Jan Prokopowicz (działacz antykomunistyczny)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Prokopowicz
Data i miejsce urodzenia

28 marca 1932
Godowa

Data i miejsce śmierci

13 maja 2023
Rzeszów

Zawód, zajęcie

Inspektor Wojewódzkiego Związku Gminnych Spółdzielni "Samopomoc Chłopska" w Rzeszowie

Jan Prokopowicz (ur. 28 marca 1932, zm. 13 maja 2023) – współzałożyciel Demokratycznej Armii Krajowej - młodzieżowej organizacji antykomunistycznej. Więzień polityczny w latach 1950-1954. Społecznik i hodowca róż. Autor książek "Miłość zdeptana lecz nieujarzmiona", "W służbie Bogu, ojczyźnie i bliźnim", "Zagłada i gehenna ocalenia".

Życiorys[1][edytuj | edytuj kod]

W latach 1944-1949 uczył się w Gimnazjum Handlowym w Strzyżowie. W czerwcu 1949 roku zdał małą maturę. Działał w drużynie harcerskiej im. Tadeusza Kościuszki przy Gimnazjum i Liceum Handlowym w Strzyżowie. 1 września 1949 roku wraz z czwórką kolegów założył nielegalną organizację antykomunistyczną, której 22 września nadano nazwę Demokratyczna Armia Krajowa. Jan Prokopowicz (ps. "Krymski" i "Bakunin") sprawował funkcje szefa sztabu i przewodniczącego rady DAK. We wrześniu 1949 roku rozpoczął naukę w Liceum Handlowym w Strzyżowie. Aresztowany w dniu 28 kwietnia 1950 roku podobnie jak większość członków DAK. Po śledztwie prowadzonym przez WUBP, skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Rzeszowie wyrokiem z dnia 8 września 1950 roku na dziewięć lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na trzy lata oraz przepadek mienia. Karę odbywał w więzieniu na zamku Lubomirskich w Rzeszowie, w więzieniu politycznym we Wronkach, w więzieniu karnym w Rawiczu oraz Progresywnym Więzieniu dla Młodocianych w Jaworznie. Zwolniony przedterminowo 31 stycznia 1954 roku ze względu na zły stan zdrowia spowodowany gruźlicą. Po początkowych znacznych trudnościach ze znalezieniem pracy od 1966 roku pracował jako inspektor w Wojewódzkim Związku Gminnych Spółdzielni "Samopomoc Chłopska" w Rzeszowie. Do 1979 roku pozostawał pod obserwacją aparatu bezpieczeństwa z powodu podejrzeń o dalsze utrzymywanie kontaktów z członkami „nielegalnej organizacji DAK"[2]. Był uznanym hodowcą róż, działał w Polskim Towarzystwie Miłośników Róż na terenie południowej Polski[3]. Po transformacji systemowej w Polsce podjął szereg działań mających na celu rehabilitację członków DAK oraz upamiętnienie działań organizacji, poprzez publikacje książkowe i udział w organizacji różnych wydarzeń[4]. Od 1955 roku był żonaty z Zofią Bury (1931-1986), również członkinią DAK[5].

Zmarł 13 maja 2023[6].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • Jan Prokopowicz, Młodość zdeptana lecz nieujarzmiona. Demokratyczna Armia Krajowa w latach 1949-1955. Szkice, wspomnienia i dokumenty w opracowaniu Jana Prokopowicza, Rzeszów: Poligrafia Wyższego Seminarium Duchownego w Rzeszowie, 1999, ISBN 83-86985-86-0.
  • Jan Prokopowicz, W Służbie Bogu ojczyźnie i bliźnim: wspomnienia o księdzu infułacie Józefie Sondeju, Rzeszów: ”Bonus Liber” Wydawnictwo i Drukarnia Diecezji Rzeszowskiej, 2010, ISBN 978-83-62488-34-6.
  • Jan Prokopowicz, Zagłada i gehenna ocalenia, Rzeszów: ”Bonus Liber” Wydawnictwo i Drukarnia Diecezji Rzeszowskiej, 2015, ISBN 978-83-64519-88-8.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Jan Prokopowicz, Młodość zdeptana lecz nieujarzmiona. Demokratyczna Armia Krajowa w latach 1949-1955, Rzeszów: Poligrafia Wyższego Seminarium Duchownego w Rzeszowie, 1999, ISBN 83-86985-86-0.
  2. Biuletyn Informacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2022-02-22].
  3. R. Ciastoniowa, Jan Prokopowicz - zdobywca "Złotej Róży", „Magazyn Nowiny”, 160, 20 lipca 1975, s. 8.
  4. Instytut Pamięci Narodowej- Rzeszów, Otwarcie wystawy „Zapomniane ogniwo. Konspiracyjne organizacje młodzieżowe na ziemiach polskich w latach 1944/45–1956” – Rzeszów, 1 marca 2019 [online], Instytut Pamięci Narodowej - Rzeszów [dostęp 2022-02-22] (pol.).
  5. Barbara Otwinowska, Przemocą obalały panujący ustrój: (udział dziewcząt w młodzieżowej konspiracji), „Niepodległość i Pamięć”, IV (1(7)), 1997, s. 87-112.
  6. Zmarł Jan Prokopowicz, współzałożyciel DAK. solidarnosc.rzeszow.org, 2023-05-16. [dostęp 2023-07-28].