Jan Dębski (polityk)

Jan Dębski
Pełne imię i nazwisko	Jan Michał Dębski
Data i miejsce urodzenia	4 grudnia 1889 ; Mirzec
Data i miejsce śmierci	5 sierpnia 1976 ; Warszawa
	Wicemarszałek Sejmu
Okres	od 26 listopada 1925; do 27 marca 1928
Przynależność polityczna	PSL „Piast”
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Michał Dębski (ur. 4 grudnia 1889 w kolonii Mirzec w powiecie iłżeckim, zm. 5 sierpnia 1976 w Warszawie) – polski polityk ruchu ludowego, chemik, pedagog, publicysta.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

W Radomiu ukończył prywatną szkołę średnią i miejską szkołę handlową Karola Ludwika Lorentza. Studiował na Wydziale Przyrodniczym oraz na Wydziale Sztuki i Rzemiosła Uniwersytetu w Liège.

W czasie studiów należał do ZMP „Zet”. Prawdopodobnie od 1918 roku należał do Związku Patriotycznego^[1].

Był członkiem POW. Żołnierzem Legionów Polskich. W czasie wojny 1920 roku walczył jako ochotnik w 1 pułku szwoleżerów.

Od 1916 związany z PSL „Piast” (w międzyczasie miał związki z PSL „Wyzwolenie”). Wiceprezes Zarządu Głównego partii w latach 1921–1931. Członek Rady Naczelnej SL w latach 1931–1933.

Od 1919 do 1930 poseł na Sejm (Ustawodawczy oraz I i II kadencji), w latach 1925–1930 jego wicemarszałek. Od 1938 do 1939 senator V kadencji z nominacji prezydenta RP. Dyrektor biura Ligi Morskiej i Kolonialnej, z ramienia której wydawał kwartalnik, pt. „Sprawy Morskie i Kolonialne”. W czasie II wojny światowej żołnierz Armii Krajowej. Współpracownik Stanisława Mikołajczyka, a po zmianie frontu członek współpracującego z władzą ludową Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego.

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari^[2]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1958)^[2]
Krzyż Walecznych (1920)^[2]
Złoty Krzyż Zasługi (przed 1939)^[2]
Medal Niepodległości (1937)^[2]
Kawaler Orderu Legii Honorowej (1928, Francja)^[2]
i inne^[2]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Ratyński 2019 ↓, s. 53.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Andrzej Krzysztof Kunert (red.): Posłowie i Senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939. Słownik Biograficzny. T. 1 (A-D). Warszawa: Wyd. Sejmowe, 1998, s. 377-378.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Ratyński Mateusz, Młodość i pierwsze kroki w działalności politycznej Jana Dębskiego (1889-1919), w: Państwo, demokracja, chłopi : studia z historii społeczno-politycznej Polski (XVII-XX w.) : tom studiów dedykowany Profesorowi Romualdowi Wacławowi Turkowskiemu z okazji 65-lecia urodzin i 40-lecia pracy dydaktyczno-naukowej. Warszawa 2016, s. 337–363.
Ratyński Mateusz, Delegacja posłów Jana Dębskiego i Jana Bryla do Stanów Zjednoczonych latem 1921 r., w: Polacy w Ameryce : materiały z polsko-amerykańskiej konferencji naukowej z okazji 50-lecia Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego w Warce, 27–28 czerwca 2017 roku, pod. red. M. Kordas, K. Kucharski, I. Stefaniak, Warka 2017, s. 224–238.
MateuszM. Ratyński MateuszM., Jan Dębski (1889–1976). Polityk kompromisu, Warszawa: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, 2019, ISBN 978-83-7901-155-1 .

[CITEREFRatyński201953-1] Ratyński 2019 ↓, s. 53.

[pis-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Andrzej Krzysztof Kunert (red.): Posłowie i Senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939. Słownik Biograficzny. T. 1 (A-D). Warszawa: Wyd. Sejmowe, 1998, s. 377-378.

[1]

[2]

Marszałek Senatu	Maciej Rataj (PSL „Piast”)
Wicemarszałkowie	Ludwik Gdyk (ChD) Juliusz Poniatowski (PSL „Wyzwolenie”) Jędrzej Moraczewski (PPS) Ignacy Daszyński (PPS) Stanisław Osiecki (PSL „Piast”) Jan Dębski (PSL „Piast”) Zygmunt Seyda (ZLN) Leon Pluciński (ZLN) Aleksander Zwierzyński (ZLN)

Sejm II RP	Jakub Bojko (1919–1922) Andrzej Maj (1919–1922) Jędrzej Moraczewski (1919–1925) Stanisław Osiecki (1919–1922) Józef Ostachowski (1919) Stanisław Nowicki (1919) Zygmunt Seyda (1921–1925) Ludwik Gdyk (1922–1928) Aleksander Zwierzyński (1922 26 marca 1928) Juliusz Poniatowski (1922–1927) Leon Pluciński (1925–1926) Ignacy Daszyński (1925–1928) Jan Dębski (1925–1928) Zygmunt Marek (1928–1930) Jan Woźnicki (1928–1930) Wołodymyr Zahajkewycz (1928–1930) Seweryn Czetwertyński (1928–1931) Jan Dąbski (1928–1931) Michał Róg (1930–1935) Zygmunt Żuławski (1930) Jan Piłsudski (1930–1931) Karol Polakiewicz (1930–1935) Stanisław Car (1930–1935) Wacław Makowski (1931–1935) Władysław Byrka (1935–1936) Bogusław Miedziński (1935–1938) Bohdan Podoski (1935–1938) Tadeusz Schaetzel (1935–1938) Stanisław Kielak (1936–1938) Wasyl Mudry (1935–1939) Zygmunt Wenda (1938–1939) Wacław Długosz (1938–1939) Jan Henryk Jedynak (1938–1939) Leon Surzyński (1938–1939)
Sejm RP/PRL	Wacław Barcikowski (1947–1952) Stanisław Szwalbe (1947–1952) Roman Zambrowski (1947–1952) Franciszek Mazur (1952–1956) Józef Ozga-Michalski (1952–1956) Stanisław Kulczyński (1952–1956) Jerzy Jodłowski (1957–1961) Zenon Kliszko (1957–1961) Zenon Kliszko (1961–1965) Jan Wende (1961–1965) Zenon Kliszko (1965–1969) Jan Wende (1965–1969) Zenon Kliszko (1969–1971) Jan Wende (1969–1971) Andrzej Werblan (1971–1972) Halina Skibniewska (1971–1972) Andrzej Benesz (1971–1976) Halina Skibniewska (1972–1976) Andrzej Werblan (1972–1976) Halina Skibniewska (1976–1980) Piotr Stefański (1976–1980) Andrzej Werblan (1976–1980) Halina Skibniewska (1980–1985) Piotr Stefański (1980–1985) Andrzej Werblan (1980–1982) Zbigniew Gertych (1982–1985) Jerzy Ozdowski (1982–1985) Jadwiga Biedrzycka (1985–1988) Jerzy Ozdowski (1985–1989) Mieczysław Rakowski (1985–1988) Marek Wieczorek (1985–1989) Elżbieta Gacek (1988–1989) Tadeusz Porębski (1988–1989) Teresa Dobielińska-Eliszewska (1989–1991) Tadeusz Fiszbach (1989–1991) Olga Krzyżanowska (1989–1991)
Sejm III RP	Henryk Bąk (1991–1993) Andrzej Kern (1991–1993) Jacek Kurczewski (1991–1993) Dariusz Wójcik (1991–1993) Józef Zych (1991–1993) Olga Krzyżanowska (1993–1997) Aleksander Małachowski (1993–1997) Józef Zych (1993–1995) Włodzimierz Cimoszewicz (1995–1996) Marek Borowski (1996–2001) Jan Król (1997–2001) Franciszek Stefaniuk (1997–2001) Stanisław Zając (1997–2001) Andrzej Lepper (2001) Tomasz Nałęcz (2001–2005) Donald Tusk (2001–2005) Janusz Wojciechowski (2001–2004) Kazimierz Ujazdowski (2004–2005) Józef Zych (2004–2005) Jarosław Kalinowski (2005–2007) Bronisław Komorowski (2005–2007) Marek Kotlinowski (2005–2006) Andrzej Lepper (2005–2006) Wojciech Olejniczak (2005–2007) Genowefa Wiśniowska (2006–2007) Janusz Dobrosz (2006–2007) Jarosław Kalinowski (2007–2009) Stefan Niesiołowski (2007–2011) Krzysztof Putra (2007–2010) Jerzy Szmajdziński (2007–2010) Ewa Kierzkowska (2009–2011) Jerzy Wenderlich (2010–2011) Marek Kuchciński (2010–2011) Cezary Grabarczyk (2011–2014) Eugeniusz Grzeszczak (2011–2015) Marek Kuchciński (2011–2015) Wanda Nowicka (2011–2015) Jerzy Wenderlich (2011–2015) Elżbieta Radziszewska (2014–2015) Joachim Brudziński (2015–2018) Barbara Dolniak (2015–2019) Małgorzata Kidawa-Błońska (2015–2023) Ryszard Terlecki (2015–2023) Stanisław Tyszka (2015–2019) Beata Mazurek (2018–2019) Małgorzata Gosiewska (2019–2023) Włodzimierz Czarzasty (od 2019) Piotr Zgorzelski (od 2019) Krzysztof Bosak (od 2023) Dorota Niedziela (od 2023) Monika Wielichowska (od 2023)