Jerzy Skolimowski
| |||||||||||||||||||||||||
![]() Jerzy Skolimowski (2014) | |||||||||||||||||||||||||
Data i miejsce urodzenia | 5 maja 1938 Łódź | ||||||||||||||||||||||||
Zawód | reżyser scenarzysta aktor producent | ||||||||||||||||||||||||
Lata aktywności | od 1964 | ||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Odznaczenia | |||||||||||||||||||||||||
![]() ![]() |
Jerzy Skolimowski (ur. 5 maja 1938 w Łodzi) – polski reżyser, scenarzysta i aktor filmowy, poeta, malarz; przedstawiciel nowej fali w polskiej kinematografii[1].
Spis treści
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Jego matka była attaché kulturalnym w Pradze, tam uczęszczał do gimnazjum razem z Milošem Formanem, Václavem Havlem i Ivanem Passerem[2].
Studiował kolejno polonistykę i etnografię na Uniwersytecie Warszawskim. W 1963 ukończył studia na Wydziale Reżyserii PWSTiF w Łodzi. Był współautorem scenariuszy do filmów Niewinni czarodzieje (1960) i Nóż w wodzie (1962); jako reżyser debiutował filmem Rysopis (1964).
W 1969 wyjechał z Polski. Z powodzeniem realizował filmy w Anglii, Włoszech i Hollywood. Zdobył liczne nagrody filmowe, w tym Złotego Niedźwiedzia na 17. MFF w Berlinie za Start (1967), Grand Prix Jury na 31. MFF w Cannes za Wrzask (1978) oraz Nagrodę Specjalną Jury na 42. MFF w Wenecji za Latarniowca (1985)[3]. Wrócił do Polski po wielu latach, realizując ekranizację Ferdydurke (1991). Po niepowodzeniu filmu oddał się malarstwu. W 2008 po kilkunastu latach przerwy, zrealizował film fabularny Cztery noce z Anną. Jego obraz Essential Killing (2010) okazał się dużym sukcesem, zdobywając dwie czołowe nagrody na 67. MFF w Wenecji: Grand Prix Jury oraz Puchar Volpiego dla najlepszego aktora dla Vincenta Gallo[4].
Jako poeta debiutował w 1957 wierszem Moje rundy w Nowej Kulturze. Wydał kilka tomików poezji, jest także autorem sztuk teatralnych.
Jako aktor pojawił się m.in. w filmie Los Angeles bez mapy, Białych nocach, Operacji Samum, a także w Na samym dnie. Obsadzany najczęściej w rolach Rosjan.
Był członkiem jury festiwali filmowych w Cannes (1987), San Sebastián (1998) oraz Wenecji (2000 i 2001)[5].
Został członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi 2010[6] oraz przed wyborami prezydenckimi w Polsce w 2015 roku[7]. 17 stycznia 2011 roku otrzymał z rąk Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski[8].
30 września 2011 odebrał dyplom doktora honoris causa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie; laudację wygłosił wówczas prof. Marek Sokołowski[9].
W 2011 został nagrodzony Perłą Honorową Polskiej Gospodarki (w kategorii kultura), przyznawaną przez redakcję „Polish Market”[10].
W 2016 otrzymał Honorowego Złotego Lwa za całokształt twórczości na 73. MFF w Wenecji[11]. W 2018 został laureatem konkursu Wybitny Polak[12]. Na 43. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, we wrześniu 2018, otrzymał Platynowe Lwy za całokształt twórczości[13].
Był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była aktorka Elżbieta Czyżewska. Drugą żoną była Joanna Szczerbic, również aktorka, z którą ma dwóch synów: Michała i Józefa. Józef Skolimowski zmarł w 2012 roku w Indiach wskutek zakażenia nieznaną bakterią. Drugi syn Michał, pisze scenariusze i reżyseruje. Od realizacji Czterech nocy z Anną (2008) Skolimowski blisko współpracuje ze swoją partnerką Ewą Piaskowską.
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
Reżyser[edytuj | edytuj kod]
- 1964: Rysopis
- 1965: Walkower
- 1966: Bariera – Nagroda Specjalna Jury na MFF w Valladolid
- 1967: Ręce do góry – ukończony w 1981; nagroda dziennikarzy na 8. FPFF w Gdańsku w 1981
- 1967: Start (Le départ) – Złoty Niedźwiedź na 17. MFF w Berlinie
- 1969: Przygody Gerarda (The Adventures of Gerard)
- 1970: Na samym dnie (Deep End)
- 1972: Król, dama, walet (King, Queen, Knave)
- 1978: Wrzask (The Shout) – Grand Prix Jury na 31. MFF w Cannes
- 1982: Fucha (Moonlighting) – nagroda za najlepszy scenariusz na 35. MFF w Cannes
- 1984: Najlepszą zemstą jest sukces (Success Is the Best Revenge)
- 1985: Latarniowiec (The Lightship) – Nagroda Specjalna Jury na 42. MFF w Wenecji
- 1987: Wiosenne wody (Torrents of Spring)
- 1991: Ferdydurke (30 Door Key)
- 2008: Cztery noce z Anną
- 2010: Essential Killing – Grand Prix Jury na 67. MFF w Wenecji; Złote Lwy dla najlepszego filmu oraz nagroda za reżyserię na 36. FPFF w Gdyni
- 2015: 11 minut
Aktor[edytuj | edytuj kod]
- 1960: Niewinni czarodzieje, reż. Andrzej Wajda; (bokser)
- 1964: Rysopis, reż. Jerzy Skolimowski; (Andrzej Leszczyc)
- 1965: Sposób bycia, reż. Jan Rybkowski; (Leopold, kochanek żony bohatera)
- 1965: Walkower, reż. Jerzy Skolimowski; (Andrzej Leszczyc)
- 1970: Na samym dnie (Deep End), reż. Jerzy Skolimowski; (epizod: pasażer w metrze)
- 1972: Poślizg, reż Jan Łomnicki; (właściciel warsztatu samochodowego)
- 1978: Wrzask (The Shout), reż. Jerzy Skolimowski; (pacjent szpitala psychiatrycznego)
- 1981: Fałszerstwo (Die Fälschung), reż. Volker Schlöndorff; (Hoffmann, fotoreporter)
- 1981: Ręce do góry (w wersji z 1981 r.), reż. Jerzy Skolimowski; (Andrzej Leszczyc-Zastawa)
- 1985: Białe noce (White Nights), reż. Taylor Hackford; (pułkownik Czajko)
- 1987: Big Shots, reż. Robert Mandel; (Doc)
- 1989: Wiosenne wody (Torrents of Spring), reż. Jerzy Skolimowski; (Wiktor Wiktorowicz)
- 1991: Ferdydurke (30 Doors Key), reż. Jerzy Skolimowski; (dyrektor szkoły)
- 1996: Marsjanie atakują! (Mars Attacks!), reż. Tim Burton; (doktor Zeigler)
- 1998: Los Angeles bez mapy (L.A. Without a Map), reż. Mika Kaurismäki; (minister)
- 1999: Operacja Samum, reż Władysław Pasikowski; (Hayes, szef CIA)
- 2000: Zanim zapadnie noc (Before Night Falls), reż. Julian Schnabel; (profesor)
- 2003: Tajne akcje CIA II; (w epizodzie)
- 2007: Wschodnie obietnice (Eastern Promises), reż. David Cronenberg; (Stiepan Chitrow, stryj Anny)
- 2009: Naznaczony (serial tv); (profesor Wojciech Radler, w odc. 6, 7, 9, 10, 12, 13)
- 2012: Bitwa pod Wiedniem; (Jan III Sobieski)
- 2012: Avengers, reż. Joss Whedon; (Georgi Luchkov)
- 2018: Juliusz, reż. Aleksander Pietrzak; (Chorwat)
Dubbing[edytuj | edytuj kod]
- 2012: Avengers (Georgi Luchkov)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Biogram Jerzego Skolimowskiego w serwisie Culture.pl
- ↑ Tadeusz Sobolewski: Bokserski refleks. wyborcza.pl, 11 lipca 2008. [dostęp 2010-02-15].
- ↑ Jerzy Skolimowski, nagrody; filmweb.pl
- ↑ Złoty Lew dla „Somewhere” Sofii Coppoli. Skolimowski z nagrodą; filmweb.pl
- ↑ Jerzy Skolimowski, ciekawostki; filmweb.pl
- ↑ Komitet poparcia Bronisława Komorowskiego. onet.pl, 16 maja 2010. [dostęp 26 kwietnia 2014].
- ↑ Barbara Sowa: Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego, a kto z niego wypadł? Cała Lista. dziennik.pl, 2015-03-16. [dostęp 2015-03-21].
- ↑ Prezydent odznaczył ludzi kultury. prezydent.pl, 17 stycznia 2011. [dostęp 3 marca 2011].
- ↑ J. Skolimowski: ślicznie państwu dziękuję (dostęp: 30 września 2011)
- ↑ Laureaci z poprzednich edycji : Polish Market, polishmarket.com.pl [dostęp 2015-12-04] .
- ↑ Jerzy Skolimowski ze Złotym Lwem za całokształt twórczości; www.tvp.info
- ↑ Edycja światowa – Wybitny Polak
- ↑ Festiwal Filmowy Gdynia 2018. gala.pl, 2018-09-23 [dostęp 2019-01-15]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kosecka B., Jerzy Skolimowski, (w:) Słownik filmu pod red. Rafała Syski. Kraków, 2005, s. 401–402.
- Grodź I., Jerzy Skolimowski. Warszawa: Więź, 2010. ISBN 978-83-60356-81-4.
- Artystyczne poszukiwania Jerzego Skolimowskiego, Marek Sokołowski (red.), Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, 2011, ISBN 978-83-7299-718-0, OCLC 802793038 .
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Jerzy Skolimowski w bazie IMDb (ang.)
- Jerzy Skolimowski w bazie Filmweb
- Jerzy Skolimowski w bazie filmpolski.pl
- Biogram w serwisie Culture.pl
- Jerzy Skolimowski: wolny człowiek. Rozmowa z reżyserem, którą przeprowadziła Justyna Kobus
- Essential Killing wziął się z lenistwa – rozmowa na temat filmu nominowanego do Oscara
- Jerzy Skolimowski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
|
|
- Polscy reżyserzy filmowi
- Polscy aktorzy filmowi
- Polscy malarze
- Absolwenci Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi
- Laureaci Platynowych Lwów za całokształt twórczości
- Laureaci Polskiej Nagrody Filmowej dla najlepszej reżyserii
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego
- Polscy członkowie Europejskiej Akademii Filmowej
- Urodzeni w 1938
- Ludzie urodzeni w Łodzi