Jan Słotwiński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Kanty Bronisław Słotwiński
Data i miejsce urodzenia

25 października 1903
Kraków

Data i miejsce śmierci

22 sierpnia 1986
Kraków

Profesor nauk medycznych
Specjalność: histologia, embriologia
Alma Mater

Uniwersytet Poznański
Wydział Medyczny
(współcześnie Uniwersytet Medyczny)

Doktorat

1928 – wszechnauk medycznych
Uniwersytet Poznański

Profesura

nadzw. 1949, zw. 1957

Polska Akademia Nauk
Status

Komitet Nauk Morfologicznych
Komitet Patomorfologii

Praca naukowo-dydaktyczna
uczelnia

Pomorska Akademia Medyczna w Szczecinie

Wydział

Lekarski
Katedra Histologii i Embriologii

kierownik
Katedra

Histologii i Embriologii

Okres spraw.

1949–1974

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal 10-lecia Polski Ludowej Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL” Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego

Jan Kanty Bronisław Słotwiński (ur. 25 października 1903 w Krakowie, zm. 22 sierpnia 1986 tamże) – polski lekarz, histolog, embriolog, lekarz wojskowy w czasie kampanii wrześniowej, po wojnie m.in. profesor Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, członek Komitetu Nauk Morfologicznych i Komitetu Patomorfologii PAN.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Dzieciństwo i młodość[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w roku 1903 w Krakowie. Był synem Eugeniusza Słotwińskiego – prawnika (później – sędziego ww sądzie okręgowym i adwokata) – i Marii z domu Gustawicz. Po ukończeniu szkoły powszechnej i siedmiu klas Gimnazjum św. Anny w Krakowie, uczęszczał do ósmej klasy I Liceum Ogólnokształcące im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Świadectwo dojrzałości otrzymał 12 czerwca 1922 roku[1][2].

Studia ukończył w roku 1927 na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Poznańskiego (współcześnie – Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego), a następnie uzyskał absolutorium na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym (1928–1930). W okresie od 1 listopada 1928 do 39 września 1931 roku odbył staże naukowe w znanych klinikach wiedeńskich oraz staż specjalistyczny w Klinice Dermatologicznej Uniwersytetu Poznańskiego[1][2].

Lata 1923–1949[edytuj | edytuj kod]

Przed II wojną światową pracował w[3]:

W kampanii wrześniowej był lekarzem wojskowym w 23. pociągu sanitarnym LublinKowel, dowodzonym przez ppor. Zygmunta Kujawskiego. Pociąg został zbombardowany na trasie w kierunku Kowla, a grupa sanitarna wycofała się za Bug i uczestniczyła w walkach 25. pułku piechoty[5] (zob. bitwy pod Krasnobrodem).

W okresie okupacji niemieckiej przebywał w Częstochowie, gdzie[3]:

Po zakończeniu wojny, w roku 1945 wrócił do Poznania. Został ponownie zatrudniony w Katedrze Histologii Prawidłowej i Embriologii Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego (1945–1948 – adiunkt, od 1949 – docent). Habilitację otrzymał 22 czerwca 1948 roku na podstawie pracy nt. O czynności wydzielniczej komórek zrębowych nabłonka zmysłowego błony węchowej płazów, gadów, ptaków i ssaków). Równocześnie pracował w Przychodni Chorób Skórnych i Wenerycznych Wojewódzkiego Szpitala UB (1945–1949) oraz prowadził prywatną praktykę lekarską (1945–1948).

Praca zawodowa w Szczecinie[edytuj | edytuj kod]

Gmach Pomorskiej Akademii Medycznej

W roku 1949 Jan Słotwiński objął stanowisko profesora Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie i kierownika Katedry Histologii i Embriologii. W PAM był również[3]:

Poza uczelnią pracował w[3]:

  • 1950–1975 – Ośrodku Średnich Szkół Medycznych (później – Szkoła Laborantów Medycznych) jako wykładowca histologii i technik histologicznych
  • 1951–1962 – Spółdzielni Lekarzy Specjalistów (Przychodnia Chorób Skórnych i Wenerycznych).

Należał do komitetów redakcyjnych czasopism Folia Morphologica i Bulletin de l'Association des anatomistes. Od roku 1974 zajmował w PAM ½ etatu, jako profesor emerytowany. W Polskiej Akademii Nauk był członkiem Komitetu Nauk Morfologicznych (1960–1965) i Komitetu Patomorfologii (1966–1969)[3].

Tematyka badań[edytuj | edytuj kod]

Obraz histopatologiczny choroby Bowena

Zajmował się cytologicznymi i histologicznymi badaniami wydzieliny gruczołów w błonach śluzowych, a przede wszystkim wydzieliny węchowych gruczołów Bowmana u człowieka i ssaków oraz ślinianek smakowych (gruczoły Ebnera. Za szczególnie istotne osiągnięcia uważa się wykazanie, że[3]:

Badania dotyczyły również m.in. metabolizmu tłuszczowców (w tym roli układu makrofagów, wątroby, płuc i jelit) oraz histochemii enzymów hydrolitycznych (hydrolazy).

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Lata 1930–1939[edytuj | edytuj kod]

Wkład Jana Słotwińskiego do dorobku Zakładu Histologii Prawidłowej i Embriologii Uniwersytetu Poznańskiego[4]:

  • 1930 – Recherches histochimiques sur les corps gras dans le parenchyme du foie du poumon, de la surrénale, du rein et du testicule, chez le chien normal 1 intoxiqué par la toluylène - diamine, Comptes Rendus des Seances de la Societe de Biologie et de Ses Filiales (C.R. Seances Soc. Biol. Fil.) tom 103, s.811– 815
  • 1930 – Recherches histochimiques sur le rôle du système reticulo-endothelial par la toluylène - diamine. C.R. Seances Soc. Biol. Fil. tom 103, s.816–818
  • 1931 – Sur le caractère de la sécretion des glandes olfactives de Bowman chez les Mammifères, C.R. Seances Soc. Biol. Fil., tom 108, s.599–602
  • 1933 – Badania cytologiczne i histologiczne nad charakterem wydzieliny gruczołów węchowych Bowmana u człowieka i ssaków. 2. Gryzonie i owadożerne. W: Pamiętnik XIV Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich w Poznaniu, s.536–541
  • 1933 – O ziarnistościach w nabłonku zmysłowym błony węchowej u ssaków. W: Pamiętnik XIV Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich w Poznaniu, s.575–578
  • 1935 – Sur les granulations dans l'épithélium sensoriel de la muqueuse olfactive chez les Mammifères, C.R. Seances Soc. Biol. Fil., tom 120, s.459–462
  • 1935 – Sur l'appareil réticulaire interne de Golgi-Kopsch dans les glandes olfactives de Bowman chez les Mammifères, C.R. Seances Soc. Biol. Fil., tom 120, s.462–465
  • 1939 – Badania cytologiczne i histochemiczne nad śliniankami kreta. W: Pamiętnik XV Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich (Lwów 1937), s.382–383

Lata powojenne[edytuj | edytuj kod]

Jan Słotwiński jest autorem lub współautorem ok. 30 artykułów naukowych, opublikowanych w polskich i zagranicznych specjalistycznych czasopismach, oraz podręcznika i skryptów akademickich[3]:

  • Histofizjologia człowieka (1952)
  • Histologia (1955)
  • Cytofizjologia (1975)

Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera FA-zach.-11).

Grób prof. Jana Słotwińskiego na cmentarzu Rakowickim

Stowarzyszenia naukowe[edytuj | edytuj kod]

Był członkiem licznych stowarzyszeń, tj.[3]:

Odznaczenia i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

W uznaniu zasług Jan Słotwiński otrzymał m.in.[3][10][2]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Jerzy Supady: Słotwiński Jan Kanty (1903–1986). W: Polski Słownik Biograficzny. T. V.39: Słomka Jan [Słomkiewicz Stefan] – Soczek Zygmun. Kraków: PAN (www.psb.pan.krakow), 2002, s. 50–52.
  2. a b c w: Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej im. Gen. Karola Świerczewskiego w Szczecinie, 1987, Tom 33, s.394, wyd. Państwowy Zakład Wydawn. Lekarskich+ Supplement, Wydania 24–25 1988]
  3. a b c d e f g h i Słotwiński, Jan Kanty Bronisław. W: Lidia Becela i in.: Kto jest kim w polskiej medycynie : informator biograficzny. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1987, s. 601. ISBN 83-223-2339-5.
  4. a b Maria Posadzy. Bibliografia publikacji 1930–1939. „Zakład Histologii Prawidłowej i Embriologii Uniwersytetu Poznańskiego”, s. 211–219. www.bg.ump.edu.pl. (pol.). 
  5. Powstańcze Biogramy > Zygmunt Kujawski. [w:] Strona internetowa Muzeum Powstania Warszawskiego [on-line]. www.1944.pl. [dostęp 2014-10-19].
  6. Maria Gołaszewska: Estetyka pięciu zmysłów. WN PWN SA, 1997., (opis książki)
  7. [1] Polskie Towarzystwo Dermatologiczne]. [w:] Strona internetowa stowarzyszenia [on-line]. www.ptderm.pl. [dostęp 2014-10-19].
  8. Polskie Towarzystwo Fizjologiczne. [w:] Strona internetowa stowarzyszenia [on-line]. ptf.krakow.pl. [dostęp 2014-10-19].
  9. Polskie Towarzystwo Histochemików i Cytochemików. [w:] Strona internetowa stowarzyszenia [on-line]. www.histochemia.org. [dostęp 2014-10-19].
  10. Słotwiński Jan Kanty Bronisław. W: Tadeusz Białecki (red.nacz.): Encyklopedia Szczecina. T. 2: A–O. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii. Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 2000, s. 340. ISBN 83-7241-089-5. (pol.).
  11. Regulamin przyznawania Medalu im. Karola Marcinkowskiego. „Uchwała nr 132/2010 Senatu Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu z dnia 27 października 2010 roku”, 2007. 

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]