Jeanne Dumée
Jeanne Dumée (ur. w 1660 w Paryżu, zm. w 1706[1][a]) – francuska astronomka.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Od wczesnych lat życia przejawiała zamiłowanie do nauki[1]. Młodo wyszła za mąż za oficera armii i owdowiała w wieku 17 lat (jej mąż zginął na wojnie w Niemczech)[1]. Od tego czasu poświęciła się głównie astronomii[1].
W 1680 roku napisała w języku francuskim dzieło Entretiens sur l’opinion de Copernic touchant la mobilité de la terre (Rozważania na temat poglądów Kopernika o ruchu Ziemi), w którym zawarła m.in. własne wnioski z obserwacji planety Wenus oraz księżyców Jowisza. W tej książce poparła teorie Kopernika i Galileusza oraz zachęcała kobiety do rozwijania zainteresowań naukowych[1][2]. Dwustronicową recenzję dzieła opublikowano w czasopiśmie naukowym „Journal des sçavans” we wrześniu 1680 roku[2]. Prawdopodobnie dzieło Dumée nie ukazało się drukiem[1][2]. Do czasów współczesnych zachował się manuskrypt przechowywany obecnie w Bibliotece Narodowej Francji, jednak nie jest to ten sam manuskrypt, który zrecenzowano w 1680 roku, lecz zmieniona wersja, napisana 5 lat później[2]. Analiza tego zachowanego manuskryptu wykazała, że Dumée w dużym stopniu oparła się na drugim tomie pracy Abrégé de la philosophie de Mr Gassendi François Berniera[2]. Ta wydana w 1675 roku praca jest wiernym tłumaczeniem z łaciny na francuski dzieła Pierre’a Gassendiego, napisanego prawie 30 lat wcześniej[2]. Podobieństwo prac Dumée i Berniera jest tak duże, że w dzisiejszych czasach zostałoby uznane za plagiat[2].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ David Aubin podaje te daty w wątpliwość, gdyż nie zachowały się żadne dokumenty na temat życia Jeanne Dumée, a jedynie krótkie wzmianki w kilku źródłach, głównie w recenzji jej dzieła. Według jego badań kobieta ta urodziła się albo pomiędzy 1657 a 1661 rokiem, albo około 1631 roku. Również data śmierci nie jest pewna, pierwsze wzmianki o roku 1706 pochodzą ze źródeł z początku XIX wieku.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Gabriella Bernardi: The Unforgotten Sisters: Female Astronomers and Scientists before Caroline Herschel. Springer, 2016, s. 75-79. ISBN 978-3-319-26125-6.
- ↑ a b c d e f g David Aubin. Jeanne Dumée as Astronomer and Woman in Seventeenth-Century France: The Myth, the Fraud, and Her Lost Voice. „Journal for the History of Astronomy”. 47 (3), s. 231-255, sierpień 2016. DOI: 10.1177/0021828616660049. (ang.).