Jan Maksymilian Fredro

Jan Maksymilian Fredro

Rodzina	Fredrowie
Data i miejsce urodzenia	1784 Surochów
Data i miejsce śmierci	15 lutego 1845 Paryż
Ojciec	Jacek Fredro
Matka	Marianna Dembińska herbu Rawicz
Dzieci	Feliks Fredro Józef Dobiesław Fredro

{{Szlachcic infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | opis herbu = | grafika = | dynastia = | commons = | żona = | imię oryginalne = | faksymile = | herb = | mąż = | opis grafiki = | rodzeństwo = | odznaczenia = | wszystkie imiona = | tytuł = | opis faksymile = Nieznane pola: "zdjęcie herbu", "zdjęcie", "opis zdjęcia", "malzonka" oraz "nazwa herbu". Nieoczekiwana grafika: "miejsce śmierci" oraz "miejsce urodzenia".

Jan Maksymilian Fredro herbu Bończa, krypt.: X, (ur. 1784 w Surochowie, zm. 15 lutego 1845 w Paryżu) – generał brygady wojsk Królestwa Kongresowego, pułkownik wojsk napoleońskich, uczestnik kampanii napoleońskich 1812-1814, członek Rady Administracyjnej i Rady Stanu Królestwa Polskiego, tłumacz, dramatopisarz , krytyk teatralny i poeta. Adiutant cara Aleksandra I (od roku 1816), marszałek dworu Królestwa Polskiego.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Jacka Fredry, ziemianina galicyjskiego, oraz Marianny Dembińskiej. Brat komediopisarza Aleksandra Fredry. Otrzymał w domu wychowanie półpolskie, półfrancuskie. W latach młodzieńczych przez dłuższy czas przebywał na dworze w Puławach. W roku 1806 w Warszawie wstąpił do 2 pułku piechoty, wkrótce został kapitanem adiutantem sztabu głównego. Kilka miesięcy później przeszedł do 2 pułki ułanów. W roku 1807 został odznaczony krzyżem Virtuti Militari.

Autor dramatu Harald (1827). Po upadku powstania listopadowego wyjechał do Paryża, gdzie jednak nie uczestniczył w życiu emigracji polskiej. W Królestwie Kongresowym został kawalerem Orderu Świętego Stanisława 1. klasy.

Był członkiem kapituły Rycerze Gwiazdy w loży wolnomularskiej Bracia Zjednoczeni, w 1808 roku mistrzem obrzędów loży.

Twórczość

Ważniejsze utwory

• Harald. Tragedia w 5 aktach wierszem, wyst. Warszawa 30 września 1827, fragm. Kolęda na r. 1828, Warszawa 1828; wyd. całości zobacz: Tragedie...
• Władza poezji (oda), wygł. na posiedzeniu Towarzystwa Przyjaciół Nauk 9 grudnia 1829, Rocznik Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk, t. 21 (1830), s. 327-340; przedr. P. Hertz w: Zbiór poetów polskich XIX w., ks. 1, Warszawa 1959
• Tragedie... Wydanie J. N. Bobrowicza z rękopismu autora, Lipsk 1837, zawartość: Dydona. Tragedia w 5 aktach wierszem; Harald. Tragedia w 5 aktach wierszem; Wanda. Tragedia w 5 aktach wierszem
• Poezje, rękopis: Biblioteka Czartoryskich
• Pamiętniki, niewydane, rękopis znajdował się w posiadaniu hr. Karłowej w Petersburgu (informuje Polski Słownik Biograficzny).

Ponadto jako członek Towarzystwa Iksów zamieszczał w latach 1815-1819 recenzje teatralne (pod krypt. X) w czasopismach: Gazeta Warszawska i Gazeta Korespondenta Warszawskiego i Zagranicznego.

Przekłady

• J. Racine: Andromacha (informuje G. Korbut)
• J. Racine: Brytanik (informuje G. Korbut)
• J. Racine: Fedra (informuje G. Korbut)

Drobne przekłady ogłaszał w czasopismach i zbiorach: Kolęda na r. 1828 (tu: I. Kryłow "Osioł i słowik"), Tygodnik Krakowski (tu: Horatius: "Do Pirry"; "Do ludu"; 1834 nr 5-6).

Według S. Wasylewskiego pomagał Marii Wirtemberskiej przełożyć na piękną prozę polską napisaną pierwotnie po francusku powieść "Malwina".

Wydania zbiorowe

• Tragedie..., Lipsk 1837; zob. Twórczość

Listy i materiały

• Do brata, Aleksandra Fredry, z lat 1822-1826, wyd. H. Biegeleisen w: A. Fredro Komedie, t. 1, Lwów 1897, s. 188-195
• Do K. Koźmiana, brak daty, rękopis: Biblioteka PAN Kraków, sygn. 2031, t. 1, k. 193
• Protokoły 11 pierwszych posiedzeń Towarzystwa Iksów, 14 kwietnia – 4 czerwca 1815, pisane przez Fredrę i J. Lipińskiego; z rękopisu Biblioteki im. Sałtykowa-Szczedrina w Leningradzie, wyd. E'. S. Brynskij Iz istorii russko-sławianskich litieraturnych swiaziej XIX w., Moskwa-Leningrad 1963

Bibliografia

• "Jan Maksymilian Fredro", [w:] "Pisarze polskiego oświecenia", t. 3, pod red. T. Kostkiewiczowej i Z. Golińskiego, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1996, s. 845-859
• T. 4: Oświecenie. W: Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1966, s. 458-460.