6°50′36″N 5°17′06″W/6,843333 -5,285000Jamusukro
 Jamusukro (w tle widoczna bazylika Matki Bożej Królowej Pokoju) | |
| Dewiza: „Solidarité-Paix-Développement” | |
| Państwo | |
|---|---|
| Dystrykt | |
| Departament | |
| Burmistrz |
Kouacou Gnrangbé[1] |
| Powierzchnia |
3496[2] km² |
| Populacja • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Wybrzeża Kości Słoniowej  | |
| 6°50′36″N 5°17′06″W/6,843333 -5,285000
| |
| Strona internetowa | |
Jamusukro (fr. Yamoussoukro) – stolica konstytucyjna Wybrzeża Kości Słoniowej (od 1983). Liczy 310 000 mieszkańców (2014). Burmistrzem miasta jest Kouacou Gnrangbé[1].
W Jamusukro urodził się pierwszy prezydent Wybrzeża Kości Słoniowej Félix Houphouët-Boigny.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Jamusukro powstało w 1909 roku w wyniku zmiany nazwy wioski N'Gokro (zamieszkanej w 1901 roku przez 475 mieszkańców)[3]. W ciągu następnych czterech dziesięcioleci Jamusukro było niewielkim ośrodkiem handlowym.
Po uzyskaniu niepodległości przez Wybrzeże Kości Słoniowej w 1960 roku Jamusukro było „drugą stolicą kraju”, gdyż miasto to było miejscem narodzin, domem oraz nieoficjalną siedzibą prezydenta Félixa Houphouëta-Boigny’ego[4]. W 1964 roku Félix Houphouët-Boigny rozpoczął rozbudowę miasta, budując m.in. autostradę z Abidżanu do Jamusukro[3]. Do końca lat 70. Jamusukro było niewielkim miasteczkiem liczącym mniej niż 20 tys. mieszkańców[5].
W 1983 roku prezydent Félix Houphouët-Boigny wybrał Jamusukro na nową stolicę kraju i rozpoczął rozbudowę miasta[4]. Przeniesienie stolicy było jednym z symboli autorytarnej polityki Houphouëta-Boigny’ego[6]. W ramach rozbudowy miasta powstał pięciogwiazdkowy Hôtel Président oraz centrum kongresowe[7]. W Jamusukro mieściła się aula Partii Demokratycznej Wybrzeża Kości Słoniowej, jedynej legalnej partii politycznej do 1990 roku[4]. W 1990 roku poświęcono bazylikę Matki Boskiej Królowej Pokoju[8].
Pomimo przeniesienia stolicy, wybudowania wielopasmowych dróg oraz budynków użyteczności publicznej większość firm, ambasad oraz innych instytucji pozostało w Abidżanie[9].
W 2011 roku podczas wojny domowej w Jamusukro toczyły się walki pomiędzy siłami prezydenta Laurenta Gbagbo a siłami zwycięzcy wyborów prezydenckich Alassane Ouattary. Siły Ouattary zdobyły Jamusukro 30 marca[10].
Gospodarka i infrastruktura[edytuj | edytuj kod]
Podstawą gospodarki Jamusukro jest turystyka oraz handel produktami rolnymi[11]. Rolnictwo jest głównym źródłem dochodu połowy mieszkańców Jamusukro[12]. Uprawia się banany, jams, maniok, pomidory, bakłażany. Hoduje się bydło, owce, kozy, świnie, kury. Rozwinięte jest także pszczelarstwo[12]. Produkcja perfum[3].
W Jamusukro znajduje się elektrownia wodna[12].
W Jamusukro istnieje gęsta infrastruktura drogowa (w tym sześciopasmowe autostrady[7]). Długość sieci drogowej wynosi 2025 km (z czego 261 km to drogi asfaltowe)[12]. Miasto jest obsługiwane przez port lotniczy Jamusukro (drugie co do wielkości w kraju)[12].
Atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]
W Jamusukro znajduje się wzorowana na bazylice św. Piotra na Watykanie bazylika Matki Bożej Królowej Pokoju będąca największym kościołem na świecie i najwyższą świątynią w Afryce[13]. Bazylikę poświęcono 10 września 1990 roku[8]. Świątynia mierzy 158 m wysokości, a jej powierzchnia przekracza 30 tys. m²[14]. Kościół może pomieścić do 10 tys. osób[9].
Obok bazyliki znajdują się także: katedra św. Augustyna oraz meczet[15][3].
Liczba ludności[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Liczba ludności |
|---|---|
| 2003 | 185 600[4] |
| 2008 | 235 000[16] |
| 2010 | 242 744[3] |
| 2014 | 310 056[potrzebny przypis] |
Znane osoby urodzone w Jamusukro[edytuj | edytuj kod]
- Félix Houphouët-Boigny – pierwszy prezydent Wybrzeża Kości Słoniowej
- Cheik Tioté – piłkarz[17]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Kouacou Gnrangbé rempile pour 5 ans à la tête de la mairie de Yamoussoukro. news.abidjan.net, 2013-06-16. [dostęp 2018-01-26].
- ↑ Capital Facts for Yamoussoukro, Ivory Coast (ang.). worldscapitalcities.com. [dostęp 2018-01-28].
- ↑ a b c d e Yamoussoukro, Cote d’Ivoire (1909- ) (ang.). blackpast.org. [dostęp 2020-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-14)].
- ↑ a b c d Yamoussoukro, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2018-01-25] (ang.).
- ↑ Yamoussoukro (ang.). encyclopedia.com. [dostęp 2018-01-28].
- ↑ Wybrzeże Kości Słoniowej. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2018-01-25].
- ↑ a b Monica Mark: Yamoussoukro's Notre-Dame de la Paix, the world's largest basilica - a history of cities in 50 buildings, day 37 (ang.). theguardian.com, 2015-05-15. [dostęp 2018-01-26].
- ↑ a b Cezary Wąs: Antynomie współczesnej architektury sakralnej. Wrocław: Muzeum architektury we Wrocławiu, 2016, s. 101. ISBN 978-83-89262-45-5.
- ↑ a b Sylwia Kulczyk: Ekonomia i czary. geozeta.pl. [dostęp 2018-01-25].
- ↑ WKS: Siły prezydenta zajęły stolicę. newsweek.pl, 2011-03-30. [dostęp 2018-01-25].
- ↑ Oxford Wielka Encyklopedia Świata. T. 6. Poznań: Oxford Educational, 2004, s. 144. ISBN 83-7325-546-X.
- ↑ a b c d e Economy (ang.). yamoussoukro.org. [dostęp 2020-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-07)].
- ↑ Matt Rosenberg: Where is the world's largest church?. About.com. Geography.
- ↑ Bazylika Matki Boskiej Królowej Pokoju w Jamusukro. turystyka.wp.pl. [dostęp 2018-01-25].
- ↑ Diocese of Yamoussoukro (ang.). gcatholic.org. [dostęp 2018-01-28].
- ↑ Jamusukro, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2018-01-25].
- ↑ Cheick Tiote. soccerbase.com. [dostęp 2018-01-26].