Jerzy Pawłowski (szermierz)

Jerzy Władysław Pawłowski
Data i miejsce urodzenia	25 października 1932 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	11 stycznia 2005 ; Warszawa
Dyscypliny	szermierka
Dorobek medalowy
	Reprezentacja Polska
	Igrzyska olimpijskie
	Mistrzostwa świata
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 19 sty 2017, była oparta na tej wersji.

Jerzy Władysław Pawłowski (ur. 25 października 1932 w Warszawie, zm. 11 stycznia 2005 tamże) – polski szermierz, pięciokrotny medalista igrzysk olimpijskich, malarz.

Kariera sportowa

Urodzony w rodzinie o tradycjach patriotycznych, ojciec był żołnierzem AK^[1]. W 1949 rozpoczął trening szermierki. W 1952 został powołany do wojska i zaczął trenować w wojskowym klubie sportowym „Legia”. Tam trafił w ręce węgierskiego trenera Janosa Kevey’a. W tym samym roku zdobył mistrzostwo Polski we florecie i wystartował w Igrzyskach Olimpijskich w Helsinkach. W 1956 na Olimpiadzie w Melbourne zdobył dwa srebrne medale w turnieju szablistów – indywidualnie i drużynowo (wraz z Marianem Kuszewskim, Zygmuntem Pawlasem, Andrzejem Piątkowskim, Wojciechem Zabłockim i Ryszardem Zubem). W 1957 został pierwszym polskim indywidualnym mistrzem świata w szermierce. W 1959 na mistrzostwach świata w Budapeszcie walnie przyczynił się do zdobycia przez Polskę pierwszego tytułu drużynowych mistrzów świata dzięki swemu pamiętnemu zwycięstwu nad Węgrem Rudolfem Karpatim. W 1960 na Olimpiadzie w Rzymie zdobył wraz z drużyną srebrny medal w szabli (skład: Pawłowski, Piątkowski, Zub, Zabłocki, Emil Ochyra). W 1964 na Olimpiadzie w Tokio zdobył drużynowo brązowy medal. Rok 1968 to największy jego sukces – złoty medal w szermierce indywidualnie w Igrzyskach Olimpijskich w Meksyku.

Poza Igrzyskami Olimpijskimi zdobył także 19 razy medale mistrzostw świata, w tym siedmiokrotnie złoty (1957, 1965, 1966 – indywidualnie oraz 1959, 1961, 1962, 1963 – drużynowo). Był także 14-krotnym mistrzem Polski w szabli i florecie. W 1967 Międzynarodowa Federacja Szermiercza uznała go za szablistę wszech czasów. W latach 1970-1974 pełnił funkcję prezesa Polskiego Związku Szermierczego. W tym okresie ukończył też studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego.

Dwukrotnie (1957 i 1968) w Plebiscycie Przeglądu Sportowego został uznany najlepszym sportowcem roku w Polsce.

Działalność pozasportowa

Od 1964 współpracował z amerykańskim wywiadem CIA (pod pseudonimem „Paweł”). Zwerbowany podczas pobytu w USA, przekazywał Amerykanom głównie informacje personalne i towarzyskie o osobach z kręgów polityczno-wojskowych. W 1975 został w Polsce aresztowany pod zarzutem szpiegostwa na rzecz USA (według niego sam zgłosił fakt współpracy do polskich organów ścigania). 8 kwietnia 1976 został za to skazany na karę 25 lat więzienia, utratę praw publicznych na 10 lat i zdegradowanie do stopnia szeregowca (z majora). Po odbyciu 10 lat kary został zwolniony w drodze ułaskawienia, w ramach wymiany aresztowanych szpiegów pomiędzy CIA a KGB na moście Glienicke pomiędzy Poczdamem a Berlinem w 1985. Miał być wówczas „wymieniony” m.in. za Mariana Zacharskiego. Pawłowski zdecydował się jednak pozostać w Polsce.

Po zwolnieniu powrócił do amatorskiego uprawiania szermierki – zawodowego uprawiania zabroniły mu władze sportowe. Pod koniec życia zajął się malarstwem – głównie pejzażowym, a także bioenergoterapią.

Był Kawalerem i Oficerem Orderu Odrodzenia Polski^[2].

Napisał książki: Trud olimpijskiego złota (Warszawa 1973) i Najdłuższy pojedynek. Spowiedź szablisty wszech czasów – agenta CIA.

W 2007 powstał spektakl Teatru Telewizji pt. Kryptonim Gracz (scen. i reż. Agnieszka Lipiec-Wróblewska), dotyczący życia (głównie pozasportowego) Jerzego Pawłowskiego. Jego premiera odbyła się 28 stycznia 2008. W rolę głównego bohatera wcielił się Zbigniew Zamachowski.

Życie prywatne

Był dwukrotnie żonaty. Z aktorką Teresą Szmigielówną miał syna Piotra, a z drugą żoną – Iwoną, syna Michała. Jego wnukami są aktorzy Stefan i Józef Pawłowscy^[3].

↑ Tadeusz M. Płużański: Bestie 2. Warszawa: 2 Kolory, 2013, s. 250. ISBN 978-83-936533-0-0.
↑ Ireneusz Pawlik: Jerzy Pawłowski, szpieg w masce. 1993, s. 47.
↑ Zrozumieć szpiega. Aktorzy filmu „Jack Strong” o swoim dziadku. polskieradio.pl. [dostęp 2014-09-19]. (pol.).

Bibliografia

Piotr Pytlakowski, „Mistrz, który przegrał życie”, Polityka nr 03/2005 (2487)
Biografie PKOL – Pawłowski Jerzy Władysław

Linki zewnętrzne

[1] Tadeusz M. Płużański: Bestie 2. Warszawa: 2 Kolory, 2013, s. 250. ISBN 978-83-936533-0-0.

[2] Ireneusz Pawlik: Jerzy Pawłowski, szpieg w masce. 1993, s. 47.

[3] Zrozumieć szpiega. Aktorzy filmu „Jack Strong” o swoim dziadku. polskieradio.pl. [dostęp 2014-09-19]. (pol.).

[1]

[2]

[3]