50°17′05″N 17°25′29″E/50,284722 17,424722Jarnołtówek
| Artykuł | 50°17′05″N 17°25′29″E |
| - błąd | 39 m |
| WD | 50°16'59.9"N, 17°25'0.1"E |
| - błąd | 14 m |
| Odległość | 626 m |
| ||||
| ||||
_-_church.JPG) Kościół pw. św. Bartłomieja | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  opolskie
| |||
| Powiat | nyski | |||
| Gmina | Głuchołazy | |||
| Liczba ludności (2011) | 771[1] | |||
| Strefa numeracyjna | 77 | |||
| Kod pocztowy | 48-267[2] | |||
| Tablice rejestracyjne | ONY | |||
| SIMC | 0494692 | |||
Położenie na mapie gminy Głuchołazy  | ||||
Położenie na mapie Polski  | ||||
Położenie na mapie województwa opolskiego  | ||||
Położenie na mapie powiatu nyskiego  | ||||
| 50°17′05″N 17°25′29″E/50,284722 17,424722
| ||||
| Strona internetowa | ||||
Jarnołtówek (daw. Jarantowice, niem. Arnoldsdorf, cz. Arnoltovice) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie nyskim, w gminie Głuchołazy[3]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest w Górach Opawskich. Przepływa przez nią rzeka Złoty Potok.
Nieoficjalną częścią wsi są Bolkowice.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.
Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 771 osób[1].
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 1 km od granicy z Czechami, w północnej części Gór Opawskich. Należy do Euroregionu Pradziad[4]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Złoty Potok (lewy dopływ Prudnika).
Środowisko naturalne[edytuj | edytuj kod]
Wpływ na klimat Jarnołtówka ma sąsiedztwo Gór Opawskich. Średnia temperatura roczna wynosi +7,4 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Jarnołtówka wynoszą 646 mm. Dominują wiatry zachodnie[5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1268, w 1372 wspomniana została jako Arnoldi villa, a później jako Arnoldsdorff (wieś Arnolda).
Jarnołtówek, założony przez osadnika i późniejszego pierwszego sołtysa – Arnolda, należał długo do biskupów wrocławskich. Wydobywano tu złoto. Po wojnie trzydziestoletniej wybuchła epidemia dżumy. Tę podgórską wioskę często nawiedzały powodzie. Największa miała miejsce w 13 lipca 1903. Wówczas w okolice Prudnika przybyła cesarzowa Niemiec Augusta Wiktoria. Wizytę cesarzowej w Jarnołtówku upamiętnia pomnik. W okresie międzywojennym na stokach wzniesień zbudowano wiele willi, a w dolinie Złotego Potoku domy wczasowe, sanatoria i pensjonaty.
W 1939 roku wieś liczyła 1415 mieszkańców. Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 12 listopada 1946[6].
W latach 1945–1950 Jarnołtówek należał do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego.
W 1997 Jarnołtówek nawiedziła kolejna wielka powódź. Wody Złotego Potoku zabrały całkowicie lub znacznie uszkodziły pięć budynków mieszkalnych, zalanych zostało osiem gospodarstw i zerwane dwa mostki. W 2004 roku wioska liczyła 980 mieszkańców.
W latach 1945–1958 stacjonowała tu strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza, która podlegała 45 Batalionowi WOP w Prudniku.
Miejscowość była plenerem kilku odcinków serialu Święta wojna[7].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[8]:
- kościół par. pw. św. Bartłomieja Apostoła, wzmiankowany w XV w., w latach 1753–1754 przebudowany został w stylu barokowym. Zniszczony podczas powodzi w 1903, został rozebrany, a obecny neogotycki kościół wzniesiono w 1907 w pobliżu starego miejsca. Fundatorką kościoła, podobnie jak i zapory na Złotym Potoku, była cesarzowa Augusta Wiktoria
- zespół dworski, wzmiankowany w 1339 r., w obecnej bryle powstał w drugiej połowie XIX wieku na miejscu dawnego dworu obronnego z XVI wieku. Z tego okresu zachowała się fosa i fragment murów:
- dwór
- oficyna
- park
- młyn wodny, ob. dom nr 115, z pocz. XIX w.
inne zabytki:
- zapora przeciwpowodziowa pochodząca z 1909 roku, licząca 15,4 m wysokości i 50 m długości, zabezpieczająca okolicę przed wezbraniami wód Złotego Potoku
- pomnik upamiętniający wizytę cesarzowej Niemiec Augusty Wiktorii w 1903 roku.
Wieża kościoła
Dwór
Oficyna
Zapora przeciwpowodziowa
Pomnik ku czci Augusty Wiktorii
Transport[edytuj | edytuj kod]
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
szlak żółty z Jarnołtówka, prowadzi przez Bukową Górę do schroniska „Pod Biskupią Kopą” gdzie łączy się ze szlakiem czerwonym biegnącym na Biskupią Kopę.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 370 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Mapa interaktywna, emapy.com [dostęp 2020-10-17].
- ↑ Klimat: Jarnołtówek: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org, pl.climate-data.org [dostęp 2020-10-17].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ Ośrodek Wypoczynkowy MAX. Ośrodek MAX. s. 1. [dostęp 2013-11-13].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 61. [dostęp 2012-12-21].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Góry Opawskie. Słownik Geografii Turystycznej Sudetów, M. Staffa (red.), Wydawnictwo I-BIS, Wrocław 2008, s. 123–131.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Siedziba gminy: Głuchołazy
