Jerzy Skolimowski

Jerzy Skolimowski
Jerzy Skolimowski (2014)
Data i miejsce urodzenia	5 maja 1938 Łódź
Zawód	reżyser scenarzysta aktor producent
Lata aktywności	od 1964
Nagrody Orzeł 2003: Nagroda Specjalna Najlepszy film 2011: Essential Killing Najlepsza reżyseria 2009: Cztery noce z Anną 2011: Essential Killing Nagroda na FPFF w Gdyni Nagroda Dziennikarzy 1981: Ręce do góry Wyróżnienie Honorowe 2008:Cztery noce z Anną MFF w Cannes Nagroda Specjalna Jury 1978: Wrzask Najlepszy scenariusz 1982: Fucha MFF w Berlinie Złoty Niedźwiedź 1967: Start MFF w Wenecji Nagroda Specjalna Jury 1985: Latarniowiec Nagroda Specjalna Jury 2010: Essential Killing Honorowy Złoty Lew za całokształt twórczości 2016
Odznaczenia

Skolimowski na 67. MFF w Wenecji (2010)

Jerzy Skolimowski (ur. 5 maja 1938 w Łodzi) – polski reżyser, scenarzysta i aktor filmowy, poeta, malarz; przedstawiciel nowej fali w polskiej kinematografii.

Życiorys

Jego matka była attaché kulturalnym w Pradze, tam uczęszczał do gimnazjum razem z Milošem Formanem, Václavem Havlem i Ivanem Passerem.

Studiował kolejno polonistykę i etnografię na Uniwersytecie Warszawskim. W 1963 ukończył studia na Wydziale Reżyserii PWSTiF w Łodzi. Był współautorem scenariuszy do filmów Niewinni czarodzieje (1960) i Nóż w wodzie (1962); jako reżyser debiutował filmem Rysopis (1964).

W 1969 wyjechał z Polski. Z powodzeniem realizował filmy w Anglii, Włoszech i Hollywood. Zdobył liczne nagrody filmowe, w tym Złotego Niedźwiedzia na 17. MFF w Berlinie za Start (1967), Grand Prix Jury na 31. MFF w Cannes za Wrzask (1978) oraz Nagrodę Specjalną Jury na 42. MFF w Wenecji za Latarniowca (1985). Wrócił do Polski po wielu latach, realizując ekranizację Ferdydurke (1991). Po niepowodzeniu filmu oddał się malarstwu. W 2008 po kilkunastu latach przerwy, zrealizował film fabularny Cztery noce z Anną. Jego obraz Essential Killing (2010) okazał się dużym sukcesem, zdobywając dwie czołowe nagrody na 67. MFF w Wenecji: Grand Prix Jury oraz Puchar Volpiego dla najlepszego aktora dla Vincenta Gallo.

Jako poeta debiutował w 1957 wierszem Moje rundy w Nowej Kulturze. Wydał kilka tomików poezji, jest także autorem sztuk teatralnych.

Jako aktor pojawił się m.in. w filmie Los Angeles bez mapy, Białych nocach, Operacji Samum, a także w Na samym dnie. Obsadzany najczęściej w rolach Rosjan.

Był członkiem jury licznych festiwali filmowych, m.in. na 40. MFF w Cannes (1987), MFF w San Sebastián (1998) oraz na 58. MFF w Wenecji (2001).

Został członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi 2010 oraz przed wyborami prezydenckimi w Polsce w 2015 roku. 17 stycznia 2011 roku otrzymał z rąk Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.

30 września 2011 odebrał dyplom doktora honoris causa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie; laudację wygłosił wówczas prof. Marek Sokołowski.

W 2011 został nagrodzony Perłą Honorową Polskiej Gospodarki (w kategorii kultura), przyznawaną przez redakcję „Polish Market”.

W 2016 otrzymał Honorowego Złotego Lwa za całokształt twórczości na 73. MFF w Wenecji. W 2018 został laureatem konkursu Wybitny Polak. Na 43. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, we wrześniu 2018, otrzymał Platynowe Lwy za całokształt twórczości.

Był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była aktorka Elżbieta Czyżewska. Drugą żoną była Joanna Szczerbic, również aktorka, z którą ma dwóch synów: Michała i Józefa. Józef Skolimowski zmarł w 2012 roku w Indiach wskutek zakażenia nieznaną bakterią. Drugi syn, Michał, pisze scenariusze i reżyseruje. Od realizacji Czterech nocy z Anną (2008) Skolimowski blisko współpracuje ze swoją partnerką Ewą Piaskowską.

Filmografia

Reżyser

• 1964: Rysopis
• 1965: Walkower
• 1966: Bariera – Nagroda Specjalna Jury na MFF w Valladolid
• 1967: Ręce do góry – ukończony w 1981; nagroda dziennikarzy na 8. FPFF w Gdańsku w 1981
• 1967: Start (Le départ) – Złoty Niedźwiedź na 17. MFF w Berlinie
• 1969: Przygody Gerarda (The Adventures of Gerard)
• 1970: Na samym dnie (Deep End)
• 1972: Król, dama, walet (King, Queen, Knave)
• 1978: Wrzask (The Shout) – Grand Prix Jury na 31. MFF w Cannes
• 1982: Fucha (Moonlighting) – nagroda za najlepszy scenariusz na 35. MFF w Cannes
• 1984: Najlepszą zemstą jest sukces (Success Is the Best Revenge)
• 1985: Latarniowiec (The Lightship) – Nagroda Specjalna Jury na 42. MFF w Wenecji
• 1987: Wiosenne wody (Torrents of Spring)
• 1991: Ferdydurke (30 Door Key)
• 2008: Cztery noce z Anną
• 2010: Essential Killing – Grand Prix Jury na 67. MFF w Wenecji; Złote Lwy dla najlepszego filmu oraz nagroda za reżyserię na 36. FPFF w Gdyni
• 2015: 11 minut

Aktor

• 1960: Niewinni czarodzieje, reż. Andrzej Wajda; (bokser)
• 1964: Rysopis, reż. Jerzy Skolimowski; (Andrzej Leszczyc)
• 1965: Sposób bycia, reż. Jan Rybkowski; (Leopold, kochanek żony bohatera)
• 1965: Walkower, reż. Jerzy Skolimowski; (Andrzej Leszczyc)
• 1970: Na samym dnie (Deep End), reż. Jerzy Skolimowski; (epizod: pasażer w metrze)
• 1972: Poślizg, reż Jan Łomnicki; (właściciel warsztatu samochodowego)
• 1978: Wrzask (The Shout), reż. Jerzy Skolimowski; (pacjent szpitala psychiatrycznego)
• 1981: Fałszerstwo (Die Fälschung), reż. Volker Schlöndorff; (Hoffmann, fotoreporter)
• 1981: Ręce do góry (w wersji z 1981 r.), reż. Jerzy Skolimowski; (Andrzej Leszczyc-Zastawa)
• 1985: Białe noce (White Nights), reż. Taylor Hackford; (pułkownik Czajko)
• 1987: Big Shots, reż. Robert Mandel; (Doc)
• 1989: Wiosenne wody (Torrents of Spring), reż. Jerzy Skolimowski; (Wiktor Wiktorowicz)
• 1991: Ferdydurke (30 Doors Key), reż. Jerzy Skolimowski; (dyrektor szkoły)
• 1996: Marsjanie atakują! (Mars Attacks!), reż. Tim Burton; (doktor Zeigler)
• 1998: Los Angeles bez mapy (L.A. Without a Map), reż. Mika Kaurismäki; (minister)
• 1999: Operacja Samum, reż Władysław Pasikowski; (Hayes, szef CIA)
• 2000: Zanim zapadnie noc (Before Night Falls), reż. Julian Schnabel; (profesor)
• 2003: Tajne akcje CIA II; (w epizodzie)
• 2007: Wschodnie obietnice (Eastern Promises), reż. David Cronenberg; (Stiepan Chitrow, stryj Anny)
• 2009: Naznaczony (serial tv); (profesor Wojciech Radler, w odc. 6, 7, 9, 10, 12, 13)
• 2012: Bitwa pod Wiedniem; (Jan III Sobieski)
• 2012: Avengers, reż. Joss Whedon; (Georgi Luchkov)
• 2018: Juliusz, reż. Aleksander Pietrzak; (Chorwat)

Dubbing

• 2012: Avengers (Georgi Luchkov)

Bibliografia

• Kosecka B., Jerzy Skolimowski, (w:) Słownik filmu pod red. Rafała Syski. Kraków, 2005, s. 401–402.
• Grodź I., Jerzy Skolimowski. Warszawa: Więź, 2010. ​ISBN 978-83-60356-81-4​.
• Artystyczne poszukiwania Jerzego Skolimowskiego, MarekM. Sokołowski (red.), Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, 2011, ISBN 978-83-7299-718-0, OCLC 802793038 .

Linki zewnętrzne

• Jerzy Skolimowski w bazie IMDb (ang.)
• Jerzy Skolimowski w bazie Filmweb
• Jerzy Skolimowski w bazie filmpolski.pl
• Biogram w serwisie Culture.pl
• Jerzy Skolimowski: wolny człowiek. Rozmowa z reżyserem, którą przeprowadziła Justyna Kobus
• Essential Killing wziął się z lenistwa – rozmowa na temat filmu nominowanego do Oscara
• Jerzy Skolimowski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”