Jaskinia Psia (Tatry)
49°13′59″N 19°52′21″E/49,233044 19,872617 Widok z Ornaku. Na pierwszym planie Gubalec | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Właściciel | |
| Długość |
1076 m |
| Głębokość |
57,2[1] m |
| Deniwelacja |
62 m |
| Wysokość otworów |
1410 m n.p.m. |
| Wysokość otworów nad dnem doliny |
180 m |
| Ekspozycja otworów |
ku NE |
| Data odkrycia |
lipiec 1961 |
| Odkrywca |
R. Bebak, J. Fereński, J. Rabek |
| Kod |
(nr inwentarzowy PIG) T.F-09.01 |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
| 49°13′59″N 19°52′21″E/49,233044 19,872617
| |
Jaskinia Psia – największa jaskinia w stokach Gubalca opadających do wąwozu Kraków w Dolinie Kościeliskiej w Tatrach Zachodnich. Wejście do niej jest położone na wysokości 1410 metrów n.p.m.[2], 180 m ponad dnem wąwozu[3][4]. Długość korytarzy wynosi 1076 metrów, deniwelacja 62 metry[5][6].
Opis jaskini[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia ma układ piętrowy. Z dużego otworu jaskini prowadzi pochylnia przechodząca w próg o łącznej wysokości 20 metrów i kończąca się salą nazwaną Główną Komorą. Tuż za otworem wejściowym odchodzi korytarzyk prowadzący do najwyższego punktu jaskini, a w bok od pochylni idzie ciąg I Piętra doprowadzający do 21-metrowego komina kończącego się w Głównej Komorze.
Główna Komora to II Piętro jaskini. Odchodzi z niej parę korytarzy. Główny ciąg prowadzi na lewo do Kopulastej Sali. Po drodze mija się dwa boczne ciągi. Pierwszy prowadzi do III, IV i V Piętra jaskini, drugi do salki z ładnymi naciekami. W Kopulastej Sali znajduje się jeszcze jedno wejście do bocznego ciągu. Prowadzi ono do dwóch salek kończących się ślepo[4].
Przed wejściem do Kopulastej Sali znajduje się próg, za którym rozpoczyna się korytarz prowadzący do Partii Poznańskich. Znajduje się tu m.in. Sala Żeberek (6 × 14 metrów) i Studnia Dobry Początek (17 m głębokości)[6].
Z Głównej Komory po wejściu do stromo opadającego korytarzyka dochodzi się do niższych pięter jaskini. Korytarzyk kończy się salką rozpoczynającą III Piętro. Odchodzą stąd boczne korytarzyki. Jeden z nich prowadzi do szczeliny, przez którą można dostać się do Korytarza Głównego stanowiącego IV Piętro jaskini. Idąc nim na prawo, dochodzi się do Sali z Uskokiem. Na lewo natomiast korytarz doprowadza do Długiej Sali przechodzącej w Salę Błotnych Wulkanów.
Po drodze odchodzi w dół korytarz do Białej Sali w ciągu V Piętra (znajduje się tu najniższy punkt jaskini). Od Długiej Sali idzie boczny ciąg doprowadzający do Piaszczystych Syfonów, natomiast z Sali Błotnych Wulkanów prowadzi korytarz do Sali na Zakręcie[4].
Przyroda[edytuj | edytuj kod]
W jaskini występują bardzo obfite i różnorodne nacieki[7]. Są stalaktyty, stalagmity, stalagnaty, polewy, nacieki grzybkowe i z mleka wapiennego. Stalaktyty występują w dużej ilości na III i IV poziomie. W galerii uchodzącej w ścianie Sali z Uskokiem znajduje się kilkaset sztuk stalagnatów i stalagmitów. W korytarzach II, III i IV piętra występują w dużych ilościach grube polewy naciekowe.
Jaskinię zamieszkują nietoperze[4].
Historia odkryć[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia została odkryta przez wrocławskich grotołazów Romana Bebaka, Janusza Fereńskiego i Jana Rabka w lipcu 1961 r. na podstawie wskazówek górali. Zwiedzili oni wówczas ok. 200 m korytarzy[7]. Dalsze odkrycia miały miejsce w 1968 roku (m.in. grotołazi z Jugosławii, ok. 260 m korytarzy) i 1972 roku (Andrzej Ciszewski i Andrzej Górny, 350 m)[1].
W 2016 i 2017 roku odkryto i zbadano Partie Poznańskie[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Jaskinia Psia. Polska Strona Taternictwa Jaskiniowego pod patronatem KTJ PZA. [dostęp 2016-01-31].
- ↑ Jaskinie Tatr [online], 23 sierpnia 2017 [dostęp 2018-10-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-23].
- ↑ Władysław Cywiński: Tom 3. Czerwone Wierchy – część zachodnia. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 1996, s. 75, seria: Tatry. Przewodnik szczegółowy. ISBN 83-7104-013-X.
- ↑ a b c d Jaskinie Polski, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [online], jaskiniepolski.pgi.gov.pl [dostęp 2016-02-28].
- ↑ Jerzy Grodzicki (red.): Jaskinie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Jaskinie Zachodniego Zbocza Doliny Miętusiej. Warszawa: PTPNoZ.
- ↑ a b c Jaskinie Polski [online], jaskiniepolski.pgi.gov.pl [dostęp 2020-12-07].
- ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, s. 990. ISBN 83-7104-009-1.