Jazda na rowerze

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jazda miejska
Komunikacja rowerowa w Kopenhadze

Jazda na rowerze, jazda rowerem, cyklizm[1][2][3] – wykorzystanie roweru do przemieszczania się jako forma aktywności ruchowej (ćwiczeń fizycznych), rekreacji, turystyki, transportu (dojazdu lub przewozu przedmiotów), sportu[4].

Jazda na rowerze obejmuje również jazdę na technicznie podobnych urządzeniach - rowerach jedno-, dwu-, trzy- i więcej- kołowych, tandemach, rowerach poziomych, rikszach rowerowych, rowerach elektrycznych i innych urządzeniach dedykowanych do napędzania ludzkim wysiłkiem z możliwym wspomaganiem (np. elektrycznym).

Do jazdy na rowerach jednośladowych (jedno- i dwu- kołowych) niezbędna jest umiejętność związana z utrzymaniem równowagi, dlatego jazdą na rowerze nazywa się również umiejętność poruszania się rowerem[5].

Nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

W większości języków świata na określenie tej czynności używa się jednego słowa (ang. cycling, hiszp. ciclismo). W języku polskim nie jest przyjęte określenie jednowyrazowe[6] podobnie jak w języku rosyjskim czy ukraińskim. Historycznie i obecnie można spotkać także określenie cyklizm[2][3] lub cyklistyka[7]. Wcześniej jazdę na rowerze nazywano kolarstwem, a z czasem dla rozróżnienia poszczególnych form zaczęto używać dookreśleń: kolarstwo sportowe, kolarstwo wyczynowe, kolarstwo użytkowe, kolarstwo turystyczne, a samo słowo kolarstwo, jak i kolarz, zaczęło być kojarzone wyłącznie ze sportem[8][9].

Osoba poruszająca się na rowerze określana jest „rowerzystą”/„rowerzystką”.

Fizyka jazdy na rowerze[edytuj | edytuj kod]

Dzieci jadące na rowerze w Ghanie

W rowerach jednośladowych za utrzymanie pojazdu w pozycji pionowej odpowiada szereg czynników: efekt żyroskopowy, umiejętność utrzymania równowagi przez kierującego, ale kluczowym czynnikiem jest siła odśrodkowa, która powstaje przy mikroskrętach wykonywanych przez kierującego podczas jazdy[10][11][12][13]. Efekt żyroskopowy zaczyna działać dopiero przy wyższych prędkościach[13].

Prędkość jazdy na rowerze[edytuj | edytuj kod]

Licznik rowerowy pokazujący prędkość podczas jazdy

Średnia prędkość podczas jazdy na rowerze w ruchu swobodnym wynosi zwykle od 10 do 28 km/h, przy czym najwięcej wyników z badań wskazuje na przedział 10 - 20 km/h[14]. Według danych zebranych od 287,5 mln użytkowników aplikacji Strava średnia prędkość rowerzysty to 21,72 km/h[15], przy czym dla mężczyzn średnia jest o 2,5 km/h wyższa niż dla kobiet. Na prędkość poruszania się rowerem największy wpływ mają indywidualne czynniki jadącego: wiek, kondycja fizyczna[16][14], ale pomijając te czynniki na prędkość jazdy rowerem w ruchu miejski wpływ ma jakość infrastruktury, gdzie przebieg łamany drogi rowerowej spowalnia rowerzystę w przebiegu średnim do 14 km/h, a drogi z sygnalizacją świetlną do 11 km/h[14]. Co istotne, jakość roweru też ma znaczenie i dla rowerów z systemów wypożyczalni miejskich wartość prędkości może być niższa od 5 do 10 km/h[14][16]. W przypadku wzniesień spadek niwelety o każdy 1% powoduje wzrost prędkości średnio o 0,86 km/h, a każde 1% wzniesienia powoduje spadek prędkości o 1,44 km/h[14]. Na obniżenie prędkości wpływa ruch współdzielony: pieszy i rowerowy, zwiększona intensywność ruchu, a także brak wydzielonej infrastruktury rowerowej[17].

Średnia prędkość przy godzinnej jeździe ze względu na poziom zaawansowania[15]
początkujący 13 – 19 km/h
średniozaawansowany 19 – 26 km/h
zaawansowany 26 – 39 km/h
profesjonalista > 39 km/h
Średnia prędkość ze względu na typ roweru[15]
typ roweru prędkość średnia podjazdy 5%
rower szosowy 23 – 29 km/h 13 – 19 km/h
rower wspomagany elektrycznie 19 – 26 km/h 10 – 16 km/h
Rower do bicia rekordów prędkości.

W Tour de France najwyższa średnia prędkość kolarza wynosi 41 - 45 km/h[15]; Na podjazdach prędkość ta spada do 20 km/h[15], a na zjazdach czasami osiąga się prędkość powyżej 100 km/h[15]. Bez różnic wysokości osiąga się wyższe średnie prędkości: światowy rekord od 2022 roku dla rowerów standardowych wynosi 56 km/h.

Ogólny godzinny rekord świata dla pojazdów napędzanych wyłącznie własną siłą mięśni jest znacznie wyższy niż rekord w przypadku klasycznego roweru szosowego. Francuzka Barbara Buatois(inne języki) przejechała dystans 84,02 km w ciągu godziny na rowerze poziomym w dniu 19 lipca 2009 r. w Battle Mountain w USA, co czyni ją pierwszą kobietą, która pokonała dystans ponad 80 km w ciągu godziny na rowerze poziomym. Aktualny rekord świata mężczyzn należy do Szwajcara Francesco Russo – 26 czerwca 2016 w Klettwitz(inne języki) przejechał w godzinę 92,43 km[18].

Rekord prędkości na standardowym rowerze przy zjeździe z góry wynosi 164,95 km/h i ustanowił go Markus Stöckl(inne języki) w 2011 roku[19]. Światowy rekord prędkości, który został osiągnięty w zjeździe na specjalnie wykonanym rowerze górskim bez napędu pomocniczego, wynosi 223,3 km/h[20]

Wyścig kolarski Tour de France

Wydatek energetyczny[edytuj | edytuj kod]

Osoba jeżdżąca na rowerze z prędkością 24 km na godzinę spala 0,049 kalorii na funt na minutę. Tak więc osoba o wadze 77 kg spala 515 kalorii w ciągu godziny, czyli około 21 kalorii na km[21]. Dla porównania 1 litr benzyny zawiera około 7700 kalorii, a taka energia pozwoliłaby na przejechanie rowerem około 360 km na litr[21].

Przy szybkiej jeździe rowerem wzrasta opór powietrza, a wraz z nim zużycie energii. W trakcie wyścigów rowerowych 80% energii jest pochłaniana na przeciwstawienie się oporom powietrza[22]. Ludzie jadący w wyścigu takim jak Tour de France, jadąc z prędkością bliższą 40 km/h, spalają około trzy razy więcej kalorii - około 100 kalorii na milę. Na 100-milowym etapie trasy zawodnik może spalić od 8000 do 10 000 kalorii w ciągu jednego dnia.

Energia generowana przez rowerzystę[edytuj | edytuj kod]

Początkujący (amator) generuje około 2,0-3,0 W/kg; Osoba trenująca regularnie nawet do 3,5 W/kg[23]; Przeciętny rowerzysta, nie trenujący sportowo wytwarza moc na poziomie 100 W[24]. W Tour de France, według analizy Training Peaks, najlepsi kolarze mają średnio około 300–400 watów mocy[25][22].

Zastosowanie jazdy na rowerze[edytuj | edytuj kod]

Rekreacja[edytuj | edytuj kod]

Każde jedno użycie roweru do przemieszczania się z wyłączeniem zastosowań sportowych i komunikacyjnych. Przy jeździe rekreacyjnej sama czynność ma większe znaczenie niż cel jazdy, wyniki wydajnościowe lub sportowe.

Jazda rekreacyjna narodziła się wkrótce po rowerowych zawodach sportowych[4]. Szczególnie rozwinęła się po 1880 roku wraz z opracowaniem bezpieczniejszych rowerów wielośladowych[26]. W Polsce jest to najczęstsze zastosowanie roweru – 61% badanych zadeklarowało aktywność ruchową jako podstawowe wykorzystanie roweru[27].

Rowerzyści w ruchu ulicznym na ulicach Pekinu
Komunikacja rowerowa w Kopenhadze

Dojazdowe (komunikacja rowerowa)[edytuj | edytuj kod]

Użytkowe wykorzystanie roweru – aktywność związana z transportem osobistym – dojazdem do miejsca docelowego, zwykle do pracy lub szkoły[28]. Stanowi element transportu alternatywnego (względem osobistego transportu samochodowego)[29].

Jazda na rowerze jest powszechnie uważana za bardzo wydajny środek transportu optymalny dla krótkich i średnich dystansów. Według sondażu TNS Polska, jeśli dystans jest krótszy niż 4 km, czas dojazdu na rowerze jest taki sam jak samochodem[30]. Ogólna tendencja wskazuje, że rower jest najczęściej wybierany na dystansach między 1 a 10 km[17], mimo to w Polsce na dystansie do 2 km (1 mila) jest na 3. miejscu, ustępując miejsca innym wyborom: 35% dojściu pieszo, a nawet dojazdem własnym samochodem 23%; za rowerem znalazł się transport publiczny z wynikiem 16%[27], chociaż 80% badanych zgadza się, że rower odgrywa istotną rolę w redukcji korków. Z badania Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOŚ) z 2012 wynika, że 13 procent respondentów jeździ rowerem do pracy lub szkoły[30]. Badania Ipsos z 2022 podają wynik 17%. W tym rankingu najwyżej jest Holandia – 30%, ale też 45% wybiera rower jako podstawowy transport do 2 km[30].

 Osobny artykuł: Komunikacja rowerowa.
Turystyka rowerowa: Gooseberry Mesa National Recreation Trail

Turystyka rowerowa[edytuj | edytuj kod]

Forma turystyki gdzie jako główny środek transportu wykorzystywany jest rower.

 Osobny artykuł: Turystyka rowerowa.

Sport (kolarstwo)[edytuj | edytuj kod]

Jazda na rowerze jako forma sportu (zawodowego lub amatorskiego) nazywana jest kolarstwem i ma szereg odmian. Dla kolarstwa amatorskiego można spotkać także określenie cyklosport[31].

 Osobny artykuł: Kolarstwo.
Cyklodostawca Glovo

Cyklologistyka[edytuj | edytuj kod]

Logistyka, która opiera się o transport rowerem z użyciem flot rowerowych. Określenie w języku polskim sformułowanie stosunkowo młode, natomiast cyklologistyka jest bardzo rozwinięta w Europie Zachodniej. Do cyklologistyki możemy zaliczyć zarówno listonosza na rowerze, kuriera (np. Wrocławscy Kurierzy Rowerowi), jak i rowerowego dostawcę posiłków (np. Glovo, Uber Eats) oraz rowery cargo[17].

W Polsce[edytuj | edytuj kod]

Dane Głównego Urzędu Statystycznego dowodzą, że rower to najpopularniejszy sprzęt sportowy w Polsce. Jest on obecny w niemal trzech czwartych gospodarstw domowych[30]. Szacuje się, że na 1000 Polaków przypada ich 300. Liderem pod tym względem jest Holandia – na 17 mln mieszkańców przypadają 23 mln rowerów, co daje statystycznie 1353 rowery na 1000 mieszkańców[30].

Według badań Ipsos z 2022 roku 82% ankietowanych w Polsce deklaruje umiejętność jazdy rowerem (najwyższych wynik w badanych krajach), 69% ankietowanych mieszkańców Polski deklaruje posiadanie roweru (drugi wynik w badaniu), a 10% deklaruje korzystanie z publicznego roweru miejskiego. 61% badanych w Polsce wybiera rower jako aktywność ruchową[27]. W badaniach CBOŚ z 2012 roku 70% deklarowało używanie roweru, z czego 74% z tej liczby używa roweru rekreacyjnie; 22% ankietowanych deklarowało, że używa roweru systematycznie[32]

Umiejętność jazdy rowerem[edytuj | edytuj kod]

Warsztaty jazdy miejskiej na rowerze Bicycle Confidence Workshop
Pomaganie przy nauce jazdy na rowerze
Dziecko na rowerku biegowym

Jazda na rowerze szybko stała się aktywnością ogólnodostępną po wprowadzeniu rowerów w XIX wieku. Wyniki badania Ipsos z 2022 roku wskazują, że prawie 63% dorosłych osób na świecie posiada umiejętność jazdy na rowerze. Wśród mieszkańców Polski jest to 82% i jest to wynik najwyższy w badaniu (Holandia na pozycji 12.)[27].

Kluczową umiejętnością w kontrolowaniu roweru jednośladowego jest umiejętność utrzymania równowagi podczas jazdy w linii prostej i pokonywania zakrętów. Inne umiejętności to utrzymanie kierunku jazdy, pedałowanie, hamowanie z użyciem hamulców, samodzielne ruszanie i poruszanie się w ruchu drogowym[5][33]. Jazda na rowerze jest umiejętnością motoryczną i wymaga dużej ilości ćwiczeń, aby ruchy stały się automatyczne i skoordynowane[5].

Równowaga[edytuj | edytuj kod]

Do poruszania się na rowerze jednośladowym niezbędna jest umiejętności utrzymywania równowagi. Ze względu na to, że powierzchnia podparcia roweru jednośladowego jest bardzo mała, równowaga jest możliwa tylko wtedy, gdy występuje ruch[13]. Pierwszym krokiem w kierunku nauki równowagi jest wykorzystanie roweru biegowego lub użycie tradycyjnego roweru jak biegowego, naprzemienne odpychanie się stymuluje powstawanie połączeń w mózgu odpowiedzialnych za koordynację obu części ciała[34]. Podczas nauczania dzieci czasami stosuje się dodatkowe koła do podtrzymywania roweru w pozycji pionowej, ale w praktyce metoda ta nie jest zbyt skuteczna. Podczas korzystania z dodatkowych kółek dziecko w zasadzie przyzwyczaja się do pedałowania i obracania kierownicą, ale nie skupia się (z powodu niepotrzebności) na utrzymaniu równowagi.

Podczas jazdy rowerami wielośladowymi, najczęściej trójkołowymi, które są bardziej stabilne, kwestie utrzymania równowagi nie są istotne.

Trwałość umiejętności[edytuj | edytuj kod]

Raz nabytej umiejętności jazdy rowerem nigdy się nie zapomina, nawet przy ogólnych problemach zapamiętywaniem: na przykład numerów telefonów, daty urodzin lub miejsca zaparkowania samochodu[35]. Neuropsycholog Boris Suchan z niemieckiego Uniwersytetu Ruhry w Bochum wyjaśnia, że dzieje się tak, gdyż umiejętność ta jest umieszczana w pamięci proceduralnej[35].

Uprawnienia do poruszania się rowerem[edytuj | edytuj kod]

Wymagane uprawnienia do kierowania rowerem i wózkiem rowerowym w Polsce[edytuj | edytuj kod]

Wiek Wymagania Uprawnienia
do 10 lat brak[a][36] kierowanie rowerem jednoosobowym pod opieką osoby dorosłej po chodniku, drodze dla pieszych lub lewą stroną jezdni[37]
od 10 lat karta rowerowa[38][39] kierowanie rowerem jednoosobowym
od 14 lat karta rowerowa lub prawo jazdy kat. AM[38][40] kierowanie rowerem jednoosobowym
od 16 lat karta rowerowa lub prawo jazdy kat. AM, A1, B1 i T[38][41] kierowanie rowerem jednoosobowym
od 17 lat kierowanie rowerem jednoosobowym, wieloosobowym lub wózkiem rowerowym przewożących inną osobę[42]
od 18 lat brak[b][43]

Przepisy prawa dotyczące poruszania się rowerem[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Prawo rowerowe w Polsce.

Jazda na rowerze a zdrowie[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Wpływ jazdy na rowerze na zdrowie.

Korzyści z jazdy rowerem[edytuj | edytuj kod]

Organizacja Narodów Zjedonoczonych (ONZ) ogłosiła, że upowszechnienie i aktywna promocja jazdy na rowerze są kluczowe dla spełnienia 11 z 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju, których osiągnięcie do 2030 r. ma być jednym z najważniejszych priorytetów organizacji. Według ONZ, rowery mogą przyczynić się do zwalczania ubóstwa, bo stanowią najlepsze narzędzie umożliwiające najuboższym dostęp do edukacji, miejsc pracy czy taniego transportu dla drobnych rolników i przedsiębiorców.

 Osobny artykuł: Rowerowa redukcja ubóstwa.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ WeLoveCycling, Duch cyklizmu w Tokio: dlaczego to działa?, We Love Cycling - Poland, 31 maja 2016 [dostęp 2023-04-04] (pol.).
  2. ↑ a b Państwo na rowerze. Cyklizm jest polityczny, Czas Kultury [dostęp 2023-04-04] (pol.).
  3. ↑ a b Cyklizm i cykliści, histmag.org [dostęp 2023-04-04].
  4. ↑ a b Cycling | History, Events, & Facts | Britannica, www.britannica.com [dostęp 2023-02-22] (ang.).
  5. ↑ a b c Alicja Jarczewska, Joanna Wachnicka, Problemy w szkoleniu i egzaminowaniu rowerzystów w Polsce, „Przegląd komunikacyjny”, 8-9 / 2022, 2022 [dostęp 2023-02-22].
  6. ↑ Do You Know How to Say Cycling in Different Languages?, www.indifferentlanguages.com [dostęp 2023-02-22].
  7. ↑ cyklistyka – Wielki słownik W. Doroszewskiego PWN, sjp.pwn.pl [dostęp 2023-06-01] (pol.).
  8. ↑ CYKLISTA, ROWERZYSTA, KOLARZ | Narodowe Centrum Kultury, | Narodowe Centrum Kultury [dostęp 2023-04-27] (pol.).
  9. ↑ Franciszek Szymczyk, Kolarstwo użytkowe i turystyczne, Wydawnictwo "Prasa Wojskowa", 1948 (pol.).
  10. ↑ J.P Meijaard i inni, Linearized dynamics equations for the balance and steer of a bicycle: a benchmark and review, „Proceedings of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences”, 463 (2084), 2007, s. 1955–1982, DOI: 10.1098/rspa.2007.1857, ISSN 1364-5021 [dostęp 2023-02-22] (ang.).
  11. ↑ David E.H. Jones, From the archives: The stability of the bicycle, „Physics Today”, 59 (9), 2006, s. 51–56, DOI: 10.1063/1.2364246, ISSN 0031-9228 [dostęp 2023-02-22].
  12. ↑ Dwa kółka w pionie, czyli jak działa rower?, Focus.pl, 11 maja 2020 [dostęp 2023-02-22] (pol.).
  13. ↑ a b c Fizyka sportu - kolarstwo (odcinek 1), rowery.zbooy.pl [dostęp 2023-02-22].
  14. ↑ a b c d e Mariusz Kieć, Sylwia Pogodzińska, Ocena prędkości rowerzystów na różnych typach infrastruktury rowerowej z wykorzystaniem danych GPS, „Transport miejski i regionalny”, 04 2018, 2018.
  15. ↑ a b c d e f How Does Your Average Bike Speed Compare With Tour de France Pros? - FloBikes, www.flobikes.com [dostęp 2023-02-22] (ang.).
  16. ↑ a b Marek Buda i inni, Prędkości rowerzystów na wydzielonych drogach rowerowych, „Autobusy”, 12/2017, 2017.
  17. ↑ a b c Edyta Boratyńska-Karpiej, Paweł Engel, Rowerowa Polska w rowerowej Europie, 2021.
  18. ↑ Records-Land - World Human Powered Vehicle Association, www.whpva.org [dostęp 2023-02-22].
  19. ↑ Rekordy prędkości na rowerze, wRower.pl - Rowery od A do Z [dostęp 2023-02-22] (pol.).
  20. ↑ Sebastian Beilmann, Neuer Weltrekord: Eric Barone fährt 223,3 km/h mit dem MTB auf Schnee [PM], MTB-News.de, 30 marca 2015 [dostęp 2023-02-22] (niem.).
  21. ↑ a b HowStuffWorks "Is there a way to compare a human being to an engine in terms of efficiency?", web.archive.org, 12 czerwca 2011 [dostęp 2023-02-22] [zarchiwizowane z adresu 2011-06-12].
  22. ↑ a b Bicycle science - how bikes work and the physics behind them, Explain that Stuff, 18 czerwca 2007 [dostęp 2023-02-22].
  23. ↑ Radosław Kozal, Pomiar mocy na rowerze. Ile watów to dużo?, Sklep internetowy Penco, 27 maja 2021 [dostęp 2023-02-22] (pol.).
  24. ↑ A. Sivert i inni, Optimization of the mass for a low-power electric vehicle and consumption estimator (e-bike, e-velomobile and e-car), „WSEAS TRANSACTIONS on ADVANCES in ENGINEERING EDUCATION”, 12, 2015, 2015, ISSN 2224-3410.
  25. ↑ Allison Bettin, 2014 Tour de France Week 3 Power Analysis, TrainingPeaks, 31 lipca 2014 [dostęp 2023-02-22].
  26. ↑ Bicycle - From boneshakers to bicycles | Britannica, www.britannica.com [dostęp 2023-02-22] (ang.).
  27. ↑ a b c d Cycling across The World - A 30-country Global Advisor survey, Ipsos, maj 2022 [dostęp 2023-02-22].
  28. ↑ Wiesław Bełz i inni, Regionalna polityka rowerowa Województwa Śląskiego, 2022.
  29. ↑ ZDiZ - Rower jako alternatywny środek transportu? W Suwałkach na dwóch kółkach dojedziesz praktycznie wszędzie! [dostęp 2023-02-22] (pol.).
  30. ↑ a b c d e Jak Polacy jeżdżą na rowerach? - CentrumRowerowe.pl, CentrumRowerowe [dostęp 2023-02-21] (pol.).
  31. ↑ cyklosport - definicja, synonimy, przykłady użycia, sjp.pwn.pl [dostęp 2023-02-22] (pol.).
  32. ↑ Paweł HURAS, Polacy na rowerach. BS/119/2012, Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej, październik 2012.
  33. ↑ Let's ride – woom Polska, www.woombikes.pl [dostęp 2023-02-22] (pol.).
  34. ↑ Nauka jazdy na rowerze. Co warto o tym wiedzieć? Rozmowa z Wojciechem Kozłowskim - Natuli, NATULI - dzieci są ważne, 22 lipca 2020 [dostęp 2023-02-21] (pol.).
  35. ↑ a b Dlaczego nie zapominamy, jak jeździć na rowerze?, Piękno umysłu, 29 października 2021 [dostęp 2023-02-21] (pol.).
  36. ↑ Prawo o ruchu drogowym. Marszałek Sejmu, 2015-05-08. s. 4. [dostęp 2015-05-14].
  37. ↑ Prawo o ruchu drogowym. Marszałek Sejmu, 2015-05-08. s. 37. [dostęp 2015-05-14].
  38. ↑ a b c Art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2023 r. poz. 622).
  39. ↑ Art. 8 ust. 1 pkt 10 ustawy o kierujących pojazdami.
  40. ↑ Art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o kierujących pojazdami.
  41. ↑ Art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o kierujących pojazdami.
  42. ↑ Art. 8 ust. 1 pkt 11 ustawy o kierujących pojazdami.
  43. ↑ Art. 3 ust. 4 ustawy o kierujących pojazdami.

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Dziecko w wieku do 10 lat kierujące rowerem pod opieką osoby dorosłej w myśl PoRD, jest pieszym.
  2. ↑ Należy posiadać dokument potwierdzający osiągnięcie 18. roku życia – dokument tożsamości (np. dowód osobisty) czy prawo jazdy. Uprawnienia do kierowania tymi pojazdami bez konieczności posiadania dodatkowych dokumentów wynikają z faktu ukończenia przez kierującego 18. roku życia, co może być potwierdzone jakimkolwiek dokumentem stwierdzającym jego wiek.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

 W Wikimedia Commons znajduje się galeria ilustracji związanych z tematem: Jazda na rowerze
 Cytaty związane z jazdą na rowerze w Wikicytatach
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jazda_na_rowerze&oldid=70514276”