Janowice (powiat tarnowski)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Janowice
wieś
Ilustracja
Pałac
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

tarnowski

Gmina

Pleśna

Liczba ludności (2022)

1071[2]

Strefa numeracyjna

14

Kod pocztowy

33-115[3]

Tablice rejestracyjne

KTA

SIMC

0826711

Położenie na mapie gminy Pleśna
Mapa konturowa gminy Pleśna, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Janowice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Janowice”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Janowice”
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego
Mapa konturowa powiatu tarnowskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Janowice”
Ziemia49°53′28″N 20°51′39″E/49,891111 20,860833[1]
Strona internetowa

Janowicewieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim, w gminie Pleśna[4][5].

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Wieś leży prawym brzegu Dunajca, w dolinie potoku Lubinka i na okolicznych wzniesieniach Pogórza Rożnowskiego[6]. Przez wieś przebiega lokalna droga z Zakliczyna do Tarnowa.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Janowice. W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.

Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Janowice[4][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0826728 Działy część wsi
0826734 Gierowa część wsi
0826740 Janowice Dolne część wsi
0826757 Janowice Górne część wsi
0826763 Kopaliny część wsi
0826770 Lipie część wsi
0826786 Morawy część wsi
0826792 Przedmieście część wsi
0826800 Zadziele część wsi

Historia[edytuj | edytuj kod]

Miejscowość, lokowana wcześniej na prawie polskim, otrzymała w 1347 roku prawo magdeburskie. U Długosza wzmiankowany jest właściciel wsi, Grot z Janowic, który uczestniczył w wyprawie króla Władysława Jagiellończyka na Węgry w 1440 roku[7].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[8].

W zachodniej części wsi, na stoku wzniesienia łagodnie opadającego w kierunku południowo-zachodnim, ku dolinie Dunajca, znajduje się zespół pałacowo-parkowy. Murowany pałac został zbudowany w XIX wieku w stylu angielskiego neogotyku na miejscu istniejącego wcześniej dworu, z którego do dnia dzisiejszego zachowały się piwnice. Obok wybudowano wolnostojącą kwadratową wieżę połączoną z pałacem czteroprzęsłowym arkadowym przejściem. Park, otaczający pałac, o powierzchni 9,5 ha, rozwinięty jest z założenia tzw. ogrodu w stylu angielskim. Szata roślinna to dęby szypułkowe, klony, lipy, graby, jesiony, wierzby, topole, czeremchy. Wśród krzewów: jaśminy, leszczyny, głogi i inne. Ostatnim właścicielem był Aleksander Kobylański, majątek Janowice został odebrany dekretem PKWN. W 1967 roku pałac przejęła Politechnika Krakowska, która odnowiła i zagospodarowała budynek i otaczający park. Służył on jako ośrodek szkoleniowo-wypoczynkowy, a od 2008 roku jest dzierżawiony jako obiekt rekreacyjno – szkoleniowy przez prywatnego właściciela[9]. W 2013 roku pałac został zakupiony przez ZAiKS z myślą o stworzeniu w nim nowoczesnego Centrum Pracy Twórczej[10].

W obrębie cmentarza parafialnego znajduje się cmentarz wojenny nr 190 z I wojny światowej, na którym pochowanych jest 114 żołnierzy austro-węgierskich i 16 rosyjskich[11]. Na cmentarzu znajduje się też upamiętniona tablicą mogiła 11 żołnierzy polskich poległych w walce z Niemcami we wrześniu 1939 roku[12].

Od roku 1955 na terenie Janowic działa Filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Pleśnej.

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

Osoby związane z miejscowością[edytuj | edytuj kod]

  • Karol Jarosz (1879–1958) – poseł na sejm II RP[15]
  • Błażej Wójcicki ps. Jurand (1898–1999) – legionista[16], uczestnik bitwy pod Łowczówkiem, żołnierz armii gen. Hallera, porucznik Wojska Polskiego[17]
  • Zygmunt Klimecki – legionista[16]
  • Lucjan Kocik – profesor, socjolog, wykładowca na Uniwersytecie Jagiellońskim[16]

Galeria zdjęć[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 44091
  2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 366 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  5. a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  6. Pogórze Rożnowskie. Mapa 1:50 000. Kraków: Compass, 2014. ISBN 978-83-7605-322-6.
  7. Andrzej Matuszczyk, Pogórze Karpackie, Tarnów: Oddział PTTK [Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego] „Ziemi Tarnowskiej”, 1995, ISBN 83-903260-1-9, OCLC 891189204.
  8. Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01].
  9. Pałac Janowice [dostęp 18 października 2009].
  10. ZAiKS kupił sobie pałac. niezalezna.pl, 21 lipca 2014. [dostęp 2014-07-20].
  11. Cmentarze wojenne z I wojny światowej [dostęp 18 października 2009].
  12. Pomniki Pamięci Narodowej z dni walk i męczeństwa na terenie województwa tarnowskiego; Oprac.: R. Hycnar, A. Pietrzykowa, F. Turzański, St. Wróbel, K. Głomb; wydawcy: ZBoWiD Zarząd wojewódzki w Tarnowie, Tarnów 1984, s. 92
  13. Winnica Janowice – Winnica [online], www.winnicajanowice.pl [dostęp 2019-07-05].
  14. Gmina Pleśna. plesna.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-23)]. [dostęp 18 października 2009]
  15. Parlamentarzyści – Pełny opis rekordu [online], bs.sejm.gov.pl [dostęp 2019-07-05].
  16. a b c Plan Odnowy Miejscowości Janowice [online].
  17. Tarnów – kwatera zasłużonych [online], www.miejscapamiecinarodowej.pl [dostęp 2019-07-05].