Jan Leńko

płk prof. dr hab. Jan Leńko

pułkownik
Data i miejsce urodzenia	18 czerwca 1917 Lwów
Data i miejsce śmierci	11 listopada 1993 Kraków
Przebieg służby
Lata służby	1947-1948, 1952-1977
Siły zbrojne	Ludowe Wojsko Polskie
Jednostki	Wojskowa Akademia Medyczna
Stanowiska	prorektor do spraw nauki i wyszkolenia, kierownik Katedry i Kliniki Urologii, Naczelny Urolog Wojska Polskiego
Późniejsza praca	kierownik Katedry i Kliniki Urologii Akademii Medycznej w Krakowie
Odznaczenia

Jan Leńko (ur. 18 czerwca 1917 we Lwowie, zm. 11 listopada 1993 w Krakowie) – pułkownik Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, profesor zwyczajny, doktor habilitowany nauk medycznych, wieloletni Naczelny Urolog Wojska Polskiego, redaktor naczelny Urologii Polskiej.

Życiorys

Urodził się 18 czerwca 1917 roku we Lwowie jako syn Zenona i Władysławy. Jego ojciec dr med. Zenon Maria Leńko był wybitnym urologiem, twórcą pierwszych łóżek urologicznych w Polsce.

Studia lekarskie rozpoczął w 1935 roku na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Dyplom lekarza otrzymał w czerwcu 1941 roku w Lwowskim Państwowym Instytucie Medycznym, a następnie nostryfikował go w 1945 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Pracę zawodową rozpoczął w czerwcu 1941 roku, jako wolontariusz w Oddziale Urologicznym Szpitala Państwowego we Lwowie pod kierunkiem profesora dr Stanisława Laskownickiego. Na skutek wielokrotnych zmian profilów Szpitali w związku z toczącą się wojną pracował kolejno w I Szpitalu Miejskim, II Szpitalu Miejskim we Lwowie. Jednocześnie od listopada 1941 roku do lipca 1944 roku pracował w Polskim Komitecie Opiekuńczym jako kierownik Poradni Specjalistycznej Nr 1.

W połowie lipca 1944 roku opuścił Lwów i przybył do Krakowa. Tutaj otrzymał pracę jako lekarz zakładowy w Wodociągach Miejskich. W lutym 1945 roku rozpoczął pracę jako wolontariusz, a następnie asystent w oddziale urologicznym Szpitala św. Łazarza. Od marca 1947 do maja 1948 roku odbywał służbę wojskową. Służył wówczas w pułku piechoty w Sanoku na stanowisku zastępcy Szefa Służby Zdrowia, a następnie w V Szpitalu Okręgowym w Krakowie, gdzie zorganizował oddział urologiczny. Od dnia lipca 1948 rozpoczął ponownie pracę w Oddziale Urologicznym Szpitala Klinicznego Akademii Medycznej w Krakowie. Jednocześnie pracował na stanowisku ordynatora oddziału urologicznego V Okręgowego Szpitala Wojskowego w Krakowie. W roku 1951 na Uniwersytecie Jagiellońskim uzyskał tytuł doktora medycyny na podstawie pracy Osteitis pubis.

W 1952 roku ponownie powołany został do służby wojskowej. Pracował kolejno na stanowisku starszego asystenta Oddziału Urologicznego Wojskowego Szpitala Klinicznego w Łodzi. W 1953 roku został ordynatorem tego Oddziału. W 1958 roku, z chwilą powołania do życia Wojskowej Akademii Medycznej został kierownikiem Katedry i Kliniki Urologii. Jednocześnie pełnił funkcję prorektora do spraw nauki i wyszkolenia. Na obu tych stanowiskach pozostał aż do roku 1977. W okresie pobytu w Łodzi pełnił funkcję konsultanta wojewódzkiego w zakresie urologii. Kierował lecznictwem urologicznym w mieście, konsultował oddziały urologiczne i gabinety specjalistyczne lecznictwa otwartego. W 1977 przeszedł w stan spoczynku

Od 1977 do 1987 kierował Katedrą i Klinikę Urologii Akademii Medycznej w Krakowie, a w latach następnych był profesorem w tej katedrze. W latach 1982 do 1993 był konsultantem urologii w Instytucie Onkologii im. Marii Curie-Skłodowskiej w Krakowie oraz członkiem Rady Naukowej Instytutu Onkologii im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie.

Był autorem i współautorem ponad 350 publikacji w polskich i zagranicznych czasopismach naukowych, autorem i współautorem 18 podręczników urologii dla lekarzy i studentów. Głównymi kierunkami zainteresowań prof. Leńko były urazy narządów układu moczowo-płciowego, diagnostyka urologiczna, technika operacyjna i powikłania pooperacyjne. W okresie kierowania krakowską Kliniką Urologii od 1977 roku wprowadził i unowocześnił metody diagnostyki, leczenia, monitorowania raka stercza, pęcherza i nowotworów jąder. Jako pierwszy w Polsce wprowadził rutynowe stosowanie markerów w leczeniu raka stercza. Pod jego kierunkiem kilkunastu urologów uzyskało specjalizację z zakresu urologii. Był promotorem 12 przewodów doktorskich, opiekunem 8 przewodów habilitacyjnych, recenzentem wielu prac habilitacyjnych i doktorskich.

Był laureatem nagród naukowych Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w 1977 i 1985 roku. Odznaczony licznymi odznaczeniami, w tym Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Honorową Odznaką miasta Łodzi, Krakowa i Polskiego Czerwonego Krzyża.

Członek Polskiego Towarzystwa Urologicznego od 1946 roku, w latach 1958-1960 wiceprezes, 1972-1974 prezes. Od 1980 członek honorowy Polskiego Towarzystwa Urologicznego. Członek honorowy Czechosłowackiego Towarzystwa im. Purkiniego (1970), członek Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, przewodniczący Sekcji Polskiej w Międzynarodowym Towarzystwie Urologicznym (1970-1978).

Pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera JD-6-18).

Grób prof. Jana Leńki na cmentarzu Rakowickim

Źródła

• Andrzej Bugajski Prof. zw. dr med. Jan Leńko (1917-1993) /w/ Urologia Polskia, nr 1-2 (47), 1994