Jaskinia Taforalt
34°48′38″N 2°24′30″W/34,810556 -2,408333 Jaskinia Taforalt, 2017 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Długość |
31 m |
| Głębokość |
55 m |
| Data odkrycia |
1908 |
| Ochrona i dostępność |
Niedostępna dla turystów |
Położenie na mapie Maroka  | |
Położenie na mapie Afryki  | |
| 34°48′38″N 2°24′30″W/34,810556 -2,408333
| |
Jaskinia Taforalt także Grotte des Pigeons (arab. مغارة تافوغالت) – jaskinia nieopodal miejscowości Tafoughalt w Regionie Wschodnim we wschodnim Maroku. Stanowisko archeologiczne, gdzie odkryto artefakty typowe dla kultury iberomauruzyjskiej i aterskiej oraz liczne szkielety – prawdopodobnie najwcześniejszy cmentarz prehistoryczny w Afryce Północnej.
W 1995 roku jaskinia została wpisana na marokańską listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Maroko zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia leży we wschodnim Maroku w pobliżu miejscowości Taforalt, w masywie Béni Snassen – części zachodniego łańcucha gór Atlasu[1]. Występują wapienie dolomitowe z okresu permu i triasu[2]. Powstała w wyniku wtórnych procesów krasowych w strefie wcześniejszej martwicy wapiennej i zlepieńców[2].
Duże wejście do jaskini znajduje się na północnym wschodzie[2], ma ok. 30 m szerokości i 15 m wysokości[1]. Jaskinia ma ok. 55 głębokości[3], 31 m długości a jej tylna ściana jest szeroka na 12 m[1].
Historia badań[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia została odkryta w 1908 roku[2]. Główne prace badawcze prowadzono w latach 1944–1947, 1950–1955 i 1969–1977[2]. Badania z lat 40. XX w. nie zaowocowały publikacjami, dopiero francuski historyk Jean Roche (1913–2008), który prowadził tu prace w latach 50. i w 1969 roku, opublikował serię artykułów o znaleziskach[1]. Dalej opisano sekwencję materiałów archeologicznych o grubości około 10 m, w której znaleziono artefakty typowe dla kultury iberomauruzyjskiej i kultury aterskiej[2]. Odkryto tu muszelki mięczaków morskich Nassarius gibbosulus – zgromadzone w jaskini przez ludzi ok. 82 tys. lat temu i używane najprawdopodobniej jako koraliki[2].
Odkryto tu również miejsca pochówku licznymi, dobrze zachowanymi szkieletami[4][2][5]. Jest to prawdopodobnie najwcześniejszy cmentarz prehistoryczny w Afryce Północnej[5], świadczący o bytności tutaj człowieka w okresie paleolitu[3]. W 2018 roku przeprowadzono badania DNA szczątków ludzkich sprzed 15 tys. lat, stwierdzając ich genetyczne pokrewieństwo z populacjami z Bliskiego Wschodu i Afryki Subsaharyjskiej[6].
W 1995 roku jaskinia została wpisana na marokańską listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Maroko zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Peregrine&Ember 2012 ↓.
- ↑ a b c d e f g h Bouzouggar et al. 2007 ↓.
- ↑ a b c UNESCO: Grotte de Taforalt. [dostęp 2020-06-22]. (ang.).
- ↑ Mariotti et al. 2009 ↓.
- ↑ a b Humphrey et al. 2012 ↓.
- ↑ Tom Embury-Dennis: Scientists uncover mysteries of ancient culture after studying oldest DNA ever from Africa. [w:] www.independent.co.uk [on-line]. 2018-03-28. [dostęp 2020-06-23]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Abdeljalil Bouzouggar, Nick Barton, Marian Vanhaeren, Francesco d'Errico, Simon Collcutt, Tom Higham, Edward Hodge, Simon Parfitt, Edward Rhodes, Jean-Luc Schwenninger, Chris Stringer, Elaine Turner, Steven Ward, Abdelkrim Moutmir, and Abdelhamid Stambouli. 82,000-year-old shell beads from North Africa and implications for the origins of modern human behavior. „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”. 104 (24), s. 9964–9969, 2007-06-12. DOI: 10.1073/pnas.0703877104. (ang.).
- Louise Humphrey, Silvia M Bello, Elaine Turner, Abdeljalil Bouzouggar, Nick Barton. Iberomaurusian Funerary Behaviour: Evidence From Grotte Des Pigeons, Taforalt, Morocco. „Journal of Human Evolution”. 62 (2), s. 261-73, February 2012. DOI: 10.1016/j.jhevol.2011.11.003.. (ang.).
- Valentina Mariotti, Benedetta Bonfiglioli, Fiiorenzo Facchini, Silvana Condemi, Maria Giovanna Belcastro. Funerary Practices of the Iberomaurusian Population of Taforalt (Tafoughalt; Morocco, 11-12,000BP): New Hypotheses Based on a Grave by Grave Skeletal Inventory and Evidence of Deliberate Human Modification of the Remains. „Journal of Human Evolution”. 56 (4), s. 340–54, April 2009. DOI: 10.1016/j.jhevol.2009.01.001. (ang.).
- Peter N. Peregrine, Melvin Ember: Encyclopedia of Prehistory: Volume 1: Africa. Springer Science & Business Media, 2012. ISBN 978-1-4615-1193-9. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).