Jerzy Osmołowski

Jerzy Osmołowski

Data i miejsce urodzenia	24 listopada 1872 Podpińsk
Data i miejsce śmierci	16 sierpnia 1952 Dąbie
Komisarz Generalny Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich
Okres	od 22 kwietnia 1919 do 8 września 1920
Poprzednik	Ludwik Kolankowski
Następca	stanowisko zlikwidowane

Jerzy Marcin Osmołowski (ur. 24 listopada 1872 w majątku Podpińsk koło Pińska, zm. 16 sierpnia 1952 w Dąbiu) – działacz społeczny i polityczny, Komisarz Generalny Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich (ZCZW) w latach 1919–1920, wolnomularz, członek Rady Związku Powiatów Rzeczypospolitej Polskiej w 1933 roku.

Życiorys

Urodził się w rodzinie ziemiańskiej na Polesiu. Ukończył gimnazjum w Pińsku i studia na Wydziale Rolnym Politechniki Ryskiej. Członek Polskiej Korporacji Akademickiej Welecja. Służbę wojskową odbył w Grodnie i zamieszkał w Pińsku gdzie był dyrektorem fabryki. Udzielał się politycznie, społecznie i gospodarczo na Pińszczyźnie. W latach 1904–1916 członek Powiatowego Wydziału Ziemskiego w Pińsku. Postrzegany był wówczas jako osoba o poglądach radykalnych. W latach 1912–1914 związany był z lożą wolnomularską Wyzwolenie w Warszawie. W latach 1914–1917 wchodził w skład 401 drużyny mińskiej. Od marca do września 1917 pełnił funkcję przewodniczącego Komitetu Wykonawczego Rad Żołnierskich i Robotniczych Delegatów Kiszyniowa, a także przewodniczącego Gubernialnego Komitetu Wykonawczego. Od grudnia 1918 udzielał się w Radzie Polskiej Ziemi Mińskiej.

W lutym 1918 wchodził w skład trzyosobowej delegacji Rady i Naczpolu, która prowadziła w Brześciu nad Bugiem rozmowy z niemieckimi władzami okupacyjnymi Ober-Ostu na temat wpuszczenia I Korpusu Polskiego na tereny dowództwa wojsk niemieckich na wschodzie. Pracował następnie w Dziale Oświatowym Rady Polskiej Ziemi Białoruskiej, a później w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Rady Regencyjnej. Od lipca 1918 pełnił funkcję naczelnika wydziału Ministerstwa Rolnictwa, a od października – naczelnika Wydziału Dóbr Donacyjnych Departamentu Dóbr Państwowych tego ministerstwa. W grudniu 1918 objął stanowisko komisarza okręgu wyborczego nr 16 (m.st. Warszawa).

22 kwietnia 1919, z mianowania Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, objął stanowisko Komisarza Generalnego Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich. Zastąpił na nim Ludwika Kolankowskiego. Funkcję tę pełnił do końca istnienia ZCZW, tzn. do 9 września 1920. Następnie gospodarował we własnym majątku ziemskim. Po agresji ZSRR na Polskę przeniósł się do Warszawy, gdzie spędził okres okupacji niemieckiej.

Bibliografia

• Ludwik Hass: Ambicje, rachuby, rzeczywistość: wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905–1928. Warszawa: 1984, s. 370.
• pod red. prof. Jacka. M. Majchrowskiego: Kto był kim w II Rzeczypospolitej. Wyd. 1. Warszawa: 1994.
• Joanna Gierowska-Kałłaur: Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 – 9 września 1920). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN, 2003, s. 447. ISBN 83-88973-60-6.