Jamkokora rzędowa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
jamkokora rzędowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Neoantrodia serialis (Fr.) Audet Mushrooms nomenclatural novelties 6: [2] (2017) | |
Jamkokora rzędowa, jamkówka rzędowa (Neoantrodia serialis (Fr.) Audet) – gatunek grzybów z rodziny pniarkowatych (Fomitopsidaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji: Neoantrodia, Fomitopsidaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Polyporus serialis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 2017 r. Serge Audet przenosząc go do rodzaju Neoantrodia[1].
Ma 35 synonimów. Niektóre z nich[2]:
- Antrodia serialis (Fr.) Donk 1966
- Coriolellus callosus (Fr.) M.P. Christ. 1960
- Coriolus serialis (Fr.) Komarova 1964
W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był pod nazwami zwyczajowymi huba rzędowa, huba skórkowata, podskórnica rzędowa, podskórnik rzędowy, podskórniczek rzędowy, porek skórzasty, wrośniak rzędowy, żagiew rzędowa, żagiew skórzasta. W 2003 r. Władysław Wojewoda zaproponował nazwę jamkówka rzędowa (wówczas gatunek ten zaliczany był do rodzaju Antrodia (jamkówka)[3]. Po przeniesieniu do rodzaju Neoantrodia wszystkie te nazwy stały się niespójne z nową nazwą naukową. W 2021 r. Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała nazwę jamkokora rzędowa[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Najczęściej skorupiasty i dość słabo przyrośnięty do podłoża. Czasami, zwłaszcza na pionowych pniach tworzy coś na kształt kapeluszy – liczne, nieco odgięte fałdki, które na zewnętrznej stronie mają żółtawo-brązowy kolor. Kształt bardzo zmienny; nieregularny, guzkowaty lub kosolowaty, często dachówkowaty. Powierzchnia w kolorze od białawego do żółtobrązowego. Brzeg biały i zazwyczaj faliście wygięty[5].
Mają długość do 5 mm i są białawe. Pory o kształcie od okrągłego do kanciastego i średnicy 0,2–0,4 mm[5]. Przeciętnie na długości 1 mm występują 3 pory[6].
Biały, elastyczny i korkowaty. Smak i zapach niewyraźny[5].
Cylindryczne, z jednej strony spłaszczone i na jednym końcu nieco zaostrzone[6].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Jest szeroko rozprzestrzeniony w Ameryce Północnej, Europie i Azji, występuje także w Ameryce Południowej i Nowej Zelandii[7]. W Polsce jest pospolity[3].
Głównie na drzewach iglastych. Owocniki rosną przez cały rok, głównie na martwych pniach i pniakach, również na drewnie budowlanym, na płotach[5]. Występuje głównie na świerku pospolitym, rzadziej na jodle, modrzewiu, sosnach, bardzo rzadko na buku[3].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb niejadalny, saprotrof rozkładający drewno. W odróżnieniu od wrośniaków, które rozkładają głównie ligninę, jamkokora rozkłada tylko celulozę[5]. Powoduje brunatną zgniliznę drewna i jest jednym z tzw. grzybów domowych, czyli gatunków występujących na drewnie budowlanym w obiektach mieszkalnych[8].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Jeśli brzegi owocników nie są odgięte, rozróżnienie tego gatunku od innych, podobnych jest trudne[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-08-18].
- ↑ Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2021-08-18].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Rekomendacja nr 2/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online] [dostęp 2021-07-19].
- ↑ a b c d e f Till R.Lohmeyer, Ute Kũnkele, Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ a b Na grzyby. Jamkówka rzędowa [online] [dostęp 2012-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-03].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2016-01-10].
- ↑ Piotr Witomski, Zagrożenia drewna w zabytkach powodowane przez grzyby [online], thermo.p.lodz.pl [dostęp 2012-12-09].