Jerzy Borejsza (pilot)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jerzy Borejsza
Ilustracja
pułkownik pilot pułkownik pilot
Data i miejsce urodzenia

25 września 1889
Petersburg

Data śmierci

25 lutego 1975

Przebieg służby
Lata służby

1909–1929 i 1939–1945

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie

Formacja

Carskie Siły Powietrzne
Lotnictwo Wojska Polskiego

Jednostki

147 Samarski pułk piechoty
IV Korpus Syberyjski
13. korpuśny oddział lotniczy
3 eskadra wywiadowcza
7 eskadra myśliwska
IV Grupa Myśliwska
1 pułk lotniczy
2 pułk lotniczy

Stanowiska

dowódca eskadry
dowódca pułku
zastępca szefa departamentu
komendant szkoły

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Odznaczenia
Odznaka Pilota
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Komandor Orderu Danebroga (Dania)
Krzyż św. Jerzego IV stopnia (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny III klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny IV klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława III klasy (Imperium Rosyjskie)
Multimedia w Wikimedia Commons
Zjazd dowódców grup lotniczych na konferencji u Szefa Lotnictwa Nacz. Dow.; Jerzy Borejsza 2. z prawej

Jerzy Borejsza (ur. 13 września?/25 września 1889 w Petersburgu, zm. 25 lutego 1975) – pułkownik pilot Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Aleksandra i Jadwigi z domu Reytan[1][2]. W 1907 roku ukończył Gimnazjum Wojskowe i wstąpił do Szkoły Wojskowej Wielkiego Księcia Michała Nikołajewicza w Tbilisi. Po jej ukończeniu 15 sierpnia 1909 roku otrzymał przydział do 3 baonu kolejowego 147. samarskiego pułku piechoty[3][2]. W 1912 roku został skierowany na kurs pilotów w Petersburgu, a następnie do Sewastopolskiej Szkoły Pilotów. Po jej ukończeniu został awansowany na stopień porucznika. Od 20 września do 20 października 1913 pełnił służbę w 18 eskadrze lotniczej, a od 20 października 1913 do 1 czerwca 1914 we Władywostoku w IV Korpusie Syberyjskim[2]. Pełnił obowiązki zastępcy dowódcy eskadry, wykonywał loty w rejonie Chabarowska i Władywostoku[4]. Od 15 lipca do 15 września 1914 roku został oddelegowany do moskiewskiej fabryki samolotów Dux, gdzie latał jako pilot fabryczny i kontrolny[5][2].

Z chwilą wybuchu I wojny światowej, 10 listopada 1914 w składzie 13 korpuśnego oddziału lotniczego wyruszył na front w rejon Prus Wschodnich[2], następnie Warszawy i Suwałk. Brał aktywny udział w walkach, wykonywał ataki bombowe na obiekty wojskowe na głębokich tyłach frontu, przerzucał agentów wywiadu na zaplecze wroga. W marcu 1915 roku został z eskadrą przeniesiony w rejon Suwałk[5].

Na początku 1916 roku został ranny w rękę i odesłany na rekonwalescencję. Po zakończeniu leczenia trafił do Sewastopola na kurs na samolotach Nieuport. W 1917 roku wrócił na front[6]. 25 maja 1918 roku został zestrzelony przez niemiecką artylerię przeciwlotniczą i trafił do niewoli, z której został zwolniony 10 grudnia 1918. Podczas służby w carskiej armii był odznaczony m.in. Orderem św. Stanisława III klasy z Mieczami, Orderem św. Anny III i IV klasy z Mieczami i Orderem św. Jerzego IV klasy[2]. 12 grudnia wstąpił do Wojska Polskiego[7].

W grudniu 1918 roku wyjechał do Lwowa i walczył w jego obronie jako pilot 3 eskadry wywiadowczej oraz 7 eskadry myśliwskiej (od 1 stycznia 1919 już jako jej dowódca[8]). Łącznie wykonał 15 lotów bojowych. 25 marca 1919 roku podczas lotu bojowego uległ wypadkowi i został odesłany na leczenie do Warszawy. Jesienią 1919 roku, za zasługi w walce, otrzymał prawo do dożywotniego noszenia Polowej Odznaki Pilota[9].

Następnie od 15 maja 1919 do 20 lutego 1920 dowodził IV Grupą Myśliwską, która miała za zadanie przejęcie lotnisk na Pomorzu[2]. Później został szefem wydziału lotnictwa przy Misji Polskiej we Francji odpowiedzialnej za zakup samolotów dla polskiego lotnictwa. We Francji i Anglii przebywał do końca 1921 roku[1]. W tym czasie otrzymał awans na stopień kapitana i majora[7][10].

Po powrocie do Polski został mianowany zastępcą dowódcy 1 pułku lotniczego. W 1922 roku został dowódcą 2 pułku lotniczego w Krakowie[11]. 3 maja 1922 otrzymał awans na stopień podpułkownika[10]. 27 października 1922 za męstwo został wyróżniony otrzymaniem Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 809[2]. 15 sierpnia 1924 został awansowany na stopień pułkownika[10]. Z dniem 1 marca 1925 został przydzielony do Departamentu Aeronautyki Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie na stanowisko zastępcy szefa departamentu[12].

W maju 1926 roku, po zamachu stanu, został przeniesiony do dyspozycji ministra spraw wojskowych. W maju 1927 roku został przydzielony z dyspozycji szefa Administracji Armii do Centralnej Szkoły Pilotów Podoficerów Lotnictwa i Centralnej Szkoły Mechaników Lotniczych w Bydgoszczy na stanowisko komendanta[13]. Z dniem 30 maja 1929 roku został zwolniony ze stanowiska komendanta Centrum Wyszkolenia Lotnictwa nr 2, a 31 sierpnia tego roku przeniesiony w stan spoczynku[14].

Z chwilą wybuchu II wojny światowej został zmobilizowany, ale nie wziął udziału w walkach. Dostał się do niemieckiej niewoli i przebywał w oflagach: X A/Z Itzehoe, VIII B Silberberg, X C Lübeck, VI B Dössel[15].

Po wyzwoleniu zgłosił się do wojska i został przeniesiony w stan spoczynku. W latach 1946–1948 był zatrudniony jako starszy inspektor w Delegaturze Morskiej Państwowych Nieruchomości Morskich w Sopocie, w latach 1948–1958 jako szef działu technicznego pracował w Wojewódzkim Zarządzie Budownictwa Wiejskiego[16].

W 1958 roku przeszedł na emeryturę i zamieszkał w Kudowie Zdroju. Działał w Związku Bojowników o Wolność i Demokrację oraz Klubie Seniorów Lotnictwa[16].

Zmarł 25 lutego 1975 roku, jest pochowany w Sopocie na cmentarzu katolickim przy ul. Malczewskiego[17] (kwatera F3-19-5)[18].

Grób płka Jerzego Borejszy na cmentarzu katolickim w Sopocie

Awanse[edytuj | edytuj kod]

  • 1909 – podporucznik[3],
  • 1913 – porucznik,
  • 1920 – kapitan,
  • 1920 – major,
  • 1922 – podpułkownik,
  • 1924 – pułkownik.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Jerzy R. Konieczny, Tadeusz Malinowski: Mała encyklopedia lotników polskich. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1983, s. 19-21. ISBN 83-206-0337-4.
  2. ↑ a b c d e f g h Zieliński i Wójcik 2005 ↓, s. 25.
  3. ↑ a b Jerzy Borejsza (1889-1975), pułkownik pilot Wojska Polskiego. infolotnicze.pl. [dostęp 2019-03-27]. (pol.).
  4. ↑ Jerzy Borejsza. „Skrzydlata Polska”. 11/1966, s. 8, 13 marca 1966. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
  5. ↑ a b Jędrzejewski 2014 ↓, s. 135.
  6. ↑ Borejsza Jerzy płk pil.. bequickorbedead.com. [dostęp 2019-03-27]. (pol.).
  7. ↑ a b Jędrzejewski 2014 ↓, s. 136.
  8. ↑ 23. Baza Lotnictwa Taktycznego. Historia. 23blt.wp.mil.pl. [dostęp 2019-03-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)]. (pol.).
  9. ↑ Biblioteka Główna. biblioteka.wsosp.pl. [dostęp 2019-03-27]. (pol.).
  10. ↑ a b c Zieliński i Wójcik 2005 ↓, s. 26.
  11. ↑ 2 Pułk Lotniczy Kraków 1919-1929, wyd. Komitet Wojewódzki L.O.P.P. w Krakowie, Kraków 1929
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 42 z 10 kwietnia 1925 roku, s. 199.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 maja 1927 roku, s. 131.
  14. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 219.
  15. ↑ Zieliński 2015 ↓, s. 48.
  16. ↑ a b Jędrzejewski 2014 ↓, s. 137.
  17. ↑ Jerzy Borejsza. niebieskaeskadra.pl/. [dostęp 2019-03-28]. (pol.).
  18. ↑ śp. Jerzy Boreysza
  19. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 435.
  20. ↑ Kongelig Dansk Hof- og Statskalender. Kopenhaga: 1929, s. 40

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jerzy_Borejsza_(pilot)&oldid=71656971”