Przejdź do zawartości

Jan Mertka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Mertka
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

27 lipca 1899
Przygodzice

Data i miejsce śmierci

27 grudnia 1918
Szczypiorno

Zawód, zajęcie

robotnik

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941)

Jan Mertka (ur. 27 lipca 1899 w Przygodzicach, zm. 27 grudnia 1918 w Szczypiornie[1][2]) – polski robotnik, pierwszy poległy powstaniec wielkopolski.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W poszukiwaniu pracy wyemigrował do Westfalii, gdzie pracował w piekarni i w fabrykach (m.in. w Bochum) jako monter-elektryk.

Aktywnie angażował się w prace polskich towarzystw młodzieżowych w Niemczech. Podczas I wojny światowej został wcielony do armii pruskiej w Chociebużu.

W 1918 wstąpił do I Batalionu Pogranicznego, stacjonującego w Szczypiornie, sformowanego w Kaliszu, m.in. z żołnierzy funkcjonującego w Republice Ostrowskiej I Pułku Polskiego z Ostrowa Wielkopolskiego, rozwiązanego na rozkaz Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu.

27 grudnia, w dniu wybuchu powstania, Jan Mertka odbywał służbę patrolową w Szczypiornie. Poległ podczas ostrzału ze strony niemieckiej, około godziny 11.30. W odpowiedzi powstańcy zajęli Boczków, który stał się pierwszą w całości wyzwoloną miejscowością w Poznańskiem.

Za pierwszego poległego powstańca wielkopolskiego część historyków uznaje postrzelonego śmiertelnie w Poznaniu około 6 godzin po Janie Mertce Franciszka Ratajczaka.

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Pochowano go wśród innych powstańców na Nowym Cmentarzu na Wenecji w Ostrowie. Uhonorowany pomnikiem w Boczkowie, tablicą pamiątkową w Przygodzicach oraz ulicą w Ostrowie, Przygodzicach i Nowych Skalmierzycach.

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Słownik biograficzny Wielkopolski południowo-wschodniej : ziemi kaliskiej. Danuta Wańka (red.). Kalisz: Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2003, s. 140. ISBN 83-85638-41-5.
  2. Sto dokumentów na stulecie : wybór materiałów archiwalnych z zasobu Archiwum Państwowego w Kaliszu. Grażyna Schlender (red.). Kalisz: Archiwum Państwowe w Kaliszu, 2019, s. 148–149. ISBN 978-83-950226-1-6.