Janina Kowalczykowa
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| profesor nauk medycznych | |
| Specjalność: anatomopatolog | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja | |
| Profesura | |
| Uczelnia | |
| Okres zatrudn. |
1931-1970 |
| prorektor Akademii Medycznej | |
| Odznaczenia | |
| |
Janina Kowalczykowa z domu Gworek (ur. 10 marca 1907 w Golkowicach, zm. 6 grudnia 1970 w Krakowie) – polska lekarka i anatomopatolog.
Jej ojciec Jan Gworek oraz matka Mieczysława z Lelków pracowali jako nauczyciele. Po złożeniu w 1925 roku egzaminu dojrzałości w Państwowym Gimnazjum Żeńskim w Krakowie podjęła studia medyczne na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. Absolutorium uzyskała 15 grudnia 1930 roku, a dyplom lekarza 26 listopada 1931. W 1932 obroniła pracę doktorską Rzadkie zejścia gruźlicy wewnętrznych gruczołów chłonnych i uzyskała tytuł doktora medycyny poślubiła także dr. Jana Kowalczyka lekarza-chirurga. Od 1931 została asystentką profesora Stanisława Ciechanowskiego w Katedrze Anatomii Patologicznej UJ W czerwcu 1936 roku uzyskała habilitację na podstawie rozprawy Zmiany miejscowe a usposobienie ogólne w nowotworach sztucznie wywołanych oraz stanowisko zastępcy kierownika katedry.[1] W czasie II wojny światowej katedra i zakład działały jako prosektura szpitala Św. Łazarza (Vereinigte Staatliche Krankenanstalten). Oficjalnie wszelka dydaktyka i działalność naukowa ustały, ale zatrudnieni na etatach szpitalnych studenci kontynuowali studia na tajnych kompletach. Docent Kowalczykowa aktywnie włączyła się w prace zakonspirowanego uniwersytetu. Przez pierwsze lata udawało się jej ukryć swoją działalność w wyniku jej ujawnienia została aresztowana 18 stycznia 1943 roku w mieszkaniu przy ulicy Dietla 83. Umieszczona w więzieniu Montelupich. Przetransportowana do KL Auschwitz 28 stycznia 1943 i oznaczona numerem 32212. W obozie początkowo pracowała jako sztabowa w bloku 9, następnie jako lekarka w bloku szpitalnym nr 29, po czym przeniesiona została do bloku nr 10 w obozie macierzystym w Oświęcimiu. Została zwolniona 1 sierpnia 1943 z obozu po interwencji Polskiego Czerwonego Krzyża. Miała uczestniczyć jako ekspert anatomopatolog przy ekshumacji polskich oficerów w Katyniu nie wzięła w nich jednak udziału. Do wyzwolenia pracowała tylko w domu, wykonując badania histologiczne dla Instytutu Higieny był to warunek jej zwolnienia z obozu.[2] W latach 1945 - 1970 kierownik Katedry Patomorfologii Collegium Medicum UJ. Od 1948 profesor nadzwyczajny; od 1950 profesor zwyczajny. W latach 1953–1959 była dziekanem Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Krakowie, a w latach 1956–1959 jej prorektorem. Przewodniczyła Komitetowi Nauk Morfologicznych PAN, brała udział w pracach Komisji Biologii Nowotworów PAN. Była członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Anatomopatologów i wieloletnim przewodniczącym oddziału krakowskiego, odznaczona została Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.[3]
Była jednym z inicjatorów powstania czasopisma „Patologia Polska” i jego redaktorem naczelnym od 1949 do 1970.[4][5] Została pochowana na cmentarzu Rakowickim w Krakowie[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Anna Ciesielska "Szpital obozowy dla kobiet w KL Auschwitz-Birkenau (1942-1945)" wyd. Warszawa 2015 s. 119-121
- ↑ Archiwum ofiar terroru nazistowskiego i komunistycznego w Krakowie 1939 - 1956
- ↑ Prof. Janina Kowalczykowa. Wspomnienie pośmiertne [w:] Patologia Polska wyd. 1975 nr 26 (3) s.307–308
- ↑ Historia Katedry Patomorfologii UJ. [dostęp 2011-10-24]. (pol.).
- ↑ „Patologia Polska”. 24(4), s. 568, 1970.
- ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 141, ISBN 978-83-233-4527-5.