Jan Szyszko
| ||
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 19 kwietnia 1944 Stara Miłosna | |
| Data śmierci | 9 października 2019 | |
| Minister środowiska | ||
| Okres | od 16 listopada 2015 do 9 stycznia 2018 | |
| Przynależność polityczna | Prawo i Sprawiedliwość | |
| Poprzednik | Maciej Grabowski | |
| Następca | Henryk Kowalczyk | |
| Minister środowiska | ||
| Okres | od 31 października 2005 do 7 września 2007 i ponownie od 11 września 2007 do 16 listopada 2007 | |
| Przynależność polityczna | Prawo i Sprawiedliwość | |
| Poprzednik | Tomasz Podgajniak | |
| Następca | Maciej Nowicki | |
| Minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa | ||
| Okres | od 31 października 1997 do 19 października 1999 | |
| Przynależność polityczna | Porozumienie Centrum | |
| Poprzednik | Stanisław Żelichowski | |
| Następca | Antoni Tokarczuk | |
| Odznaczenia | ||
| ||
.jpg)
Jan Feliks Szyszko (ur. 19 kwietnia 1944 w Starej Miłośnie, zm. 9 października 2019[1]) – polski leśnik, nauczyciel akademicki, profesor nauk leśnych (2001) oraz polityk.
W latach 1997–1999 minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa w rządzie Jerzego Buzka, w latach 2005–2007 minister środowiska w rządach Kazimierza Marcinkiewicza i Jarosława Kaczyńskiego, w latach 2015–2018 minister środowiska w rządach Beaty Szydło oraz Mateusza Morawieckiego, poseł na Sejm V, VI, VII i VIII kadencji.
Spis treści
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wykształcenie i praca naukowa[edytuj | edytuj kod]
W 1966 ukończył studia na Wydziale Leśnym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, na której uzyskał następnie stopnie naukowe doktora i doktora habilitowanego nauk leśnych. W 2001 otrzymał tytuł naukowy profesora[2].
W latach 1993–1994 pełnił funkcję dyrektora Krajowego Zarządu Parków Narodowych w Ministerstwie Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Został pracownikiem naukowo-dydaktycznym SGGW i kierownikiem Katedry Architektury Krajobrazu na Wydziale Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, współtwórcą i kierownikiem Pracowni Oceny i Wyceny Zasobów Przyrodniczych. Zasiadał w Komitecie Ekologii Polskiej Akademii Nauk. Wykłada także w Wyższej Szkole Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu[3].
Jest autorem ponad stu publikacji naukowych z zakresu użytkowania zasobów przyrodniczych i ekologii. Założył i prowadził prywatną stację naukowo-badawczą dla studentów krajowych i zagranicznych, w której prowadzone są badania nad podnoszeniem zdrowotności lasów i wykorzystaniem zasobów przyrodniczych dla rozwoju gospodarczego. Jest jednym z założycieli i prezesem Stowarzyszenia na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju Polski[4].
W działalności naukowej zajmował się dynamiką liczebności populacji i regeneracją systemów leśnych. W swoich badaniach jako wskaźniki (bioindykatory) zmian zachodzących w środowisku wykorzystywał chrząszcze z rodziny biegaczowatych (Carabidae). Był dostarczycielem okazu, na podstawie którego opisano dla nauki jeden z gatunków z rodzaju Trechusa. Posiadał w swojej prywatnej kolekcji ponad 50 tys. egzemplarzy owadów, w tym ponad tysiąc gatunków z rodziny biegaczowatych. Okazy te pochodzą z wielu wypraw i podróży po Europie (m.in. z Turcji, Bułgarii, również z Polski)[5].
Działalność polityczna[edytuj | edytuj kod]
Od 1987 był radnym i członkiem prezydium Miejskiej Rady Narodowej podwarszawskiej gminy Wesoła[6]. W 1990, po utworzeniu samorządu gminnego, uzyskał mandat radnego tej miejscowości[7][8]. Od 1991 był działaczem Porozumienia Centrum, a od 1996 wiceprezesem zarządu głównego tej partii. W wyborach prezydenckich w 1995 pełnił funkcję szefa krajowego komitetu wyborczego Adama Strzembosza. W wyborach parlamentarnych w 1997 bez powodzenia kandydował do Sejmu z listy Akcji Wyborczej Solidarność w okręgu podwarszawskim.
Zaangażował się w działalność polityczną związaną z kręgiem skupionym wokół o. Tadeusza Rydzyka i Radia Maryja[9].
Od 31 października 1997 do 19 października 1999 zajmował stanowisko ministra ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa w rządzie Jerzego Buzka[10]. Następnie sprawował funkcję sekretarza stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Był pełnomocnikiem rządu do spraw Konwencji Klimatycznej i prezydentem V Konferencji Stron Konwencji Klimatycznej ONZ (1999–2000)[11]. W latach 2001–2005 zasiadał w Trybunale Stanu z ramienia Prawa i Sprawiedliwości.
Od 2001 należał do Prawa i Sprawiedliwości. W wyborach parlamentarnych w tym samym roku bez powodzenia kandydował do Sejmu z okręgu Piła (otrzymał 4108 głosów)[12]. W wyborach w 2005 zdobył liczbą 7042 głosów mandat posła na Sejm V kadencji z okręgu podwarszawskiego.
Od 31 października 2005 do 7 września 2007 i od 11 września 2007 do 16 listopada 2007 sprawował urząd ministra środowiska w rządzie Kazimierza Marcinkiewicza, a następnie w rządzie Jarosława Kaczyńskiego. Pomiędzy tymi okresami był sekretarzem stanu w Ministerstwie Środowiska i kierownikiem tego resortu. W lipcu 2006 wydał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji obwodnicy przecinającej Dolinę Rospudy. Tym samym naraził się na krytykę obrońców przyrody, wielu naukowców, części społeczeństwa oraz przedstawicieli Unii Europejskiej[13].
W wyborach parlamentarnych w 2007 po raz drugi uzyskał mandat poselski, otrzymując 15 623 głosy. Wszedł w skład Komisji do Spraw Unii Europejskiej oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.
W wyborach w 2011 z powodzeniem ubiegał się o reelekcję, dostał 13 636 głosów[14]. W wyborach w 2015 został ponownie wybrany do Sejmu, otrzymując 15 015 głosów[15].
16 listopada 2015 powołany na ministra środowiska w rządzie Beaty Szydło[16]. 11 grudnia 2017 objął to samo stanowisko w nowo utworzonym rządzie Mateusza Morawieckiego[17]. 9 stycznia 2018 został odwołany z funkcji ministra środowiska[18]. W wyborach parlamentarnych w 2019 ponownie kandydował z listy PiS do Sejmu i prowadził kampanię wyborczą, jednak zmarł cztery dni przed wyborami[19]. Jego pogrzeb odbył się 16 października 2019 w Starej Miłośnie[20].
Kontrowersje[edytuj | edytuj kod]
Jego decyzje jako ministra środowiska często były przedmiotem krytyki[10], w tym głównie środowisk proekologicznych[21]. Najczęstszym przedmiotem krytyki są:
- zezwolenie na budowę obwodnic Augustowa przez Dolinę Rospudy[10] w wariancie uważanym przez niektórych aktywistów ekologicznym za bardziej szkodliwy dla środowiska naturalnego[22];
- ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy o lasach (zwana niekiedy jako lex Szyszko[23]); uchwalona przez Sejm podczas kryzysu sejmowego w Sali Kolumnowej[24][25]. Zwiększyła ona uprawnienia właścicieli nieruchomości, na których rosną drzewa i krzewy, do ich usuwania. Ustawa, uchwalona w błyskawicznym tempie i bez konsultacji społecznych, doprowadziła do nadmiernej wycinki drzew[26]. Pod wpływem nacisku społecznego i protestów została ona zmieniona w maju 2017[27][28]. Według szacunków Zbigniewa Karaczuna z Katedry Ochrony Środowiska SGGW przez kilka miesięcy obowiązywania ustawy mogło zostać wyciętych 3 mln drzew[29].
- wprowadzenie masowej wycinki z użyciem ciężkiego sprzętu w Puszczy Białowieskiej[30][31]; w lipcu 2017 Komisja Europejska wystąpiła przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości UE, wskazując, że prowadzona wycinka drzew stanowiła poważne zagrożenie integralności obszaru Natura 2000, nie była zgodna z celami ochrony Puszczy Białowieskiej i przekraczała środki, jakich można używać do zapewnienia zrównoważonego użytkowania lasu[32]. W kwietniu 2018 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że wycinka drzew w Puszczy Białowieskiej była niezgodna z prawem unijnym[33],
- zaproponowanie w 2017 zmian, które w „szczególnych wypadkach” pozwalają na odstąpienie od ochrony gatunków i siedlisk w ramach unijnej sieci Natura 2000[25].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Syn Jana (zm. 1987)[34] i Eleonory (zm. 1990)[35]. Oboje są pochowani na cmentarzu parafialnym Najświętszego Serca Pana Jezusa w Starej Miłośnie.
Był żonaty, miał dwie córki[36].
Odznaczenia i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]
- honorowy obywatel Wielunia
- honorowy obywatel Krościenka nad Dunajcem
- tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu w Lüneburgu za badania nad biegaczowatymi[37];
- Nagroda im. Ettore Majorany (2008) - przyznawaną m.in. przez Papieską Akademię Nauk[38];
- Wielki Order Świętego Ottona (2016)[39].
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – 2019, pośmiertnie[40][20]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Andrzej Duda, Bardzo smutna, niespodziewana wiadomość. Dziś przed południem odszedł Pan Prof. Jan Szyszko. Naukowiec i polityk, ale przede wszystkim dobry i życzliwy Człowiek, pasjonat przyrody, którego darzyłem wielką sympatią i szacunkiem. Fiat Voluntas Tua... RiP, @AndrzejDuda, 2019 [dostęp 2019-10-09] (pol.).
- ↑ M.P. z 2001 r. nr 22, poz. 362.
- ↑ Profesorowie wykładający w Wyższej Szkole Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu. wsksim.edu.pl. [dostęp 2015-06-01].
- ↑ W obronie Polskich Lasów Państwowych. naszdziennik.pl, 3 listopada 2010. [dostęp 2015-06-01].
- ↑ Jan Ołdakowski: W obronie żuka – wywiad z Janem Szyszko Ministrem Ochrony Środowiska 19/11/1998. Warszawa: NFOŚiGW, 12/1998, s. 2.
- ↑ Jan Szyszko: Od entomologa po pogromcę drzew – Plus Minus – rp.pl [dostęp 2017-08-08].
- ↑ Zagadki Jana Szyszki, czyli powrót krwawego myśliwego. wyborcza.pl, 16 stycznia 2016. [dostęp 2017-02-27].
- ↑ Minister z pogranicza człowieka i przyrody. wp.pl, 8 grudnia 2005. [dostęp 2017-02-27].
- ↑ Magdalena Chrzczonowicz: Karczewski: „Rydzyk nie jest politykiem, jest wspaniałym człowiekiem”. oko.press, 7 grudnia 2018. [dostęp 2018-12-07].
- ↑ a b c Kpią z nowego ministra środowiska: Dał się nabrać na chemitrails. SYLWETKA Jana Szyszko, „wiadomosci.dziennik.pl” [dostęp 2017-06-05].
- ↑ President Designate for COP5 (ang.). unfccc.int. [dostęp 2015-06-01].
- ↑ Serwis PKW – Wybory 2001. [dostęp 2015-06-03].
- ↑ Obwodnica przejdzie jednak przez Rospudę. wyborcza.pl, 5 lutego 2007. [dostęp 2015-06-01].
- ↑ Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 2015-06-01].
- ↑ Serwis PKW – Wybory 2015. [dostęp 2015-10-27].
- ↑ Prezydent powołał rząd. prezydent.pl, 16 listopada 2015. [dostęp 2015-11-16].
- ↑ Powołanie rządu Morawieckiego. tvn24.pl, 11 grudnia 2017. [dostęp 2017-12-11].
- ↑ Prezydent powołał nowych ministrów. prezydent.pl. [dostęp 2018-01-09].
- ↑ Prof. Jan Szyszko był już zmęczony kampanią. Bliski współpracownik komentuje śmierć polityka. wiadomosci.wp.pl, 9 października 2019. [dostęp 9 października 2019].
- ↑ a b Pogrzeb Jana Szyszki w Starej Miłośnie. gazetawroclawska.pl. [dostęp 2019-10-16].
- ↑ Wyborcza.pl, wyborcza.pl [dostęp 2017-06-05].
- ↑ Dolina Rospudy – kłamstwa i manipulacje, dzikiezycie.pl [dostęp 2017-06-05] (ang.).
- ↑ Basta! przeciw „lex Szyszko”. Jeden z ekologów spisany przez policję, „TVN24.pl” [dostęp 2017-06-05].
- ↑ Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw (druk 1143). sejm.gov.pl. [dostęp 2017-06-18].
- ↑ a b Aleksander Gurgul. Minister środowiska od cięcia i martwych zwierząt. „Gazeta Wyborcza”, s. 6, 6 lipca 2017.
- ↑ Paweł Biskupski. Drzewa w mieście na wagę złota. „Rzeczpospolita”, s. A7, 30 marca 2017.
- ↑ Koniec lex Szyszko: Wycinka drzew na nowych zasadach, „serwisy.gazetaprawna.pl” [dostęp 2017-06-05].
- ↑ Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody (druk 1334). sejm.gov.pl. [dostęp 2017-06-18].
- ↑ Koszmarny bilans „lex Szyszko”. Rozmowa z dr hab. Zbigniewem Karaczunem. „Gazeta Wyborcza”, s. 3, 14–25 czerwca 2017.
- ↑ Aktywiści Greenpeace i Dzikiej Polski blokowali wycinkę drzew w Puszczy Białowieskiej [GALERIA] – bialystok.eskainfo.pl, „ESKA Info” [dostęp 2017-06-05].
- ↑ Ponad 230 osób kultury i nauki apeluje do prezydenta i premier ws. Puszczy Białowieskiej, „www.gazetaprawna.pl” [dostęp 2017-06-05].
- ↑ Aleksander Gurgul. Puszcza w unijnym trybunale. „Gazeta Wyborcza”, s. 9, 14 lipca 2017.
- ↑ Anna Słojewska. Zamykanie frontów w wojnie z UE. „Rzeczpospolita”, s. A5, 18 kwietnia 2018.
- ↑ Jan Szyszko. timenote.info. [dostęp 2019-04-25].
- ↑ Eleonora Szyszko. timenote.info. [dostęp 2019-04-25].
- ↑ Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. V kadencja. Przewodnik, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2006, s. 236.
- ↑ Jan Szyszko: Od entomologa po pogromcę drzew – Plus Minus – rp.pl [dostęp 2017-06-05].
- ↑ Były polski minister środowiska uhonorowany w Watykanie. wp.pl, 17 grudnia 2008. [dostęp 2015-06-01].
- ↑ Prof. Jan Szyszko z Orderem Świętego Ottona, naszdziennik.pl
- ↑ Order Odrodzenia Polski dla śp. Jana Feliksa Szyszko. prezydent.pl, 16 października 2019. [dostęp 2019-10-16].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Strona sejmowa posła VI kadencji. [dostęp 2015-06-01].
- Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. VII kadencja. Przewodnik, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2012, s. 424–425.
- Jan Szyszko w bazie „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI). [dostęp 2015-06-01].
| ||||
| |||||||||||
.jpg)
| |||||||||||
| |||||||||
| |||||||||||
- Absolwenci Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego
- Członkowie komitetów naukowych PAN
- Członkowie Prezydiów Miejskich Rad Narodowych
- Członkowie Trybunału Stanu
- Honorowi obywatele Wielunia
- Ludzie związani z Krościenkiem nad Dunajcem
- Ludzie związani z Radiem Maryja
- Ministrowie środowiska III Rzeczypospolitej
- Politycy Akcji Wyborczej Solidarność
- Politycy Porozumienia Centrum
- Politycy Prawa i Sprawiedliwości
- Polscy doktorzy honoris causa uczelni w Niemczech
- Polscy przedstawiciele nauk leśnych
- Posłowie z okręgu Warszawa II
- Radni Miejskich Rad Narodowych
- Wiceministrowie i urzędnicy III Rzeczypospolitej
- Wykładowcy Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego
- Wykładowcy Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu
- Ludzie urodzeni w Warszawie
- Pochowani na Cmentarzu w Starej Miłośnie
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Urodzeni w 1944
- Zmarli w 2019
