Jerzy Kowalczyk (historyk sztuki)

Jerzy Kowalczyk

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	3 sierpnia 1930 Goraj
Data i miejsce śmierci	4 października 2018 Warszawa
Profesor dr hab. nauk o sztukach pięknych
Specjalność: historia sztuki nowożytnej
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1963 Uniwersytet Warszawski
Habilitacja	1971 Uniwersytet Warszawski
Profesura	13 stycznia 1983
Zatrudniony
Instytut	Historii Sztuki UW
Okres zatrudn.	1955–1978
Instytut	Sztuki PAN
Okres zatrudn.	1978–1997

Katedra w Zamościu – przedmiot badań Jerzego Kowalczyka

Jerzy Antoni Kowalczyk (ur. 3 sierpnia 1930 w Goraju, zm. 4 października 2018 w Warszawie) – polski historyk sztuki, profesor doktor habilitowany specjalizujący się w historii sztuki nowożytnej, badacz dziejów Zamościa.

Życiorys

Urodził się 3 sierpnia 1930 w Goraju koło Zamościa jako szóste dziecko Józefa i Antoniny z Olszaków. Ojciec, absolwent warszawskiego konserwatorium pracował jako pomocnik organisty w zamojskiej katedrze, następnie został organistą diecezji lubelskiej. Rodzina przeniosła się do Chodla, a następnie do Potoku Wielkiego. Jerzy Antoni Kowalczyk w 1944 ukończył szkołę powszechną, następnie uczył się w lubelskim gimnazjum im. Staszica i liceum im. Zamoyskiego.

W latach 1950–1953 studiował w Sekcji Historii Sztuki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, następnie przeniósł się na Uniwersytet Warszawski, gdzie w 1955 ukończył studia z zakresu historii sztuki. Studiował u profesorów Władysława Tomkiewicza i Piotra Bohdziewicza. W latach 1955–1978 pracował w Instytucie Historii Sztuki UW, w 1963 doktoryzował się na podstawie monografii Kolegiata w Zamościu, wydanej jako pozycja książkowa w 1968. Habilitował się w 1971, a w 1973 mianowany docentem, był kierownikiem Zakładu Nauk Pomocniczych i Propedeutyki Historii Sztuki.

Od 1978 był kierownikiem Pracowni Historii Sztuki, od 1980 do 1997 kierownikiem Pracowni Historii i Teorii Sztuki Nowożytnej w Instytucie Sztuki PAN. 13 stycznia 1983 został profesorem zwyczajnym nauk humanistycznych. W latach 1988–1996 był redaktorem naczelnym „Biuletynu Historii Sztuki”. Od 1995 był członkiem korespondentem, od 2012 członkiem zwyczajnym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego – Wydziału II Nauk Historycznych, Społecznych i Filozoficznych. W latach 1981–2012 był recenzentem 11 prac doktorskich i habilitacyjnych oraz promotorem 11 prac doktorskich, m.in. Konrada Ajewskiego i Wiktora Łyjaka.

Specjalizował się w polskiej sztuce nowoczesnej i jej związkach ze sztuką włoską, a także w dziejach Zamościa, rodu Zamoyskich i katedry w Zamościu. W swych badaniach zajmował się także kulturą i sztuką okresu humanizmu i renesansu oraz architekturą późnobarokową Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

W 1985 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim, w 1999 Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Był honorowym członkiem Koła Przewodników PTTK i członkiem Rady Programowej Muzeum Zamojskiego, z którym współpracował od lat sześćdziesiątych XX wieku. W 2013, jako pierwszy naukowiec, doczekał się tablicy pamiątkowej w Zamojskiej Alei Sław.

Zmarł 4 października 2018 w Warszawie. Uroczystość żałobna odbyła się 12 października w kościele św. Jakuba.

Życie prywatne

Miał siedmioro rodzeństwa. Najstarszy brat był wojskowym i zginął w 1939.

Był żonaty z Elżbietą. Mieszkał i pracował w Warszawie.

Publikacje

• Kolegiata w Zamościu (1968)
• Sebastiano Serlio a sztuka polska (1973)
• Zamość. Przewodnik (1975, 1977 – wyd. popr. i uzup. i 1995)
• W kręgu kultury dworu Jana Zamoyskiego (1980)
• Kultura i ideologia Jana Zamoyskiego (2005)
• Świątynie późnobarokowe na Kresach: kościoły i klasztory w diecezjach na Rusi Koronnej (2006)

Był autorem ponad 400 publikacji w prasie i literaturze branżowej, takich jak: „Biuletyn Historii Sztuki”, „Zamojski Kwartalnik Kulturalny”, „Zamojsko-Wołyńskie Zeszyty Muzealne”, haseł w Polskim Słowniku Biograficznym oraz Słowniku artystów polskich i obcych w Polsce działających. Ponad 80 z nich związanych było z Zamościem.