Jasionówka (powiat moniecki)

Jasionówka
	wieś
	; Panorama Jasionówki
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	moniecki
Gmina	Jasionówka
Liczba ludności (2021)	691
Strefa numeracyjna	85
Kod pocztowy	19-122
Tablice rejestracyjne	BMN
SIMC	0030797
	Położenie na mapie gminy Jasionówka Jasionówka
	Położenie na mapie Polski Jasionówka
	Położenie na mapie województwa podlaskiego Jasionówka
	Położenie na mapie powiatu monieckiego Jasionówka
	53°23′43″N 23°02′16″E/53,395278 23,037778
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Jasionówka – wieś (dawniej miasto) w Polsce, położona w województwie podlaskim, w powiecie monieckim, w gminie Jasionówka^[6]^[5]. Siedziba gminy Jasionówka.

Historia

Pierwszymi osadnikami terenów dzisiejszej Jasionówki byli Jaćwingowie^[7], którzy po klęsce w XIII-wiecznych zmaganiach z Krzyżakami i wojskami polskimi przenieśli się w te okolice. Nadanie miejscowości praw miejskich w 1642 r. przez króla Władysława IV^[7] zbiegło się z napływem licznej ludności żydowskiej. W XVII stuleciu w Jasionówce osiedlili się również przedstawiciele społeczności tatarskiej.

W XVII stuleciu właściciele dóbr prowadzili w Jasionówce stadninę koni rasy polskiej, a za sprawą osadników tatarskich rozwinęła się tu również hodowla owiec. Miejscowość zasłynęła z handlu kożuchami, sprzedaży owiec oraz wytwórczości rzemieślniczej. Jako niewielki ośrodek miejski Jasionówka organizowała corocznie trzy jarmarki, stanowiące ważne wydarzenia lokalne.^[7]

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało 1759 osób, wśród których 436 było wyznania rzymskokatolickiego, 7 – prawosławnego, 1 – ewangelickiego, 1306 – mojżeszowego i 9 – mahometańskiego. Jednocześnie 480 mieszkańców zadeklarowało polską, 1 – białoruską a 1278 – żydowską przynależność narodową. We wsi znajdowało się 29 budynków mieszkalnych^[8].

Na terenie wsi znajdują się dwa cmentarze: żydowski z 1800 i rzymskokatolicki z 1810^[9]. Spoczywa tu również hrabia Michał Wołłowicz stracony w Grodnie wyrokiem władz carskich za pomoc powstańcom styczniowym.

Podczas II wojny światowej miejscowość uległa niemal całkowitemu zniszczeniu. Spłonęło około 90% zabudowy mieszkalnej, zrujnowano dwór i garbarnię, a synagoga została doszczętnie zniszczona. Jedynym ocalałym obiektem pozostał kościół parafialny.^[10]

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa białostockiego.

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii pw. Świętej Trójcy^[11].

Mord na Żydach w Jasionówce w 1941

W czerwcu 1941 w miejscowości doszło do wymordowania prawie całej społeczności żydowskiej^[12].

Osobny artykuł: Pogrom w Jasionówce.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Jasionówka^[6]^[5]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0030805	Marylant	część wsi
0030811	Pawelce	część wsi
0030828	Zacisze	część wsi

Ludzie związani z Jasionówką‎ ‎

Z tym tematem związana jest kategoria: ‎‎Ludzie związani z Jasionówką (powiat moniecki)‎.

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 44987.
↑ Wieś Jasionówka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-08-27] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 373 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b ^c GUS. Rejestr TERYT.
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
↑ ^a ^b ^c Historia Jasionówki
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 14 .
↑ Andrzej Michałowski, Alicja Sulimierska, Elżbieta Baniukiewicz: Studia i Materiały. Wykaz zabytkowych cmentarzy w Polsce. Województwo Białostockie. Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu. Narodowa Instytucja Kultury, 1996, s. 30.
↑ Zabudowa miejska Jasionówki
↑ Informacje o parafii na stronie archidiecezji białostockiej
↑ AndrzejA. Żbikowski AndrzejA., Pogromy i Mordy Ludności Żydowskiej, [w:] Paweł Machcewicz i KrzysztofP.M.K. Persak (red.), Wokół Jedwabnego, t. I, Studia, 2002, s. 187–189 .

Linki zewnętrzne

Historia Żydów w Jasionówce na portalu Wirtualny Sztetl
Jasionówka 2 (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 483 .
Jasionówka 1 (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 10 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 44987.

[pwl-2] Wieś Jasionówka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-08-27] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[nsp-3] GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..

[poczta-4] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 373 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-5] GUS. Rejestr TERYT.

[R2013-6] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).

[:0-7] Historia Jasionówki

[:02-8] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 14 .

[9] Andrzej Michałowski, Alicja Sulimierska, Elżbieta Baniukiewicz: Studia i Materiały. Wykaz zabytkowych cmentarzy w Polsce. Województwo Białostockie. Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu. Narodowa Instytucja Kultury, 1996, s. 30.

[10] Zabudowa miejska Jasionówki

[par-11] Informacje o parafii na stronie archidiecezji białostockiej

[:12-12] AndrzejA. Żbikowski AndrzejA., Pogromy i Mordy Ludności Żydowskiej, [w:] Paweł Machcewicz i KrzysztofP.M.K. Persak (red.), Wokół Jedwabnego, t. I, Studia, 2002, s. 187–189 .

[2]

[3]

[4]

[5]

[1]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Wsie	Brzozówka Folwarczna Czarnystok Dobrzyniówka Górnystok Jasionóweczka Jasionówka Kalinówka Królewska Kamionka Kąty Koziniec Krasne Folwarczne Krasne Małe Krasne Stare Krzywa Kujbiedy Łękobudy Milewskie Słomianka
Integralne części wsi	Marylant Pawelce Zacisze

Przynależność wojewódzka	Prusy: departament białostocki (1795–1807) Rosja: obwód białostocki (1807–42) gubernia grodzieńska (1842–1915) II RP: woj. białostockie (1919–39) ZSRR: obwód białostocki (1939–40) PRL: woj. białostockie (1945–75)
Gminy miejskie (1795–1975)	Białystok (do 1928 →) Choroszcz (do 1875 i od 1919) Czarna Białostocka (od 1962) Goniądz (do 1954 →) Gródek (do 1875) Jasionówka (do 1875) Knyszyn (do 1954 →) Starosielce (1919–54) Supraśl (1824–1875 i od 1919) Suraż (do 1919 i 1923–54 →) Trzcianne (do 1800) Wasilków (od 1919) Zabłudów (do 1875 i od 1919)
Miasteczka (1795–1934)	Choroszcz (1875–1919) Gródek (1875–1934) Janopol (1875–1915) Jasionówka (1875–1919) Supraśl (1875–1919) Trzcianne (1800–1934) Wasilków (← 1915–19) Zabłudów (1875–1919)
Osiedla (1954–72)	Czarna Wieś (1956–62)
Gminy wiejskie (1861–1954 i 1973–75)	Bacieczki (1944–54) Barszczewo (1944–54) Białostoczek (1861–1944) Choroszcz (1861–1944 i 1973–75) Czarna Wieś (← 1915–54) Czarna Białostocka (1973–75) Dobrzyniewo (Kościelne) (1944 i 1973–75) Dojlidy (1861–1954) Dolistowo (1915–44) Goniądz (1915–54 →) Gródek (1861–1954 i 1973–75) Jaświły (1861–1915 i 1944–54 →) Juchnowiec (Dolny) (1861–1954 i 1973–75) Kalinówka (1915–54 →) Krypno (1861–1954 →) Michałowo (1861–1954 i 1973–75) Obrubniki (1861–1944 i 1944–54) Przytulanka (1861–1915) Supraśl (1973–75) Suraż (1919–23) Szymki (1973–75) Trzcianne (1915–54 →) Tykocin (1973–75) Wasilków (1973–75) Zabłudów (1861–1954 i 1973–75) Zaścianki (1973–75) Zawyki (1861–1954)
Gromady (1954–72)	Barszczewo (1954–72) Biele (1954–59) Bobrowniki (1954–59) Bogdanki (1959–72) Czarna Wieś (1954–55) Czarna Wieś Kościelna (1954–72) Dobrzyniewo Duże (1954–59) Dobrzyniewo Kościelne (1959–72) Dobrzyniówka (1954–59) Dojlidy Górne (1959–71) Dorożki (1954–59) Fasty (1954–68) Folwarki Tylwickie (1954–71) Gnieciuki (1954–59) Grabówka (1954–71) Gródek (1954–72) Horodniany (1954 → i ← 1956–72) Jałówka (1954–71) Jeżewo (← 1958–72) Juchnowiec Dolny (1954–72) Jurowce (1954–61) Juszkowy Gród (1954–72) Kamionka (1954–59) Konowały (1954–72) Kozińce (1954–72) Koźliki (1954–59) Królowy Most (1954–72) Kuriany (1954–59) Lewickie (1954–59) Łopuchowo (← 1958–59) Michałowo (1954–72) Mostowlany (1954–59) Nowa Wola (1954–59) Nowe Aleksandrowo (1954–59) Ogrodniczki (1954–71) Olmonty (1954–59) Pogorzałki (1954–61) Rafałówka (1959–72) Rogowo (1954–59) Rudnia (1954–57) Rynki (1954 →) Rzędziany (← 1958–61) Saniki (← 1958–59) Simuny (1954–59) Studzianki (1954–61) Szymki (1954–72) Topolany (1954–59) Trypucie (1954 →) Turośl Dolna (1954 →) Turośl Kościelna (1954 →) Tykocin (← 1958–72) Uhowo (1954 →) Waliły-Stacja (1954–68) Wasilków (1961–72) Wiejki (1954–59) Zabłudów (1959–72) Załuki (1954–59) Zaścianki (1972) Zawady (1954 →) Zawyki (1954 →) Złotoria (← 1958–72) Zubki (1954–72) Zwierki (1954–59) Żuki (1954–59)