Jeremiasz Falck
Data i miejsce urodzenia |
1609 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
1677 |
Zawód, zajęcie |
rytownik |
Jeremiasz Falck (ur. 1609 w Gdańsku, zm. 1677 tamże) – XVII-wieczny rytownik, podpisywał się Polonus lub Gedanensis.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wykonał około 500 sztychów, przeważnie portretów polskich (m.in. Władysława IV, Marii Ludwiki, Jana Kazimierza, Bogusława i Janusza Radziwiłów, Hieronima Radziejowskiego, Łukasza Opalińskiego, Andrzeja Leszczyńskiego, Konstantego Ferbera, ale również Fryderyka III duńskiego), scen biblijnych (według obrazów Tintoretta, Tycjana i Coreggia) i alegorycznych (choć wiele sztychów pozostawił niepodpisanych), dowodząc swego mistrzostwa w dziedzinie rytu. Stworzył swój typ rytowanego portretu – z profilu, w owalu.
W 1633 roku wyjechał do Paryża, gdzie powstała seria rycin przedstawiająca cztery pory roku, a następnie do Holandii. W latach 1649–1654 był zatrudniony jako nadworny rytownik królowej szwedzkiej Krystyny, po jej abdykacji został zwolniony ze służby przez Karola Gustawa. Następnie mieszkał w Kopenhadze, Amsterdamie i Hamburgu.
W 1646 wrócił do Gdańska, w którym wykonał sztychy przedstawiające bramy triumfalne postawione na część Marii Ludwiki, przybywającej do kraju na ślub z Władysławem IV. W późniejszym okresie rytował karty tytułowe dzieł Andrzeja Maksymiliana Fredry, Jerzego Ossolińskiego, Szymona Starowolskiego, Jana Dymitra Solikowskiego i Stanisława Orzechowskiego.
Ryciny do ilustrowanego katalogu kolekcji Gerarda de Reynst, wydanego w 1660 roku, głównie o tematyce religijnej powstały w Amsterdamie. W 1662 roku w Hamburgu wykonał serię 16 rycin o tematyce botanicznej przedstawiających różne gatunki kwiatów i roślin.
Głównym nurtem twórczości Falcka w Polsce były miedzioryty według portretów, najczęściej autorstwa Daniela Schultza Młodszego. Współpracował w tej dziedzinie z gdańskim domem wydawniczym Georga Forstera, ilustrując wydawane w nim dzieła, wliczając w to Selenografię Heweliusza i Orationes Ossolińskiego, które do dziś pozostają przedmiotem pożądania bibliofilów i kolekcjonerów.
Przed śmiercią, w 1664, powrócił do rodzinnego Gdańska, gdzie spoczął w kościele św. Piotra i Pawła, gdzie wcześniej wziął ślub i ochrzcił swojego syna.
Swe prace sygnował najczęściej "Jeremias Falck Polonus". Patron ulicy Falcka Polonusa na gdańskich Stogach oraz tramwaju Pesa Swing 120NaG SWING Gdańskich Autobusów i Tramwajów o numerze bocznym 1028[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jeremiasz Falck. [dostęp 2019-02-14]. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Portret Łukasza Opalińskiego młodszego.
- Dzieła Jeremiasza Falcka w bibliotece Polona
- ISNI: 0000000116567552, 0000000080290917
- VIAF: 62454862, 61819801, 193141005
- ULAN: 500015368
- LCCN: n84200499
- GND: 123429145
- SELIBR: 342727
- BnF: 14965738b
- SUDOC: 097480673
- NKC: mzk2009496184
- BNE: XX4876903, XX967779
- NTA: 181278871
- PLWABN: 9810695751405606
- NUKAT: n00712543
- J9U: 987007279213105171
- WorldCat: lccn-n84200499