci wspaniali mężczyźni w swych latających maszynach (Those Magnificent Men in Their Flying Machines, 1965) przyniosła mu nominację do Złotego Globu dla najbardziej obiecującego debiutanta[3]. Po sukcesie w Królu szczurów (King Rat, 1965) w roli porucznika lotnictwa Petera Marlowe’a, znalazł się w obsadzie dreszczowca Arthura Penna Obława (The Chase, 1966), u boku Marlona Brando, Jane Fondy i Roberta Redforda. Wystąpił w superprodukcji Karela Reisza Isadora (1967) z Vanessą Redgrave.
Po występie w dramacie kryminalnym Nicolasa Roega Przedstawienie (Performance, 1970) z Mickiem Jaggerem, jego kariera została gwałtownie przerwana. W 1970 u szczytu sławy przyłączył się do chrześcijańskiego związku wyznaniowego The Navigators, gdzie spędził dwanaście lat. Został ewangelickim chrześcijaninem i poświęcił się posłudze. W tym czasie jedynym filmem, w którym wystąpił Fox, był Już nie sam (No Longer Alone, 1978) o byłej aktorce Joan Winmill Brown o skłonnościach samobójczych, którą do wiary w Jezusa Chrystusa doprowadziła organizacja Billy’ego Grahama. Refleksją tych doświadczeń stała się rola Toma Lindsaya, który udaje się do Londynu w poszukiwaniu swojej zaginionej nastoletniej córki, która przystała do podobnej grupy religijnej w dramacie Uciekinierzy (Runners, 1983) z Jane Asher. W 1984 opublikował książkę Comeback: An Actor’s Direction, gdzie przedstawia swoją karierę i opisuje zmiany w swoim życiu po nawróceniu na chrześcijaństwo[4]. Za rolę dyrektora rządowego kolegium Richarda Fieldinga w dramacie Davida Leana Podróż do Indii (A Passage to India, 1984) był nominowany do nagrody BAFTA dla najlepszego aktora drugoplanowego[3].
W 1995 wystąpił na Broadwayu w roli lekarza Michaiła Lwowicza Astrowa w sztuce Antona Czechowa Wujaszek Wania[5] z Tomem Courtenayem.
15 września 1973 ożenił się z Mary Elizabeth Piper, z którą ma czterech synów: Thomasa (ur. 1975), Robina (ur. 1976), Laurence’a (ur. 1978) i Jacka (ur. 1985) oraz córkę Lydię (ur. 1979). Piper zmarła w swoim domu 19 kwietnia 2020.
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]Filmy
[edytuj | edytuj kod]- 1962: Samotność długodystansowca jako Gunthorpe
- 1963: Służący jako Tony
- 1965: Ci wspaniali mężczyźni w swych latających maszynach jako Richard Mays
- 1965: Król szczurów (King Rat) jako porucznik lotnictwa Peter Marlowe
- 1966: Obława (The Chase) jako Jason „Jake” Rogers
- 1967: Na wskroś nowoczesna Millie jako James Van Hossmere/Jimmy Smith
- 1967: Arabella jako Giorgio
- 1967: Isadora jako Gordon Craig
- 1970: Przedstawienie jako Chas/Johnny Dean
- 1984: Greystoke: Legenda Tarzana, władcy małp jako lord Charles Esker
- 1984: Podróż do Indii (A Passage to India) jako Richard Fielding
- 1986: Absolutni debiutanci jako Henley of Mayfair, krawiec królowej
- 1990: Wydział Rosja (The Russia House) jako Ned
- 1992: Czas patriotów (Patriot Games) jako lord William Holmes
- 1993: Okruchy dnia (The Remains of the Day) jako lord Darlington
- 1994: Jądro ciemności jako Gosse
- 1997: Anna Karenina jako Aleksiej Aleksandrowicz Karenin
- 1998: W strefie cienia jako Landon-Higgins
- 1999: Mickey Niebieskie Oko (Mickey Blue Eyes) jako Philip Cromwell
- 2000: Ostatnie lato jako sir Edgar Swift
- 2000: Sexy Beast jako Harry
- 2000: Złota jako pułkownik Bob Assingham
- 2004: Książę i ja jako król Haraald
- 2005: Charlie i fabryka czekolady (Charlie and the Chocolate Factory) jako pan Salt
- 2009: Sherlock Holmes jako sir Thomas Rotheram
- 2014: Rosamunde Pilcher: Moje nieznane serce (Rosamunde Pilcher: Mein unbekanntes Herz, TV) jako Ludlow
Seriale
[edytuj | edytuj kod]- 2004: Poirot: Śmierć na Nilu (Death on the Nile) jako pułkownik Race
- 2005: Agatha Christie: Panna Marple jako pułkownik Arthur Bantry
- 2005: Ucieczka z Colditz jako porucznik Jimmy Fordham
- 2005: Absolute Power jako Gerald Thurnham
- 2007: Budząc zmarłych jako dr Bruno Rivelli
- 2008: Nowe triki jako Ian Figgis
- 2010: Morderstwa w Midsomer jako sir Michael Fielding
- 2012: Przygody Merlina jako król Rodor
- 2013: Downton Abbey jako lord Aysgarth
- 2013: Utopia jako asystent
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ James Fox. Rotten Tomatoes. [dostęp 2025-08-23]. (ang.).
- ↑ James Fox Biography (1939–). Film Reference. [dostęp 2025-08-23]. (ang.).
- ↑ a b c James Fox Biography, „TV Guide” [dostęp 2025-08-23] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).
- ↑ James Fox: Comeback: An Actor’s Direction. Hodder & Stoughton Religious Division, 1984, s. 154. ISBN 978-0340353578.
- ↑ James Fox. Internet Broadway Database. [dostęp 2025-08-23]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Portret na życzenie: James Fox. „Film”. nr 34 (1938/XLI), s. 22, 24 sierpnia 1986. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.
- Danuta Tarapacz. Dekadencja i siła. „Film”. nr 17 (2180/XLVI), s. 17, 28 kwietnia 1991. Warszawa: RSW „Prasa-Książka- Ruch”. ISSN 0137-463X.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- James Fox w bazie IMDb (ang.)
- James Fox w bazie Filmweb
- James Fox w bazie Notable Names Database (ang.)