Jaskier tarczowaty

Jaskier tarczowaty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	jaskropodobne
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	jaskier
Gatunek	jaskier tarczowaty
	Nazwa systematyczna
	Ranunculus peltatus Schrank; Baier. Fl. 2: 103 1789
Synonimy
	Batrachium dichotomum Schmalh. ex Trautv.; Batrachium elongatum F.W.Schultz; Batrachium floribundum Dumort.; Batrachium heterophyllum Lange (nom. illeg.); Batrachium langei F.W.Schultz; Batrachium peltatum (Schrank) V.V.Petrovsky; Batrachium pseudofluitans Nyman; Batrachium triphyllos (Wallr.) Dumort.; Batrachium truncatum Dumort.; Ranunculus capillaceus Thuill.; Ranunculus carinatus Freyn; Ranunculus floribundus Bab.; Ranunculus triphyllos Wallr.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jaskier tarczowaty (Ranunculus peltatus Schrank) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.). Występuje naturalnie w Afryce Północnej, Europie i Azji Zachodniej^[5]^[6].

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Rośnie naturalnie w Maroku, Algierii, Tunezji, Libii, Egipcie, Portugalii, Hiszpanii, (wliczając Baleary), Francji (łącznie z Korsyką), Belgii, Holandii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Danii, Norwegii, Szwecji, Finlandii, Rosji (w Karelii oraz w obwodach leningradzkim i murmańskim), Estonii, na Łotwie, Litwie, w Polsce, Niemczech, Czechach, na Słowacji, Węgrzech, w Austrii, Włoszech, Chorwacji, Bośni i Hercegowinie, Serbii, Czarnogórze, Macedonii Północnej, Albanii, Grecji (łącznie z Kretą), Bułgarii, Rumunii, Turcji, na Cyprze, w Syrii, Libanie oraz Izraelu^[5].

We Francji występuje w północnej części kraju, w Masywie Centralnym oraz w Górnej Korsyce^[7]. We Włoszech został zaobserwowany w regionach Friuli-Wenecja Julijska, Wenecja Euganejska, Emilia-Romania, Toskania, Marche, Umbria, Lacjum, Apulia, Kalabria oraz na Sycylii i Sardynii^[8]. Na Cyprze na status gatunku autochtonicznego i występuje na większej części wyspy^[9]. W Izraelu rośnie powszechnie w Emek ha-Chula, natomiast jest rzadko spotykany na Wzgórzach Golan, w Górnej Galilei i na Równinie Szaron, a w dolinie Kinaret, Emek Zewulun, na Równinie Filistyńskiej, w Samarii oraz na Wyżynie Judzkiej^[10].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Roślina jednoroczna lub bylina wodna^[6] o pędach osiągających długość 1,5 m^[11].
Liście: Są pływające. W zarysie mają okrągły kształt, złożone są z 3–7 wąskich klapek. Liście, które są zanurzone są sztywne i krótsze niż międzywęźla^[6].
Kwiaty: Mają biały kolor z żółtym zabarwieniem u nasady. Dorastają do 15–20 mm średnicy. Płatki są szerokie. Dno kwiatowe jest owłosione. Miodniki mają gruszkowaty kształt^[6]^[11].
Owoce: Niełupki, które tworzą owoc zbiorowy – wieloniełupkę osadzoną na szypułce o długości 5–15 cm. Szypułki te są dłuższe w porównaniu do ogonków liściowych^[6].
Gatunki podobne: Roślina jest podobna do jaskra wodnego Ranunculus aquatilis, którego szypułki są krótsze niż 5 cm^[11].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rośnie na płytkich obszarach wodnych, z wodą stojącą lub o słabym nurcie, bogatą w minerały. Kwitnie od maja do lipca^[6]. Występuje na wysokości do 1200 m n.p.m.^[11]

Zmienność[edytuj | edytuj kod]

W obrębie tego gatunku oprócz podgatunku nominatywnego wyróżniono dwa podgatunki^[3]:

Ranunculus peltatus subsp. baudotii (Godr.) Meikle ex C.D.K.Cook – bardziej wytrzymały, występuje w słonej wodzie^[11]
Ranunculus peltatus subsp. fucoides (Freyn) Muñoz Garm.

Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Gatunek umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii DD (stopień zagrożenia nie może być ustalony)^[12].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Lista gatunków z rodzaju jaskier

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-30] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Ranunculus peltatus Schrank. The Plant List. [dostęp 2015-07-21]. (ang.).
↑ Ranunculus peltatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Taxon: Ranunculus peltatus Schrank. Germplasm Resources Information Network – (GRIN). [dostęp 2015-07-21]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ranunculus peltatus. Plantes & botanique. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).
↑ Ranunculus peltatus Schrank, 1789. Inventaire National du Patrimoine Naturel. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).
↑ Ranunculus peltatus Schrank. Altervista. [dostęp 2015-07-21]. (wł.).
↑ Ranunculus peltatus subsp. peltatus. Flora of Cyprus – a dynamic checklist. [dostęp 2015-07-21]. (ang.).
↑ Ranunculus peltatus Schrank. Flora of Israel Online. [dostęp 2015-07-21]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Ranunculus peltatus subsp. peltatus. crdp.ac-besancon.fr. [dostęp 2015-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (24 czerwca 2014)]. (fr.).
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-30] (ang.).

[tpl-3] Ranunculus peltatus Schrank. The Plant List. [dostęp 2015-07-21]. (ang.).

[iucn-4] Ranunculus peltatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[grin-5] Taxon: Ranunculus peltatus Schrank. Germplasm Resources Information Network – (GRIN). [dostęp 2015-07-21]. (ang.).

[peb-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ranunculus peltatus. Plantes & botanique. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).

[7] Ranunculus peltatus Schrank, 1789. Inventaire National du Patrimoine Naturel. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).

[8] Ranunculus peltatus Schrank. Altervista. [dostęp 2015-07-21]. (wł.).

[9] Ranunculus peltatus subsp. peltatus. Flora of Cyprus – a dynamic checklist. [dostęp 2015-07-21]. (ang.).

[10] Ranunculus peltatus Schrank. Flora of Israel Online. [dostęp 2015-07-21]. (ang.).

[besancon-11] Ranunculus peltatus subsp. peltatus. crdp.ac-besancon.fr. [dostęp 2015-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (24 czerwca 2014)]. (fr.).

[12] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]