Jerzy Kowalski (filolog klasyczny)

Jerzy Kowalski
Data i miejsce urodzenia	23 maja 1893 Kraków
Data i miejsce śmierci	22 stycznia 1948 Wrocław
Zawód	filolog klasyczny, archeolog, wykładowca akademicki
Tytuł naukowy	profesor doktor habilitowany
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Uczelnia	Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Uniwersytet Wrocławski
Stanowisko	profesor zwyczajny, nauczyciel akademicki
Odznaczenia

Grób profesora Jerzego Kowalskiego

Jerzy Włodzimierz Kowalski (ur. 23 maja 1893 w Krakowie, zm. 22 stycznia 1948 we Wrocławiu) – polski filolog klasyczny, pisarz, profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Wrocławskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności.

Życiorys

Był synem Karola (urzędnika) i Wandy z Krawczyńskich. Uczęszczał do Gimnazjum Św. Anny w Krakowie, w latach 1912–1916 studiował filologię i archeologię na Uniwersytecie Jagiellońskim, m.in. u Kazimierza Morawskiego i Jana Michała Rozwadowskiego; pod opieką Tadeusza Sinki obronił doktorat (1917, praca De Plutarchi scriptorum iuvenilium colore rhetorico) i został adiunktem w II Katedrze Filologii Klasycznej Uniwersytetu Lwowskiego; w 1920 otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego – o awansie tym, mimo braku formalnych wymogów (habilitacji), zadecydował wysoki poziom pracy doktorskiej – i objął III Katedrę Filologii Klasycznej. Profesorem zwyczajnym został w 1929. W roku akademickim 1932/1933, 1933/1934 pełnił funkcję dziekana Wydziału Humanistycznego. Początek II wojny światowej spędził we Lwowie, prowadząc z żoną (oraz innym profesorem filologii klasycznej Jerzym Manteufflem) herbaciarnię; potem przeniósł się do Warszawy. W latach 1944–1945 wykładał na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim życie i działalność św. Augustyna. W 1945 objął I Katedrę Filologii Klasycznej Uniwersytetu Wrocławskiego; był jednym z organizatorów Wydziału Humanistycznego oraz Instytutu Filologii Klasycznej tej uczelni, w roku akademickim 1945/1946 był dziekanem Wydziału Humanistycznego, 1946/1947 – prorektorem.

W 1939 został powołany na członka-korespondenta Polskiej Akademii Umiejętności. Należał także do Towarzystwa Naukowego we Lwowie (1923 członek przybrany, 1931 członek czynny); po wojnie działał we wrocławskich towarzystwach naukowych – Polskim Towarzystwie Filologicznym (1945 członek-założyciel Oddziału Wrocławskiego), Polskim Towarzystwie Archeologicznym (1946 członek-założyciel Oddziału Wrocławskiego i od 1946 prezes tego oddziału), Polskim Towarzystwie Ludoznawczym (od 1946 przewodniczący Oddziału Wrocławskiego), Wrocławskim Towarzystwie Naukowym (członek od 1945, współtwórca Wydziału Nauk Filologicznych towarzystwa). Współpracował z pismami „Eos”, „Kwartalnik Klasyczny”, „Meander”.

Zainteresowania naukowe Jerzego Kowalskiego obejmowały retorykę grecką, archeologię starożytnej Grecji, mitologię i etnografię antyczną, historię i geografię starożytną. Badał wczesne prace Plutarcha, wykazując wpływ retoryki greckiej na tego autora. Zajmował się twórczością Hermogenesa z Tarsu, opracował krytyczne wydanie jego dzieł Hermogenes de statibus (1947). Badał Sielanki Wergiliusza, łacinę Kopernika, wydał z komentarzem Wykłady lozańskie Mickiewicza (1936), a także Chmury Arystofanesa (1923) i Wyznania św. Augustyna (1929). Odbywał liczne podróże naukowe do Włoch, Grecji i Francji w okresie międzywojennym. Zainicjował serię wydawniczą „Acta Seminarii Philologici II”.

Został pochowany na Cmentarzu Świętego Wawrzyńca we Wrocławiu.

Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1950).

Publikacje

Zajmował się także literaturą. Wspólnie z żoną Anną z Chrzanowskich wydał kilka powieści (Cataline, 1931; Mijają nas, 1932; Gruce 1936; Gąszcz, 1961) oraz zbiór opowiadań Złota kula (1933). Był również autorem wspomnień Figle pamięci (1963). Z prac naukowych można wymienić:

• Grecja od wojny peloponeskiej do podboju macedońskiego (1923)
• Studia rhetorica (1928)
• De Didone Graeca et Latina (1929)
• De artis rhetoricae originibus quaestiones selectae (1933)
• De arte rhetorica (1937)
• Puer Romanus. Podręcznik do nauki języka łacińskiego dla I klasy gimnazjów ogólnokształcących (1937, z Marianem Goliasem)
• Iuvenis Romanus. Podręcznik do nauki języka łacińskiego dla 2 kl. gimnazjów ogólnokształcących (1938, z Marianem Goliasem)
• Rozwój cywilizacji greckiej (1950)

Bibliografia

• Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 2: K–O, Wrocław 1984.