Jan Lebenstein
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 5 stycznia 1930 Brześć nad Bugiem | |
| Data i miejsce śmierci | 28 maja 1999 Kraków | |
| Odznaczenia | ||
| ||
Jan Lebenstein (ur. 5 stycznia 1930 w Brześciu nad Bugiem, zm. 28 maja 1999 w Krakowie) – polski malarz i grafik.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Uprawiał oryginalną odmianę malarstwa figuratywnego, włączając doń elementy surrealistyczne i abstrakcyjne. Zilustrował m.in. Folwark zwierzęcy George'a Orwella i kilka ksiąg biblijnych (Księgi Genesis, Księga Hioba, Apokalipsa św. Jana – dwukrotnie: jako cykle witraży oraz grafik). Tworzył pejzaże miejskie, poetyckie transpozycje figury ludzkiej, pełne ekspresji kompozycje fantastyczno-symboliczne o motywach zwierzęcych.
O swojej twórczości mówił w jednym z wywiadów[1]:
Moje obrazy są metaforami emocjonalnymi. Ich zadaniem jest narzucić widzowi, dobitnie, ale bez taniego wrzasku, przeżycie jakiegoś dramatu emocjonalnego, który staram się pokazać za pomocą spontanicznej przenośni.
Jan Lebenstein był absolwentem Państwowego Liceum Artystycznego w Warszawie. Studiował w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych (1948–1954) pod kierunkiem Artura Nachta-Samborskiego. Debiutował w warszawskim Arsenale w 1955 roku. Rok później dołączył do Teatru na Tarczyńskiej, prowadzonego we własnym mieszkaniu przez Mirona Białoszewskiego i miał tam swoją pierwszą indywidualną wystawę.
W 1959 roku otrzymał Grand Prix na I Biennale Młodych w Paryżu. Od tego roku pozostał w tym mieście, w 1971 roku przyjął obywatelstwo francuskie. W 1977 roku odbyła się wystawa jego prac w Polsce. W 1976 roku wyróżniony został nagrodą nowojorskiej Fundacji Alfreda Jurzykowskiego, a w 1987 otrzymał Nagrodę im. Jana Cybisa. W 1992 roku odbyła się największa wystawa jego prac w Polsce – w warszawskiej Zachęcie. Postanowieniem z 3 maja 1998 prezydent Aleksander Kwaśniewski „w uznaniu wybitnych osiągnięć w pracy artystycznej, za zasługi dla kultury polskiej” uhonorował go Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski[2].
Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim (kwatera 14-4-2)[3].
Jego siostrzenicą jest Joanna Maria Żamojdo, Prezes Zarządu Fundacji im. Jana Lebensteina, matka Idy Nowakowskiej, tancerki, aktorki, córki Marka Nowakowskiego, pisarza.
Albumy książkowe[edytuj | edytuj kod]
- Księga Hioba, tłum. Czesław Miłosz, Paryż 1981. ISBN 83-08-02872-1
- Folwark zwierzęcy, tłum. Teresa Jeleńska, Oficyna Literacka 1985; wyd. 2: Kraków 1990. ISBN 83-85158-02-2
- Księgi Genesis to jest pierwsze Mojżeszowe w obrazach Jana Lebensteina, Kraków 1995. ISBN 83-7124-031-7
- Apokalipsa, w przekładzie Czesława Miłosza, Kraków 1998. ISBN 83-08-02872-1
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Paryż: Galerie Roi Doré – „Jan Lebenstein. In Memoriam”. Paryska wystawa prac na papierze (paryska wystawa prac na papierze z okazji 15. rocznicy śmierci twórcy; 23 maja – 5 lipca 2014; Wernisaż 22 maja) (pol.). W: Tygodnik 'Vector Polonii' [on-line]. [dostęp 2014-05-22].
- ↑ M.P. z 1998 r. nr 20, poz. 307
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: JAN LEBENSTEIN, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-12-19].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ludzie urodzeni w Brześciu
- Odznaczeni Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Pochowani na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Polscy graficy
- Polscy malarze modernizmu
- Stosunki polsko-francuskie
- Francuzi pochodzenia polskiego
- Surrealiści
- Urodzeni w 1930
- Zmarli w 1999
- Ludzie związani z paryską „Kulturą”