Jan Bienias (działacz społeczny)

Jan Bienias

Data i miejsce urodzenia	1839 Święcany
Data i miejsce śmierci	1915 Jasło
Radny do c.k. rady powiatu jasielskiego
Okres	od 1894 do 1900
Wójt gminy Święcany
Okres	od 1884 do 1896
Poprzednik	Jakub Wenc
Następca	Paweł Setlik
Członek rady gminy Święcany
Okres	od 1878 do 1884

Kościół św. Anny w Święcanach

Budynek C.K. Rady Powiatowej w Jaśle

Jan Bienias (ur. 1839 w Święcanach, zm. 1915 w Jaśle) – polski działacz społeczny, spółdzielczy i samorządowy działający na terenie Galicji w monarchii austro-węgierskiej, członek rady gminy Święcany w latach 1878–1884, a następnie wójt gminy Święcany w latach 1884–1896, radny Cesarsko-Królewskiej Rady Powiatowej w Jaśle w latach 1894–1900.

Jeden z głównych pretendentów do objęcia mandatu posła VIII kadencji Sejmu Krajowego Galicji w 1904.

Życiorys

Urodził się w 1839 w Święcanach koło Biecza (obecnie województwo podkarpackie, wówczas kresy wschodnie Galicji Zachodniej), jako syn Wawrzyńca (ur. 1789) i jego drugiej żony – Anny (ur. 1808), która pochodziła z rodziny młynarzy. Został ochrzczony kilka dni po narodzinach przez ks. Jana Rządzkiego. Jego dziadek i ojciec byli zamożnymi kowalami. Jedna z gałęzi rodziny mieszkała w Czermnej, jednakże korzenie ich przodków po mieczu wywodzą się z obszaru Wielkiego Księstwa Litewskiego, gdzie piastowali stanowiska zarządców majątków dworskich i ekonomów folwarków pańszczyźnianych. Legitymowali się szlacheckim rodowodem i herbem Pielesz.

Przez dwie kadencje, od 1878 do 1884 zasiadał w radzie gminy wiejskiej Święcany. Od 1881 wchodził w skład Zwierzchności gminnej. Po wyborach w 1884 został wybrany na wójta gminy Święcany, na terenie której wraz z przyrodnim bratem Józefem (ur. 1826, syn Wawrzyńca z pierwszego małżeństwa, które zawarł w 1812 z Katarzyną Setlik) prowadził znaną w okolicy kuźnię. Do 1851 kuźnia należała do ich ojca – Wawrzyńca. Tam w trakcie powstania styczniowego wraz z członkami rodziny wykonywał m.in. broń białą, którą poprzez pochodzącego z Siepietnicy powstańca Aleksandra Paszkiewicza (ur. 1837, zm. 1908, syn Michała) oraz Stefana Wilczkiewicza z Libuszy (ur. 1844, syn Józefa i Salomei) i Rylskiego z Biecza dostarczano polskim, walczącym oddziałom powstańczym. Od 1876 był właścicielem dużego gospodarstwa rolnego. Opowiadał się za ruchem ludowym. Od 1894 do 1900 zasiadał w Cesarsko – Królewskiej Radzie Powiatowej w Jaśle (wybrany z grupy przedstawicieli gmin wiejskich). Za jego kadencji w gremium tejże rady, w 1897 wzniesiono neorenesansowy budynek stanowiący siedzibę tego urzędu, który w kwietniu 1898 został oddany do użytku. Zabiegał o wzniesienie murowanego budynku szkoły w Święcanach. Po przekazaniu działki pod budowę przez Felicję z hr. Bobrowskich Pruszyńską budynek szkolny został ukończony w 1898. W 1900 wszedł w skład delegacji samorządowej witającej cesarza Franciszka Józefa na największych w historii Galicji manewrach wojskowych odbywających się w Jaśle i okolicach. Jego kandydatura była rozważana odnośnie do objęcia mandatu posła do Sejmu Krajowego Galicji po przedwczesnym złożeniu urzędu przez ks. Karola Krementowskiego w 1904. Od momentu założenia na początku XX wieku był członkiem Kółka Rolniczego, a dodatkowo od 1906 członkiem Związku Katolicko–Społecznego, na zebraniu którego, 26 listopada 1909 stał się jednym z postulatorów utworzenia Wiejskiej Kasy Oszczędnościowo–Pożyczkowej Raiffeisena w Święcanach. Ostatecznie po blisko miesięcznych konsultacjach z działaczem spółdzielczym i ekonomistą Franciszkiem Stefczykiem założono Kasę Stefczyka, której był współudziałowcem.

Zmarł w 1915, w 76 roku życia. Ceremonię pogrzebową prowadził ks. Józef Śliwiński, ówczesny proboszcz święcański i inicjator powstania miejscowej jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Święcanach.

Życie prywatne

Z małżeństwa z Karoliną Nigborowicz (córką Antoniego i Małgorzaty z domu Pawłowicz) miał kilkoro dzieci, w tym Piotra, Pawła (1874–1934, zmarł w USA) i Mariannę (1878–1955). Jego wnukami byli m.in. Władysław (1913–2000) i Franciszek Bienias (1900–1964) – synowie Pawła, uczestnicy kampanii wrześniowej oraz synowie Marianny: Michał Wacław Suski (1913–1994), Jan Fryderyk Suski ps. „Ryś” (1916–2004) – właściciel młynu w Tokach, żołnierz AK i dowódca pułku zbrojnego na ziemi żmigrodzkiej oraz Stefana Suskiego – zamordowanego w 1943 w KL Auschwitz. Praprawnuczką Jana Bieniasa jest znana hepatolog związana z Uniwersytetem Medycznym we Wrocławiu – prof. dr hab. n. med. Małgorzata Inglot z d. Suska.

Jego bliskim przyjacielem był ksiądz prałat Karol Krementowski (1839–1909), powołany przez biskupa Józefa Sebastiana Pelczara na urząd kanonika przemyskiego i proboszcza parafii katedralnej, poseł na VIII kadencję Sejmu Krajowego Galicji z okręgu Jasło, a także Romuald Palch i Jan Data.

Wywód genealogiczny

Krzysztof Bienias (zm. 1789)

Wawrzyniec Bienias (ur. 1789)

Zofia Radecka

Jan Bienias (1839–1915)

Sebastian Gunia

Anna Gunia (ur. 1808)

Katarzyna Depczyńska

Zobacz też

• Bienias

Bibliografia

• SZEMATYZM Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1894, Lemberg 1894
• Ks. Andrzej Motyka – Ks. Karol Krementowski – przyjaciel świętego biskupa, Niedziela rzeszowska, 2012