Jan Szyszko

Jan Szyszko
Data i miejsce urodzenia	19 kwietnia 1944 Stara Miłosna
Minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa
Okres	od 31 października 1997 do 19 października 1999
Przynależność polityczna	Porozumienie Centrum
Poprzednik	Stanisław Żelichowski
Następca	Antoni Tokarczuk
Minister środowiska
Okres	od 31 października 2005 do 7 września 2007 i ponownie od 11 września 2007 do 16 listopada 2007
Przynależność polityczna	Prawo i Sprawiedliwość
Poprzednik	Tomasz Podgajniak
Następca	Maciej Nowicki
Minister środowiska
Okres	od 16 listopada 2015 do 9 stycznia 2018
Przynależność polityczna	Prawo i Sprawiedliwość
Poprzednik	Maciej Grabowski
Następca	Henryk Kowalczyk

Jan Szyszko uhonorowany na „Skale ekologów” w Darłowie

Fragment parku wycięty zgodnie z ustawą z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy o lasach (tzw. lex Szyszko) na skwerze Stanisława Jankowskiego „Agatona” w Warszawie

Jan Feliks Szyszko (ur. 19 kwietnia 1944 w Starej Miłośnie) – polski leśnik, nauczyciel akademicki, profesor nauk leśnych, polityk.

W latach 1997–1999 minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa w rządzie Jerzego Buzka, w latach 2005–2007 minister środowiska w rządach Kazimierza Marcinkiewicza i Jarosława Kaczyńskiego, w latach 2015–2018 minister środowiska w rządach Beaty Szydło oraz Mateusza Morawieckiego, poseł na Sejm V, VI, VII i VIII kadencji.

Życiorys

Wykształcenie i praca naukowa

W 1966 ukończył studia na Wydziale Leśnym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, na której uzyskał następnie stopnie naukowe doktora i doktora habilitowanego nauk leśnych. W 2001 otrzymał tytuł naukowy profesora.

W latach 1993–1994 pełnił funkcję dyrektora Krajowego Zarządu Parków Narodowych w Ministerstwie Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Został pracownikiem naukowo-dydaktycznym SGGW i kierownikiem Katedry Architektury Krajobrazu na Wydziale Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, współtwórcą i kierownikiem Pracowni Oceny i Wyceny Zasobów Przyrodniczych. Zasiadał w Komitecie Ekologii Polskiej Akademii Nauk. Wykłada także w Wyższej Szkole Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu.

Jest autorem ponad stu publikacji naukowych z zakresu użytkowania zasobów przyrodniczych i ekologii. Założył i prowadzi prywatną stację naukowo-badawczą dla studentów krajowych i zagranicznych, w której prowadzone są badania nad podnoszeniem zdrowotności lasów i wykorzystaniem zasobów przyrodniczych dla rozwoju gospodarczego. Jest jednym z założycieli i prezesem Stowarzyszenia na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju Polski.

W działalności naukowej zajmuje się dynamiką liczebności populacji regeneracją systemów leśnych. W swoich badaniach jako wskaźniki (bioindykatory) zmian zachodzących w środowisku wykorzystuje chrząszcze z rodziny biegaczowatych (Carabidae). Jest dostarczycielem okazu, na podstawie którego opisano dla nauki jeden z gatunków z rodzaju Trechusa. Posiada w swojej prywatnej kolekcji ponad 50 tys. egzemplarzy owadów, w tym ponad tysiąc gatunków z rodziny biegaczowatych. Okazy te pochodzą z wielu wypraw i podróży po Europie (m.in. z Turcji, Bułgarii, również z Polski).

Działalność polityczna

Od 1987 był radnym i członkiem prezydium Miejskiej Rady Narodowej podwarszawskiej gminy Wesoła. W 1990, po utworzeniu samorządu gminnego, uzyskał mandat radnego tej miejscowości. Od 1991 był działaczem Porozumienia Centrum, a od 1996 wiceprezesem zarządu głównego tej partii. W wyborach prezydenckich w 1995 pełnił funkcję szefa krajowego komitetu wyborczego Adama Strzembosza. W wyborach parlamentarnych w 1997 bez powodzenia kandydował do Sejmu z listy Akcji Wyborczej Solidarność w okręgu podwarszawskim.

Od 31 października 1997 do 19 października 1999 zajmował stanowisko ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa w rządzie Jerzego Buzka. Następnie sprawował funkcję sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Był pełnomocnikiem rządu do spraw Konwencji Klimatycznej i prezydentem V Konferencji Stron Konwencji Klimatycznej ONZ (1999–2000). W latach 2001–2005 zasiadał w Trybunale Stanu z ramienia Prawa i Sprawiedliwości.

Od 2001 należy do Prawa i Sprawiedliwości. W wyborach parlamentarnych w tym samym roku bez powodzenia kandydował do Sejmu z okręgu Piła (otrzymał 4108 głosów). W wyborach w 2005 zdobył liczbą 7042 głosów mandat posła na Sejm V kadencji z okręgu podwarszawskiego.

Od 31 października 2005 do 7 września 2007 i od 11 września 2007 do 16 listopada 2007 sprawował urząd ministra środowiska w rządzie Kazimierza Marcinkiewicza, a następnie w rządzie Jarosława Kaczyńskiego. Pomiędzy tymi okresami był sekretarzem stanu w Ministerstwie Środowiska i kierownikiem tego resortu. W lipcu 2006 wydał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji obwodnicy przecinającej Dolinę Rospudy. Tym samym naraził się na krytykę obrońców przyrody, wielu naukowców, części społeczeństwa oraz przedstawicieli Unii Europejskiej.

W wyborach parlamentarnych w 2007 po raz drugi uzyskał mandat poselski, otrzymując 15 623 głosy. Wszedł w skład Komisji do Spraw Unii Europejskiej oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.

W wyborach w 2011 z powodzeniem ubiegał się o reelekcję, dostał 13 636 głosów. W 2015 został ponownie wybrany do Sejmu, otrzymując 15 015 głosów.

16 listopada 2015 powołany na ministra środowiska w rządzie Beaty Szydło. 11 grudnia 2017 objął to samo stanowisko w nowo utworzonym rządzie Mateusza Morawieckiego. 9 stycznia 2018 został odwołany z funkcji ministra środowiska.

Odznaczenia i wyróżnienia

Uzyskał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu w Lüneburgu za badania nad biegaczowatymi. Jest honorowym obywatelem Wielunia i Krościenka nad Dunajcem. W 2008 otrzymał nagrodę im. Ettore Majorany, przyznawaną m.in. przez Papieską Akademię Nauk.

Życie prywatne

Syn Jana i Eleonory. Żonaty, ma dwie córki.

Kontrowersje

Jego decyzje jako ministra środowiska często były przedmiotem krytyki, w tym głównie środowisk pro-ekologicznych. Najczęstszym przedmiotem krytyki są:

• zezwolenie na budowę Obwodnic Augustowa przez Dolinę Rospudy w wariancie bardziej szkodliwym dla środowiska naturalnego;
• ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy o lasach (zwana niekiedy jako lex Szyszko); uchwalona przez Sejm podczas kryzysu sejmowego w Sali Kolumnowej. Zwiększyła ona uprawnienia właścicieli nieruchomości, na których rosną drzewa i krzewy, do ich usuwania. Ustawa, uchwalona w błyskawicznym tempie i bez konsultacji społecznych, doprowadziła do nadmiernej wycinki drzew. Pod wpływem nacisku społecznego i protestów została ona zmieniona w maju 2017. Według szacunków Zbigniewa Karaczuna z Katedry Ochrony Środowiska SGGW przez kilka miesięcy obowiązywania ustawy mogło zostać wyciętych 3 mln drzew.
• wprowadzenie masowej wycinki z użyciem ciężkiego sprzętu w Puszczy Białowieskiej; w lipcu 2017 Komisja Europejska wystąpiła przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości UE wskazując, że prowadzona wycinka drzew stanowiła poważne zagrożenie integralności obszaru Natura 2000, nie była zgodna z celami ochrony Puszczy Białowieskiej i przekraczała środki, jakich można używać do zapewnienia zrównoważonego użytkowania lasu. W kwietniu 2018 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że wycinka drzew w Puszczy Białowieskiej była niezgodna z prawem unijnym,
• zaproponowanie w 2017 zmian , które w „szczególnych wypadkach” pozwalają na odstąpienie od ochrony gatunków i siedlisk w ramach unijnej sieci Natura 2000.

Bibliografia

• Strona sejmowa posła VI kadencji. [dostęp 2015-06-01].
• Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. VII kadencja. Przewodnik, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2012, s. 424–425.
• Jan Szyszko w bazie „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI). [dostęp 2015-06-01].