Jan Kapr

Jan Kapr
Data i miejsce urodzenia	12 marca 1914 ; Praga
Pochodzenie	czeskie
Data i miejsce śmierci	29 kwietnia 1988 ; Praga
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor
	Odznaczenia

Jan Kapr (ur. 12 marca 1914 w Pradze, zm. 29 kwietnia 1988 tamże^[1]^[2]) – czeski kompozytor.

Życiorys

Był synem muzyka Václava Kapra (1884–1962)^[1]. Jako dziesięciolatek grał w założonym przez ojca zespole rozrywkowym, jednak na skutek zakończonego trwałym kalectwem ciężkiego wypadku musiał zaprzestać występów i poświęcił się nauce^[1]. Studiował w Konserwatorium Praskim u Jaroslava Řídkiego (1933–1938) i Jaroslava Křički (1938–1940)^[1]^[2]. Od 1939 do 1946 roku pracował w rozgłośni radiowej w Pradze jako reżyser dźwięku^[1]^[2]. Był redaktorem czasopisma „Hudební rozhledy” (1949–1950) i redaktorem naczelnym wydawnictwa muzycznego „Orbis” (1950–1952)^[1]. Od 1961 do 1972 roku wykładał w Akademii Sztuk Scenicznych im. Leoša Janáčka w Brnie^[1]^[2]. W 1968 roku otrzymał nagrodę na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu za utwór Cvičení pro Gydli^[1].

Opublikował poświęconą muzyce współczesnej pracę Konstanty (Praga 1967)^[1]^[2].

W swoich kompozycjach nawiązywał początkowo do dorobku czeskiej szkoły kompozytorskiej, w okresie po 1956 roku zaadaptował bardziej współczesne techniki takie jak serializm i aleatoryzm^[1]^[2]. W latach 1949–1953 działał w czeskim Związku Kompozytorów i był jednym z realizatorów założeń socrealizmu w muzyce, w 1951 roku otrzymał Nagrodę Stalinowską za muzykę do filmu Nové Československo^[1]. Z czasem zmienił swoje zapatrywania ideologiczne, w 1968 roku wystosował list otwarty do Dmitrija Szostakowicza z protestem przeciwko stłumieniu Praskiej Wiosny, za co w ramach represji otrzymał zakaz publicznego prezentowania swoich utworów^[1].

Wybrane kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[2])

Utwory orkiestrowe

3 koncerty fortepianowe (I 1938, II 1953, III 1986)
scherzo symfoniczne Marathon (1939)
Sinfonietta na małą orkiestrę (1940)
10 symfonii (I 1943, II 1946, III na małą orkiestrę 1946, IV 1957, V 1959, VI 1960 zrewid. 1964, VII na chór dziecięcy i orkiestrę 1968, VIII na chór, orkiestrę i dzwony nagrane na taśmę 1970, IX 1982, X na 2 solistów i orkiestrę 1985)
obraz symfoniczny Zitra (1953)
Léto na orkiestrę kameralną (1954)
Allegretto na skrzypce i orkiestrę (1955)
Koncert skrzypcowy (1955)
Wariacje na flet i smyczki (1958)
Concertino na altówkę i orkiestrę dętą (1965)
Omaggio alla tromba na 2 trąbki solo, orkiestrę dętą, fortepian i kotły (1968)
Anachron na orkiestrę kameralną (1974)
Concertino na klarnet i zespół kameralny (1975)

Utwory kameralne

8 kwartetów smyczkowych (I 1937, II 1941, III 1954, IV 1957, V 1961, VI na kwartet smyczkowy i baryton 1963, VII 1965, VIII 1976)
Nonet (1943)
Fantazja na skrzypce i fortepian (1958)
Šifry na fortepian, perkusję i taśmę (1966)
Osilace na skrzypce, klarnet, trąbkę, fortepian, wiolonczelę i perkusję (1965)
Rotation 9 na kwartet fortepianowy (1967)
Shadow Play and Dreambook na sopran, flet i harfę (1968)
Sonata na cymbały solo (1968)
Testimonies na wiolonczelę, klarnet basowy, fortepian i światła (1969)
Woodcuts na 8 instrumentów dętych blaszanych (1973)
Colors of Silence na 8 instrumentów (1973)
Circuli na skrzypce i akordeon (1974)
Sonata na flet, róg i fortepian (1976)
Claricello na klarnet i wiolonczelę (1981)

Utwory fortepianowe

4 sonaty (I 1945, II 1947, III 1958, IV 1980)
Monologi (1984)
Šachová sonáta na 2 fortepiany (1972)

Utwory wokalno-instrumentalne

Piseň rodné zemi na chór i orkiestrę (1940)
Contraria Romana na baryton i małą orkiestrę (1965)
Cvičení pro Gydli na sopran, flet i harfę (1967)
Musica per Mila na sopran i harfę (1970, 2. wersja z orkiestrą kameralną 1977)
Vendanges na sopran, baryton i fortepian (1975)

Opera

Muzikantská pohádka (1962)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 5. Część biograficzna klł. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1997, s. 24–25. ISBN 978-83-224-3303-4.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 3 Haar–Levi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1819–1820. ISBN 978-0-02-865528-4.

[encmuz-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 5. Część biograficzna klł. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1997, s. 24–25. ISBN 978-83-224-3303-4.

[baker-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 3 Haar–Levi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1819–1820. ISBN 978-0-02-865528-4.

[1]

[2]