Jaskier bulwkowy

Jaskier bulwkowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	jaskropodobne
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	jaskier
Gatunek	jaskier bulwkowy
	Nazwa systematyczna
	Ranunculus bulbosus L.; Sp. Pl. 554 1753
Synonimy
	Ranunculus bulbifer Jord.; Ranunculus bulbosus var. bulbosus; Ranunculus bulbosus var. dissectus Babey; Ranunculus bulbosus var. valdepubens Briq.; Ranunculus heucherifolius C.Presl;
	Ranunculus bulbifer Jord.; Ranunculus bulbosus var. bulbosus; Ranunculus bulbosus var. dissectus Babey; Ranunculus bulbosus var. valdepubens Briq.; Ranunculus heucherifolius C.Presl;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jaskier bulwkowy^[4] (Ranunculus bulbosus L.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.). W stanie dzikim występuje w północnej Afryce, w zachodniej Azji, na Kaukazie i w Europie^[5]^[6]. W Polsce jest dość pospolity na całym niżu^[7]. Ponadto został naturalizowany w innych częściach świata, między innymi na wyspie Reunion^[8]. Znany też jako jaskier bulwiasty^[9].

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Rośnie naturalnie w Maroku, północnych częściach Algierii i Egiptu, w Portugalii, Hiszpanii (łącznie z Balearami), Francji (łącznie z Korsyką), Belgii, Holandii, Wielkiej Brytanii, Irlandii, w południowych częściach Norwegii, Szwecji i Finlandii, w Danii, w Estonii, na Łotwie, Litwie, Białorusi, w zachodniej części Ukrainy, a także na Krymie, w Polsce, Niemczech, Czechach, na Słowacji, Węgrzech, w Austrii, Włoszech (łącznie z Sardynią i Sycylią), Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowinie, Czarnogórze, Serbii, Rumunii, Bułgarii, Macedonii Północnej, Albanii, Grecji (łącznie z Kretą), Armenii, Azerbejdżanie, Gruzji oraz w Rosji – w jej europejskiej części oraz w Dagestanie i na Kaukazie Północnym^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga: Pęd u nasady bezpośrednio pod powierzchnią gleby bulwkowato zgrubiały. Łodyga do 30 cm wysokości, prosta, owłosiona (u dołu odstająco, u góry przylegająco). Roślina nie tworzy rozłogów.
Korzeń: Krótki, ucięty z licznymi korzeniami bocznymi.
Liście: O zmiennym kształcie. Najczęściej 3–dzielne lub 3–sieczne, składające się z klapowanych i zazębiających się odcinków, środkowy na krótkim ogonku. Z wierzchu przylegająco, a spodem odstająco owłosione.
Kwiaty: Pojedyncze, żółte, wierzchołkowe o średnicy 2–3 cm na bruzdkowanych szypułkach. Odgięte działki kielicha przylegają zewnętrzną stroną do szypułki kwiatowej.
Owoce: Owocostan szczeciniasty, owocami są drobne orzeszki delikatnie punktowane z niewielkim, zagiętym dzióbkiem.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, geofit, hemikryptofit. Kwitnie od maja do czerwca. Siedlisko: suche łąki, murawy nawapienne i przydroża. Wymaga gleb gliniastych, wapiennych i suchych. Roślina trująca – zawiera ranunkulinę. Liczba chromosomów 2n= 16^[10].

W obrębie tego gatunku oprócz podgatunku nominatywnego wyróżniono także dwa inne podgatunki^[3]:

Ranunculus bulbosus subsp. aleae (Willk.) Rouy & Foucaud
Ranunculus bulbosus subsp. castellanus (Boiss. & Reut. ex Freyn) P.W.Ball & Heywood

Ponadto tworzy mieszańce z jaskrem rozłogowym i jaskrem wielokwiatowym^[10].

Zastosowanie i uprawa[edytuj | edytuj kod]

Uprawiany jest ze względu na swój pokrój i ładne kwiaty, które u różnych odmian mogą być pojedyncze lub pełne. Nadaje się na rabaty.
Jest łatwy w uprawie. Rozmnaża się go przez siew nasion (najlepiej zaraz po ich zebraniu) albo przez podział rozrośniętych kęp wiosną lub jesienią^[11]. W okresie kwitnienia wskazane jest podlewanie. Najlepiej rośnie na przepuszczalnej i stale wilgotnej glebie, na stanowisku słonecznym lub półcienistym^[11].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Lista gatunków z rodzaju jaskier

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-30] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Ranunculus bulbosus L.. The Plant List. [dostęp 2015-05-14]. (ang.).
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 145, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b Taxon: Ranunculus bulbosus L.. Germplasm Resources Information Network – (GRIN). [dostęp 2015-05-14]. (ang.).
↑ Ranunculus bulbosus – Maps. Encyclopedia of Life. [dostęp 2015-05-14]. (ang.).
↑ Ranunculus bulbosus L. Jaskier buwkowy. Atlas roślin. [dostęp 2015-05-14]. (pol.).
↑ Ranunculus bulbosus. Plantes & botanique. [dostęp 2015-05-14]. (fr.).
↑ Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 97. ISBN 83-01-00129-1.
↑ ^a ^b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ ^a ^b GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

J. Mowszowicz: Krajowe chwasty polne i ogrodowe. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1986.
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-30] (ang.).

[tpl-3] Ranunculus bulbosus L.. The Plant List. [dostęp 2015-05-14]. (ang.).

[checklist-4] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 145, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[grin-5] Taxon: Ranunculus bulbosus L.. Germplasm Resources Information Network – (GRIN). [dostęp 2015-05-14]. (ang.).

[6] Ranunculus bulbosus – Maps. Encyclopedia of Life. [dostęp 2015-05-14]. (ang.).

[7] Ranunculus bulbosus L. Jaskier buwkowy. Atlas roślin. [dostęp 2015-05-14]. (pol.).

[peb-8] Ranunculus bulbosus. Plantes & botanique. [dostęp 2015-05-14]. (fr.).

[Mowszowicz79-9] Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 97. ISBN 83-01-00129-1.

[Klucz-10] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[E-11] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]