Jan Gray

Jan Gray

Eryk Grzyb

major pilot
Data i miejsce urodzenia	29 kwietnia 1893 Racibórz
Data i miejsce śmierci	22 kwietnia 1971 Londyn
Siły zbrojne	Armia Cesarstwa Niemieckiego Błękitna Armia Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego RAF
Odznaczenia

Jan Gray, ps. „Eryk Grzyb” (ur. 29 kwietnia 1893 w Raciborzu, zm. 22 kwietnia 1971 w Londynie) – major Wojska Polskiego i Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, przywódca powstańczy na Górnym Śląsku, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

W 1913 roku został powołany do niemieckiej armii i po wybuchu I wojny światowej skierowany na front francuski, skąd pod koniec sierpnia 1914 roku zdezerterował i oddał się do francuskiej niewoli. W maju 1918 roku wstąpił do armii gen. Józefa Hallera i został odkomenderowany do szkoły lotniczej. W 1919 roku powrócił na Górny Śląsk. W lutym 1920 roku wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, a w maju mianowano go głównym inspektorem. Pełnił wówczas również funkcję obrońcy w sądzie organizacyjnym. W czasie II powstania śląskiego należał do jego ścisłego kierownictwa. Po powołaniu Dowództwa Obrony Plebiscytu objął inspektorat raciborsko-głubczycki, a następnie gliwicko-tarnogórski. W kwietniu 1921 roku został zastępcą dowódcy Grupy „Północ”. W chwili wybuchu III powstania mianowany oficerem łącznikowym Grupy „Północ” w Częstochowie.

Pełnił służbę w Wojsku Polskim. W 1932 studiował za granicą. W 1934 został przeniesiony z Kierownictwa Zaopatrzenia Aeronautyki w Warszawie na stanowisko kierownika Ekspozytury Centrali Odbiorczej Nr 1 w Lublinie. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 8. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa techniczna. W marcu 1939 pełnił służbę w Kierownictwie Zaopatrzenia Lotnictwa na stanowisku kierownika Grupy Surowców Metalowych.

Był aktywnym działaczem Związku Powstańców Śląskich. W czasie II wojny światowej w Polskich Siłach Powietrznych jako oficer techniczny. Miał numer służbowy RAF P-1535. Zdemobilizowany w 1946 roku. Po wojnie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Zmarł 22 kwietnia 1971 roku w Londynie i został pochowany na londyńskim cmentarzu North Sheen.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7836
• Krzyż Niepodległości z Mieczami (6 czerwca 1931)
• Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
• Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)
• Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi
• Odznaka Pilota
• francuska Odznaka Pilota
• rumuńska Odznaka Pilota

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• red. Franciszek Hawranek: Encyklopedia powstań śląskich. Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1982. (pol.).brak strony w książce
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.