Jednostki inżynieryjno-saperskie Wojska Polskiego

Jednostki inżynieryjno-saperskie Wojska Polskiego – spis polskich jednostek inżynieryjno-saperskich: ich organizacja, geneza, podległość i przeformowania; miejsce stacjonowania.

Saperzy w okresie zaborów[edytuj | edytuj kod]

Batalion Saperów – powstał w 1810 z samodzielnych ksap; jednostka WP Księstwa Warszawskiego;
Półbatalion Inżynierów – jednostka WP Królestwa Kongresowego; stacjonował w Warszawie; w 1819 przeformowany na Batalion Saperów;
Batalion Saperów – powstał w 1819 na bazie Półbatalionu Inżynierów; jednostka WP Królestwa Kongresowego; stacjonował w Warszawie w Koszarach Ordynackich;

Saperzy polskich formacji wojskowych w czasie I wojny światowej[edytuj | edytuj kod]

Legiony Polskie 1914–1917

Oddział Minerów (1915) → Kompania Techniczna
Kompania Saperów (1914–1917)
Kompania Techniczna (1915-1917) → Batalion Techniczny Polskiego Korpusu Posiłkowego

Polski Korpus Posiłkowy

Batalion Techniczny

Wojsko Polskie na Wschodzie

1 Pułk Inżynieryjny I Korpusu Polskiego (1917-1918)
2 Pułk Inżynieryjny II Korpusu Polskiego (1918)
Kompania Inżynieryjna Brygady Strzelców Polskich (1915-1917) → Dywizja Strzelców Polskich (1917)
Kompania Inżynieryjna 1 Dywizji Strzelców Polskich (1917-1918)
Kompania Inżynieryjna 2 Dywizji Strzelców Polskich (1917-1918)
Kompania Inżynieryjna 3 Dywizji Strzelców Polskich (1917-1918)
Kompania Inżynieryjna 4 Dywizji Strzelców Polskich (1918)
Kompania Inżynieryjna 5 Dywizji Strzelców Polskich (1918)
Kompania Inżynieryjna Oddziału Polskiego w Odessie (1918)
Pluton Minerów przy Dywizji Litewsko-Białoruskiej

Armia Polska we Francji

I Batalion Inżynieryjny 1 Dywizji Strzelców Polskich (1919) → XIII bsap
II Batalion Saperów (1919) → II Batalion Saperów Kresowych^[1]
Batalion Inżynieryjny 5 Dywizji Strzelców Polskich (1918)
Samodzielna Kompania Inżynieryjna 4 Dywizji Strzelców Polskich (1918–1919)
2 Kompania Zapasowa Saperów (1919) → Kompania Zapasowa XII bsap w Przemyślu → Kompania Zapasowa Saperów Nr 3
Ekwipaż Naprawy Mostów Dywizji Instrukcyjnej (1919) → 81 Kolumna Mostowa (1919-1920) → 1/XIII Kolumna Pontonowa (1920-1921)

Jednostki saperskie II RP[edytuj | edytuj kod]

Brygady i grupy saperów[edytuj | edytuj kod]

1 Brygada Saperów w Modlinie (1929-1934) → 3 Brygada Saperów w Modlinie (1934-?) → 1 Grupa Saperów
2 Brygada Saperów w Warszawie (1929-1934) → 1 Brygada Saperów w Warszawie (1934- ?) → 2 Grupa Saperów
3 Brygada Saperów w Poznaniu (1929-1934)
4 Brygada Saperów w Krakowie (1929-1934) → 2 Brygada Saperów w Krakowie (1934- ?) → 2 Grupa Saperów
1 Grupa Saperów w Warszawie (1937-1939 tzw. „grupa techniczna”)
2 Grupa Saperów w Warszawie (1937-1939 tzw. „grupa saperska”)
3 Grupa Saperów w Warszawie (1937-1939 tzw. „grupa pionierska”)

Pułki saperów[edytuj | edytuj kod]

1 Pułk Inżynieryjny (1918-1920)

Z dniem 22 sierpnia 1921 sformowanych zostało dziesięć pułków saperów, każdy w składzie trzech batalionów i kadry batalionu zapasowego. W listopadzie 1929 z dziesięciu pułków utworzonych zostało osiem batalionów saperów.

1 Pułk Saperów w Modlinie (1921-1929) → 1 Batalion Saperów Legionowych (1929-1939)
2 Pułk Saperów w Puławach (1921-1929) → 2 Batalion Saperów (1929-1939) → 2 Pułk Saperów Kaniowskich (1939)
3 Pułk Saperów Wileńskich w Wilnie (1921-1929) → 3 Batalion Saperów Wileńskich (1929-1939)
4 Pułk Saperów w Sandomierzu (1921-1929) → 4 Batalion Saperów w Sandomierzu (1929-1930) i w Przemyślu (1931-1939) → 4 Pułk Saperów (1939)
5 Pułk Saperów w Krakowie (1921-1929) → 5 Batalion Saperów (1929-1939)
6 Pułk Saperów w Przemyślu (1921-1929) → Kadra 6 Pułku Saperów (1929-1931)
7 Pułk Saperów Wielkopolskich w Poznaniu (1921-1929) → 7 Batalion Saperów (1929-1939)
8 Pułk Saperów w Toruniu (1921-1929) → 8 Batalion Saperów (1929-1939)
9 Pułk Saperów w Brześciu (1921-1929) → 6 Batalion Saperów (II RP) (1929-1939)
10 Pułk Saperów w Przemyślu (1921-1929) → Kadra 10 Pułku Saperów (1929-1931)

Bataliony saperów[edytuj | edytuj kod]

I Batalion Saperów im. Tadeusza Kościuszki 1 Pułku Inżynieryjnego (1918-1921) → I Batalion Saperów
I Batalion Saperów Wielkopolskich (1919) → XV bsap (1919-1929)
Batalion Zapasowy Saperów Nr I (1920-1921) → Kadra Batalionu Zapasowego 1 Pułku Saperów
II Batalion Saperów 1 Pułku Inżynieryjnego (1918–1919) → III bsap
II Batalion Saperów Wielkopolskich (1919) → XIV bsap
II Batalion Saperów Kresowych (1919) → XI bsap i XII Batalion Saperów (1919–1921) → XXIV bsap
II Batalion Saperów (1920–1929)
Batalion Zapasowy Saperów Nr II (1920-1921) → Kadra Batalionu Zapasowego 2 Pułku Saperów
III Batalion Saperów w Jędrzejowie → VII bsap
III Batalion Saperów (1919-1929)
Batalion Zapasowy Saperów Nr III (1920-1921) → Kadra Batalionu Zapasowego 3 Pułku Saperów
IV Batalion Saperów (1919-1929)
Batalion Zapasowy Saperów Nr IV (1920-1921) → Kadra Batalionu Zapasowego 4 Pułku Saperów
V Batalion Saperów (1919-1920) → VI bsap
V Batalion Saperów (1920-1921) → XXII bsap
V Batalion Saperów (1921-1929)
Batalion Zapasowy Saperów Nr V (1920-1921) → Kadra Batalionu Zapasowego 5 Pułku Saperów
VI Batalion Saperów (1920–1929)
Batalion Zapasowy Saperów Nr VI (1920-1921) → Kadra Batalionu Zapasowego 6 Pułku Saperów
VII Batalion Saperów → XII bsap
VII Batalion Saperów (1921-1929)
VIII Batalion Saperów (1919-1929)
IX Batalion Saperów (1921-1929)
X Batalion Saperów (1919-1929)
XI Batalion Saperów (1919-1929)
XII Batalion Saperów (1919–1921) → XXIV bsap
XII Batalion Saperów (1921-1929)
XIII Batalion Saperów (1919-1929)
XIV Batalion Saperów (1919-1929)
XV Batalion Saperów (1920–1929)
XVI Batalion Saperów → XXVIII bsap
XVI Batalion Saperów (1921-1929)
XVII Batalion Saperów (1920–1929)
XVIII Batalion Saperów (1919-1929)
XIX Batalion Saperów (1920–1929)
XX Batalion Saperów (1920–1929)
XXI Batalion Saperów (1920–1929)
XXII Batalion Saperów (1921-1929)
XXIII Batalion Saperów (1920-1921) → XXV bsap
XXIII Batalion Saperów (1921-1925)
XXIV Batalion Saperów
XXV Batalion Saperów (1921-1925)
XXVI Batalion Saperów (1921-1925)
XXVII Batalion Saperów (1921-1925)
XXVIII Batalion Saperów (1921-1925)
XXIX Batalion Saperów (1921-1929)
Syberyjski Batalion Saperów (1920-1921) → XXX bsap
XXX Batalion Saperów w Brześciu (1921-1929)
Batalion Chemiczny w Warszawie (1921-1925) → Ćwiczebna Kompania Chemiczna przy Szkole Gazowej
Batalion Mostowy w Kazuniu (1921-1939)
Batalion Szkolny Saperów w Modlinie (1926-1929)
Batalion Szkolny Saperów Kolejowych (1926-1929)
Batalion Maszynowy w Warszawie i w Nowym Dworze Mazowieckim (1921-1925) → Batalion Elektrotechniczny
Batalion Elektrotechniczny w Nowym Dworze Mazowieckim (1925-1939)
3 Pułk Wojsk Kolejowych w Poznaniu (1921-1924)
Batalion Zapasowy 3 Pułku Wojsk Kolejowych
1 Batalion Mostów Kolejowych w Krakowie (1929-1939)
2 Batalion Mostów Kolejowych w Legionowie (1929-1939)
10 Batalion Wojsk Kolejowych (1920-1921)
Batalion Wyszkolenia Wojsk Kolejowych (1918–1919)
Batalion Silnikowy w Modlinie (1930–1939)
Kadra Batalionu Zapasowego 1 Pułku Saperów w Modlinie (1921-1925)
Kadra Batalionu Zapasowego 2 Pułku Saperów w Puławach (1921-1925)
Kadra Batalionu Zapasowego 3 Pułku Saperów w Wilnie (1921-1925)
Kadra Batalionu Zapasowego 4 Pułku Saperów w Sandomierzu (1921-1925)
Kadra Batalionu Zapasowego 5 Pułku Saperów w Krakowie (1921-1925)
Kadra Batalionu Zapasowego 6 Pułku Saperów w Przemyślu (1921-1925)
Kadra Batalionu Zapasowego 7 Pułku Saperów w Poznaniu (1921-1925)
Kadra Batalionu Zapasowego 8 Pułku Saperów w Toruniu (1921-1925)
Kadra Batalionu Zapasowego 9 Pułku Saperów w Brześciu (1921-1925)
Kadra Batalionu Zapasowego 10 Pułku Saperów w Przemyślu (1921-1925)

Bataliony saperów sformowane w 1929

1 Batalion Saperów Legionów w Modlinie (1929-1939)
2 Batalion Saperów w Puławach (1929-1939) → 2 psap (1939)
3 Batalion Saperów Wileńskich w Wilnie (1929-1939)
4 Batalion Saperów w Przemyślu (1929-1939) → 2 psap (1939)
5 Batalion Saperów w Krakowie (1929-1939)
6 Batalion Saperów w Brześciu (1929-1939)
7 Batalion Saperów w Poznaniu (1929-1939)
8 Batalion Saperów w Toruniu (1929-1939)

Bataliony saperów zmobilizowane w 1939
Bataliony saperów noszące numery od 1 do 30 były organicznymi pododdziałami saperów czynnych dywizji piechoty. Numer batalionu odpowiadał numerowi dywizji.

90 Batalion Motorowy Saperów

Batalion Motorowy Saperów WBPanc-Mot

Bataliony saperów improwizowane we wrześniu 1939

Kompanie saperów[edytuj | edytuj kod]

W latach 1919–1921 na terenie okręgów generalnych funkcjonowały:

Kompania Zapasowa Saperów Nr 1 w Warszawie
Kompania Zapasowa Saperów Nr 2 w Krasnymstawie (1919-1920) → Batalion Zapasowy Saperów Nr II
Kompania Zapasowa Saperów Nr 3 w Grodnie
Kompania Zapasowa Saperów Nr 4 w Sandomierzu → Batalion Zapasowy Saperów Nr IV
Kompania Zapasowa Saperów Nr 5 w Krakowie → Batalion Zapasowy Saperów Nr V
Kompania Zapasowa Saperów Nr 6 w Przemyślu → Kadra Batalionu Zapasowego 6 Pułku Saperów
Kompania Zapasowa Saperów Nr 7 w Poznaniu → Kadra Batalionu Zapasowego 7 Pułku Saperów

W pierwszej dekadzie 1935 na bazie zalążków wydzielonych przez 3, 5, 6 i 8 Batalion Saperów sformowane zostały cztery samodzielne kompanie saperów dla czynnych dywizji piechoty:

16 Kompania Saperów (1935-1937) → Ośrodek Sapersko-Pionierski 16 DP
20 Kompania Saperów (1935-1937) → Ośrodek Sapersko-Pionierski 20 DP
23 Kompania Saperów (1935-1937) → Ośrodek Sapersko-Pionierski 23 DP
29 Kompania Saperów (1935-1937) → Ośrodek Sapersko-Pionierski 29 DP

Ośrodki sapersko-pionierskie[edytuj | edytuj kod]

W maju 1937 podjęto decyzję o sformowaniu dwunastu ośrodków sapersko-pionierskich jako zalążków batalionów saperów czynnych dywizji piechoty:

Ośrodek Sapersko-Pionierski 7 DP (1937-1939) → 7 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 10 DP (1937-1939) → 10 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 11 DP (1937-1939) → 11 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 12 DP (1937-1939) → 12 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 13 DP (1937-1939) → 13 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 16 DP (1937-1939) → 16 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 18 DP (1937-1939) → 18 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 20 DP (1937-1939) → 20 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 23 DP (1937-1939) → 23 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 25 DP (1937-1939) → 25 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 27 DP (1937-1939) → 27 Batalion Saperów
Ośrodek Sapersko-Pionierski 29 DP (1937-1939) → 29 Batalion Saperów

Ośrodki zapasowe saperów[edytuj | edytuj kod]

We wrześniu 1939 jednostki saperskie formowały w ramach mobilizacji alarmowej ośrodki zapasowe:

Saperzy Korpusu Ochrony Pogranicza[edytuj | edytuj kod]

Ośrodki Wyszkolenia Pionierów 1928-1931

Ośrodek Wyszkolenia Pionierów 1 Brygady Ochrony Pogranicza w Hoszczy → kompania pionierów Brygady KOP „Wołyń”
Ośrodek Wyszkolenia Pionierów 2 Brygady Ochrony Pogranicza w Klecku → kompania pionierów Brygady KOP „Nowogródek”
Ośrodek Wyszkolenia Pionierów 3 Brygady Ochrony Pogranicza w Budsławiu → kompania pionierów Brygady KOP „Grodno”
Ośrodek Wyszkolenia Pionierów 4 Brygady Ochrony Pogranicza w Mostach Wielkich → kompania pionierów Brygady KOP „Podole”
Ośrodek Wyszkolenia Pionierów 5 Brygady Ochrony Pogranicza w Dawidgródku → kompania pionierów Brygady KOP „Polesie”
Ośrodek Wyszkolenia Pionierów 6 Brygady Ochrony Pogranicza w Wilnie → kompania pionierów Brygady KOP „Wilno”

Kompanie pionierów 1931-1934

kompania pionierów „Wołyń” → ksap KOP „Hoszcza”
kompania pionierów „Nowogródek” → ksap KOP „Nowogródek”
kompania pionierów „Grodno” → ksap KOP „Grodno”
kompania pionierów „Podole” → ksap KOP „Podole”
kompania pionierów „Polesie” → ksap KOP „Polesie”
kompania pionierów „Wilno” → ksap KOP „Wilno”

Kompanie saperów KOP 1934–1939

Kompania Saperów KOP „Hoszcza”
Kompania Saperów KOP „Nowogródek” (1934-1937) → Kompania Saperów KOP „Stołpce”
Kompania Saperów KOP „Grodno” → 43 bsap (1939)
Kompania Saperów KOP „Podole” (1934-1937) → Kompania Saperów KOP „Czortków”
Kompania Saperów KOP „Polesie” (1934-1937) → Kompania Saperów KOP „Stolin”
Kompania Saperów KOP „Wilno” (1934-1937) → Kompania Saperów KOP „Wilejka” (1937-1939)

Osobny artykuł: Saperzy Korpusu Ochrony Pogranicza.

Organa i zakłady służby inżynieryjno-saperskiej[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: Służba inżynieryjno-saperska (II RP).

Jednostki PSZ na Zachodzie[edytuj | edytuj kod]

Grupa Saperów 2 Korpusu Polskiego
1 Pułk Saperów Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR
Centrum Wyszkolenia Saperów we Francji
Centrum Wyszkolenia Saperów w Wielkiej Brytanii
Ośrodek Zapasowy Saperów
Ośrodek Wyszkolenia Oficerów Saperów w Thouars (Francja)
Ośrodek Wyszkolenia Saperów w Crawford (Szkocja)
Szefostwo Saperów w Sztabie Naczelnego Wodza
Dowództwo Saperów I Korpusu
dowództwa saperów brygad strzeleckich, kadrowych brygad strzeleckich
Grupa Fortyfikacyjna

Bataliony:

Batalion Saperów (1942–1947) → Oddziały Saperów Dywizyjnych 1 Dywizji Pancernej
Batalion Saperów Lekkiej Dywizji Zmechanizowanej → 10 Kompania Saperów 10 BKPanc
1 Modliński Batalion Saperów (1939–1940)
Batalion Saperów (30 VI – 13 VIII 1940) → Batalion Saperów Korpusu (14 VIII – IX 1940) → 1 Batalion Saperów
1 Batalion Saperów (1940–1942) → Oddziały Saperów Dywizyjnych 1 Dywizji Pancernej (1942-1945) → 1 Batalion Saperów
1 Batalion Saperów (1945-1947)
2 Kaniowski Batalion Saperów (1939–1940)
2 Batalion Saperów (1945-1947)
3 Batalion Saperów (1940) → 3 Kompania Saperów 3 DP
3 Karpacki Batalion Saperów (1942–1947)
4 Batalion Saperów (1940) → 4 Kompania Saperów 4 DP
4 Batalion Saperów (1945-1947)
5 Kresowy Batalion Saperów (1941-1947)
6 Batalion Saperów
7 Batalion Saperów (1941-1943) → 7 Kompania Saperów (1943-1944)
8 Batalion Saperów
9 Batalion Saperów
10 Batalion Saperów (1942)
10 Batalion Saperów (1942–1947)
11 Batalion Saperów (kadrowy) I Korpusu Polskiego (1945-1947)
20 Batalion Saperów (1945-1947)
11 Batalion Saperów Kolejowych (1941 – 1947)

Kompanie w latach 1940–1941:

1 Kompania Saperów 1 BS → 1 Kompania Saperów 1 DG (k)
2 Kompania Saperów 2 BS (1940) → 10 Kompania Saperów
3 Kompania Kadrowa Saperów 3 BKS (1940–1941)
4 Kompania Kadrowa Saperów 4 BKS (1940–1941) → Powietrzna Kompania Saperów 1 SBS
5 Kompania Kadrowa Saperów 5 BKS (1940–1941)
Kompania Saperów SBSK SBSK (1940)
7 Kompania Kadrowa Saperów 7 BKS (1940–1941)
8 Kompania Kadrowa Saperów 8 BKS (1941)
10 Kompania Saperów (1940-1947)
11 Kompania Saperów (1941-1947)
11 Kompania Parkowa Saperów

Kompanie w latach 1942–1947:

1 Kompania Parkowa Saperów 1 DPanc
4 Kompania Parkowa Saperów 4 DP (1945-1947)
7 Kompania Saperów 7 DZapas (1943-1944) → 17 Kompania Saperów
7 Kompania Saperów 4 DP (1945-1947)
8 Kompania Saperów 4 DP (1945-1947)
9 Kompania Saperów 4 DP (1945-1947)
10 Kompania Saperów 10 BKPanc → 1 DPanc
11 Kompania Saperów 1 DPanc
11 Kompania Parkowa Saperów
10 Kompania Mostowa Grupy Saperów 2 KP
14 Kompania Saperów 14 BPanc (1944–1947)
17 Kompania Saperów 7 DP (1944–1947)
301 Etapowa Kompania Saperów Grupy Saperów 2 KP
Powietrzna Kompania Saperów 1 SBS

Plutony:

9 Pluton Saperów 2 BCz
10 Pluton Rozbrajania Bomb Grupy Saperów 2 KP
11 Pluton Rozbrajania Bomb
306 Pluton Parkowy Saperów Grupy Saperów 2 KP
Pluton Mostowy 4 DP (1945-1947)
Pluton Mostowy 1 DPanc

Jednostki inżynieryjne ludowego Wojska Polskiego[edytuj | edytuj kod]

Brygady saperów[edytuj | edytuj kod]

1 Warszawska Brygada Saperów im. gen. Jerzego Bordziłowskiego – później otrzymała nazwę wyróżniającą Warszawska
2 Warszawska Brygada Saperów – później otrzymała nazwę wyróżniającą Warszawska
4 Łużycka Brygada Saperów – później otrzymała nazwę wyróżniającą Łużycka
5 Mazurska Brygada Saperów im. gen. Ignacego Prądzyńskiego – później otrzymała nazwę wyróżniającą Mazurska
2 Ciężka Brygada Saperów – sformowana w 1951 na bazie 2 psap; stacjonowała w Kazuniu;
6 Ciężka Brygada Saperów – sformowana w 1951; stacjonowała w Dęblinie

Pozostałe brygady[edytuj | edytuj kod]

Pułki saperów[edytuj | edytuj kod]

2 Zapasowy Pułk Saperów – powstał w 1944, rozformowany w 1945, stacjonował w Jarosławiu.
1 Pułk Saperów – powstał w 1947 w wyniku przeformowania 1 BSap; stacjonował w Brzegu.
2 Pułk Saperów – powstał w 1947 w wyniku przeformowania 2 BSap; stacjonował w Kazuniu
4 Pułk Saperów – powstał w 1947 w wyniku przeformowania 4 BSap; stacjonował w Gorzowie Wielkopolskim.
5 Pułk Saperów – powstał w 1947 w wyniku przeformowania 5 BSap; stacjonował w Szczecinie.

Pułki pontonowe[edytuj | edytuj kod]

Pułk Pontonowy – powstał w 1945 w wyniku przeformowania 1 B Pont-Most; stacjonował we Włocławku; w 1949 przemianowany na 3 ppont;
1 Pułk Pontonowy – powstał w 1949 w wyniku przeformowania 1 psap; stacjonował w Brzegu;
3 Pułk Pontonowy – powstał z przemianowania 1 ppont; stacjonował we Włocławku;
6 Warszawski Pułk Pontonowy – sformowany w 1967: stacjonował w Głogowie
7 Pułk Pontonowy – sformowany w 1951; stacjonował w Płocku

8 Pułk Pontonowy – sformowany w 1966: stacjonował w Głogowie.

Bataliony saperów[edytuj | edytuj kod]

1 Batalion Saperów – w składzie 1 Warszawskiej DP
2 Batalion Saperów – w składzie 2 Warszawskiej DP
3 Batalion Saperów
4 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 3 Pomorskiej DP
5 Batalion Saperów – w składzie 4 Pomorskiej DP
7 Warszawski Batalion Saperów
8 Kołobrzeski Batalion Saperów – w składzie 1 BSap; przemianowany na 52 batalion saperów MW; w 1955 przemianowany na 29 batalion saperów MW; w 1967 przywrócono batalionowi jego historyczną nazwę 8 Kołobrzeski batalion saperów;

9 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 1 BSap
10 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 1 BSap
11 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 1 BSap
13 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 6 Pomorskiej DP
14 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 5 Saskiej DP
15 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 1 Drezdeńskiej KPanc
16 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 11 Dywizji Piechoty
17 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 12 DP; stacjonował w Szczecinie
18 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 7 Łużyckiej DP
19 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 8 Drezdeńskiej DP
20 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 9 Drezdeńskiej DP
21 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 10 Sudeckiej DP
24 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 2 BSap
25 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 4 BSap
26 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 2 BSap; od 1951 batalion 1 KP(?)
27 Batalion Saperów (LWP) – w składzie 2 BSap
28 Batalion Saperów – w składzie 4 BSap
29 Batalion Saperów – w składzie 2 BSap
30 Batalion Saperów – w składzie 4 BSap
32 Batalion Saperów – w składzie 4 BSap
34 Batalion Saperów – w składzie 5 BSap
36 Batalion Saperów – w składzie 5 BSap
38 Batalion Saperów – w składzie 5 BSap
39 Batalion Saperów – w składzie 5 BSap
41 Batalion Saperów – w składzie 14 DZ; stacjonował w Szczecinku
42 Samodzielny Batalion Saperów – w składzie 7 BInż-Bud
43 Batalion Saperów Marynarki Wojennej
46 Batalion Saperów – w składzie 15 DP; stacjonował w Olsztynie
47 Batalion Saperów – w składzie 16 DZ; stacjonował w Tczewie
51 Batalion Saperów – w składzie 18 DP; stacjonował w Ełku
52 batalion saperów MW – powstał z przemianowania 8 batalionu saperów; w 1955 przemianowany na 29 batalion saperów MW
55 Batalion Saperów – w składzie 2 KA; stacjonował w Głogowie
59 Batalion Saperów – w składzie 30 DP; stacjonował w Radyminie; rozwiązany w listopadzie 1952^[2]
57 Batalion Saperów – w składzie 1 KZ; stacjonował w Gniewie
61 Batalion Saperów – w składzie 8 KA; stacjonował w Olsztynie
62 Batalion Saperów – w składzie 24 DP; stacjonował w Ostrowi Mazowieckiej (Komorowo); rozwiązany w listopadzie 1952^[2]
64 Batalion Saperów – w składzie 11 KA; stacjonował w Pińczowie, przenoszony kolejno do Kielc, Gliwic i Szczakowej^[2]
65 Batalion Saperów – w składzie 27 DP; stacjonował w Zgorzelcu
66 Batalion Saperów – w składzie 19 DZ; stacjonował w Kostrzynie
68 Batalion Saperów – w składzie 9 KA; stacjonował w Krasnymstawie, przeniesiony do Chełmna^[2]
70 Batalion Saperów – w składzie 12 KA; stacjonował w Niepołomicach, przeniesiony do Sanoka^[2]
72 Batalion Saperów – w składzie 25 DP; stacjonował w Siedlcach; rozwiązany w listopadzie 1952^[2]
73 Batalion Saperów – w składzie 20 DZ; stacjonował w Budowie; przeniesiony kolejno do Gryfic i Stargardu Szczecińskiego^[2]
75 Batalion Saperów – w składzie 22 DP; stacjonował w Giżycku
77 Batalion Saperów – w składzie 29 DP; stacjonował w Rybniku
80 Batalion Saperów – w składzie 21 DP; stacjonował w Bartoszycach
12 Szwadron Saperów – w składzie 1 Brygady Kawalerii

Bataliony pontonowo-mostowe[edytuj | edytuj kod]

6 Batalion Pontonowo-Mostowy – w składzie 3 BPont-Most
31 Batalion Pontonowo-Mostowy – w składzie 3 BPont-Most
33 Batalion Pontonowo-Mostowy – w składzie 3 BPont-Most
35 Batalion Pontonowo-Mostowy – w składzie 3 BPont-Most

Bataliony inżynieryjno-budowlane[edytuj | edytuj kod]

43 Samodzielny Batalion Inżynieryjno-Budowlany – w składzie 7 BInż-Bud
44 Samodzielny Batalion Inżynieryjno-Budowlany – w składzie 7 BInż-Bud
45 Samodzielny Batalion Inżynieryjno-Budowlany – w składzie 7 BInż-Bud

Jednostki inżynieryjne Sił Zbrojnych RP[edytuj | edytuj kod]

Brygady saperów[edytuj | edytuj kod]

1 Brzeska Brygada Saperów w Brzegu → przeformowana w 1 Brzeski Pułk Saperów
2 Mazowiecka Brygada Saperów w Kazuniu Nowym (rozformowana 31 grudnia 2011)
4 Nadwarciańska Brygada Saperów
5 Brygada Saperów → przeformowana w 5 Pułk Inżynieryjny

Pułki[edytuj | edytuj kod]

1 Brzeski Pułk Saperów im. Tadeusza Kościuszki ← sformowany na bazie 1 Brzeskiej Brygady Saperów
1 Dębliński Pułk Drogowo-Mostowy im. Romualda Traugutta w Dęblinie (rozformowany 31 grudnia 2007);
2 Mazowiecki Pułk Saperów w Kazuniu Nowym
2 Inowrocławski Pułk Komunikacyjny im. gen. Jakuba Jasińskiego w Inowrocławiu;
3 Włocławski Pułk Pontonowy – Włocławek
3 Włocławski Pułk Drogowo-Mostowy im. gen. Karola Sierakowskiego w Chełmnie (rozformowany 31 grudnia 2011);
3 Pułk Saperów im. gen. Jakuba Jasińskiego 1995–2001 – Dębica
5 Pułk Inżynieryjny im. gen. Ignacego Prądzyńskiego w Szczecinie-Podjuchach ← sformowany na bazie 5 Brygady Saperów
6 Głogowski Pułk Drogowo - Mostowy w Głogowie

Bataliony saperów[edytuj | edytuj kod]

bataliony ratownictwa inżynieryjnego

1 Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego w Krośnie Odrzańskim (rozformowany w 2007).
2 Brzeski Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego im. gen. bryg. Mieczysława Dąbkowskiego w Brzegu
3 Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego im. płk. Rudolfa Matuszka w Nisku (przeformowany w 3 Batalion Inżynieryjny).
4 Głogowski Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego w Głogowie (przeformowany w 4 Głogowski Batalion Inżynieryjny).
5 Dębliński Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego im. płk. Władysława Frączka w Dęblinie (rozformowany 31 grudnia 2007);
6 Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego w Grudziądzu.

bataliony inżynieryjne

bataliony drogowo-mostowe

1 Dębliński batalion drogowo-mostowy im. Romualda Traugutta w Dęblinie
3 Włocławski batalion drogowo-mostowy (w składzie 2. Mazowieckiego pułku saperów)

Ośrodki Przechowywania Sprzętu

6 Ośrodek Przechowywania Sprzętu w Głogowie (rozformowany w 2011).
12 Ośrodek Przechowywania Sprzętu (1991-1994) w Szczecinie (rozformowany)
12 Ośrodek Przechowywania Sprzętu w Nisku (rozformowany).

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z 31 stycznia 1920 roku, poz. 65. 14 stycznia 1920 roku ppor. Franciszek Zaleski otrzymał przeniesienie z kompanii zapasowej II Batalionu Saperów Kresowych do Batalionu Maszynowego.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Barszczewski 1998 ↓, s. 312.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Zdzisław Barszczewski: Przywrócone życiu. Rozminowanie ziem Polski. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 1998. ISBN 83-11-08751-2.
Bronisław Gembarzewski, Szymon Askenazy: Wojsko Polskie : Księstwo Warszawskie 1807-1814. Poznań: Wydaw. Kurpisz, 2003. ISBN 83-88841-47-5.
Bronisław Gembarzewski Wojsko Polskie – Królestwo Polskie 1815–1830; reprint: Kurpisz Poznań 2003
Juliusz Malczewski, Roman Polkowski: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 4, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek inżynieryjno-saperskich, drogowych i chemicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970.
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960 : skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy : przekształcenia organizacyjne, 1945-1956. Warszawa: Wydaw. TRIO : Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.
Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek : materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r. : praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
Zdzisław Sawicki: Mundur i odznaki Wojska Polskiego : czas przemian. Warszawa: "Bellona”, 1997.

[1] Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z 31 stycznia 1920 roku, poz. 65. 14 stycznia 1920 roku ppor. Franciszek Zaleski otrzymał przeniesienie z kompanii zapasowej II Batalionu Saperów Kresowych do Batalionu Maszynowego.

[CITEREFBarszczewski1998312-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Barszczewski 1998 ↓, s. 312.

[1]

[2]

Instytucje centralne	Departament Inżynierii Departament Zaopatrzenia Inżynierii Szefostwo Saperów M.S.Wojsk. Dowództwo Saperów M.S.Wojsk. Inspektorat Saperów SG WP Naczelne Dowództwo Saperów
Szkolnictwo	Obóz Szkolny Saperów Główna Szkoła Artylerii i Inżynierii Oficerska Szkoła Inżynierii Centrum Wyszkolenia Saperów Szkoła Podchorążych Inżynierii Szkoła Podchorążych Saperów Wyższa Szkoła Inżynierii
Grupy saperów	1 2 3
Brygady saperów	1 2 3 4
Pułki saperów	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Bataliony saperów (1921-1929)	I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI XXII XXIII XXIV XXV XXVI XXVII XXVIII XXIX XXX
Bataliony saperów (1929-1939)	1 bsap Leg 2 bsap 3 bsap 4 bsap 5 bsap 6 bsap 7 bsap 8 bsap 9 bsap bchem belektr bmost bsiln baon szk. sap.
Bataliony saperów (1939)	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 38 43 46 47 48 49 50 53 55 56 60 61 65 71 81 90 bsap WBPanc-Mot 101 102
Kompanie saperów KOP (1931-1939)	„Czortków” „Grodno” „Hoszcza” „Stolin” „Stołpce” „Wilejka”
Szwadrony pionierów (1939)	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Ośrodki Zapasowe Saperów (1939)	OZSap. typ spec. nr 1 OZSap. nr 2 OZSap. nr 3 OZSap. nr 4 OZSap. MK nr 1 OZSap. MK nr 2