Jezioro Maltańskie

Jezioro Maltańskie
	; Jezioro podczas treningu przed Pucharem Świata w Wioślarstwie 2006
	Położenie
Państwo	Polska
Miejscowości nadbrzeżne	Poznań
	Morfometria
Powierzchnia	0,64 km²
Wymiary; • max długość; • max szerokość	; 2,2 km; 0,46 km
Głębokość; • średnia; • maksymalna	; 3,13 m ; 5 m
	Hydrologia
Rzeki zasilające	Cybina
Rzeki wypływające	Cybina
Rodzaj jeziora	zaporowe
	Położenie na mapie Poznania Jezioro Maltańskie
	Położenie na mapie Polski Jezioro Maltańskie
	Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Jezioro Maltańskie
	52°24′07″N 16°58′14″E/52,401944 16,970556
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jezioro Malta i okolice sfotografowane przez amerykańskiego satelitę wywiadowczego KH-4A 1023, 23 sierpnia 1965 r. Widoczny brak zabudowań na południu jeziora, a także torów kajakarskich i infrastruktury sportowej.

Jezioro Maltańskie i hotel HP Park Poznań na południowym brzegu

Jezioro Maltańskie, nazywane też Zbiornikiem Maltańskim – sztuczny zbiornik wodny położony w Poznaniu na prawym brzegu Warty, powstały w wyniku spiętrzenia Cybiny. Został oddany do użytku w 1952 roku. Zbiornik zajmuje maksymalnie obszar 67,5 ha (zależy od stopnia spiętrzenia) zaś jego długość to około 2,2 km (obwód 5,6 km), co czyni go największym sztucznym zbiornikiem wodnym, a drugim co do wielkości jeziorem miasta w ogóle (po Jeziorze Kierskim). Średnia głębokość to nieco ponad 3,13 m, a maksymalna to około 5 m.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Swoją nazwę jezioro wzięło od Zakonu Kawalerów Maltańskich. Wprowadzono ją urzędowo w 1974^[1]. Jezioro zajmuje grunty należące niegdyś do kościoła św. Jana Jerozolimskiego za murami, przy którym mieściła się komandoria tegoż zakonu. W latach 80. XX w. jezioro i otoczenie zostały gruntownie zmodernizowane według projektu Klemensa Mikuły. Obecnie jest intensywnie wykorzystywane do uprawiania sportów wodnych.

W roku 1917 ogłoszono konkurs na wybudowanie w tym miejscu ośrodka sportowego dla młodzieży. Już wtedy na Maltę tłumnie przychodzili młodzi poznaniacy, aby się „sportować”, jak mówiono, pod kierunkiem instruktorów z organizacji "Sokół". Koncepcję budowy w tym miejscu parku wraz z Kopcem Wolności opracował Adam Ballenstaedt^[2].

Prace nad zbiornikiem rozpoczęto podczas II wojny światowej, gdy Niemcy rozpoczęli przy użyciu niewolniczej siły roboczej powiększać istniejące stawy rybne.

Po drugiej wojnie światowej kontynuowano prace budowlane z wykorzystaniem również pracy młodzieży z tak zwanych hufców Służby Polsce^[2]. Powstałe w ten sposób Jezioro Maltańskie oddano uroczyście do użytku w 1952 (budową do 1950 kierował Jan Deskur^[3]). Akwen popadał potem w ruinę i zarastał. Bodźcem do jego rewitalizacji była propozycja zorganizowania w Poznaniu Mistrzostw Świata w Kajakarstwie w 1990. Głównym inicjatorem odbudowy jeziora i stworzenia światowej klasy toru regatowego był prezydent Andrzej Wituski, wspomagany m.in. przez Jerzego Smorawińskiego i Andrzeja Kraśnickiego. Przemieszczono wtedy około miliona metrów sześciennych ziemi i zbudowano obiekty sportowe projektu Klemensa Mikuły. Mistrzostwa otworzył ówczesny prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego Aleksander Kwaśniewski, który wspomógł projekt, przekazując na spłatę długów 13 miliardów ówczesnych złotych. Mistrzostwa, mimo że roboty były kończone na ostatnią chwilę, zyskały wysoką ocenę sportowców i organizatorów^[4].

W 2006 POSiR zlecił pracowni Ultra Architects zaprojektowanie kawiarni zlokalizowanej w pobliżu mostu na Cybinie i mety toru regatowego. Obiekt zaprojektowano w formie żółtej łodzi podwodnej wyłaniającej się ze zbocza. Pod ziemnym przekryciem obsianym trawą znajdować się miał pawilon o zróżnicowanych funkcjach. Dach stanowić miał rodzaj mostu nad tarasem kawiarni. Całość koncepcji dopełniał niewielki amfiteatr. W 2008 wybuchł kryzys gospodarczy i inwestycji nie zrealizowano^[5].

Czyszczenie niecki[edytuj | edytuj kod]

Dno Jeziora Maltańskiego podczas oczyszczania zimą 2004/2005. Widoczna Cybina

Co cztery lata, z jeziora jest spuszczana woda^[6]. Wykonuje się to, aby dokonać odmulenia i oczyszczenia dna oraz uporządkować brzegi^[6]. Przy okazji demontowana jest fontanna^[7] i odławiane są ryby^[6]. W 2008 roku wyłowiono 30 ton ryb różnych gatunków^[8]. Od listopada 2020 do marca 2021 odbyło się kolejne sprzątanie niecki jeziora wraz z konserwacją urządzeń nadbrzeżnych, co poprzedziło spuszczenie wody^[9].

Przyroda[edytuj | edytuj kod]

W jeziorze znajdowało się (2011) jedno z sześciu w Polsce stanowisk zielenicy, błonicy oszczepowatej (Ulva flexuosa subsp. pilifera)^[10]^[11]. Było ono czwartą znaną lokalizacją występowania tego gatunku w wodach słodkich Polski (2009)^[12].

Obiekty na brzegach i tafli jeziora[edytuj | edytuj kod]

Kopiec Wolności i całoroczny stok narciarski Malta Ski

Na brzegach i tafli jeziora znajdują się następujące obiekty, w tym rekreacyjne:

Kopiec Wolności,
pomnik upamiętniający harcerzy wielkopolskich poległych w walce o niepodległość w latach 1918–1920,
Biała Góra,
Tor Regatowy Malta,
Fontanna na Malcie w Poznaniu,
Termy Maltańskie,
całoroczny stok narciarski „Malta Ski”,
Nowe ZOO w Poznaniu,
Kolej Parkowa Maltanka,
kościół św. Jana Jerozolimskiego,
sztuczne lodowisko (działające od listopada do marca)^[13],
pomnik SS Poznań,
Śluza Cybińska,
zjazd rynnowy,
Poznański Węzeł Rowerowy,
Ogród Czasu

Imprezy rozegrane na Torze Regatowym Malta i nad Maltą[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Zarządzenie nr 50 Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 maja 1974 r. w sprawie zmiany i ustalenia nazw niektórych miejscowości i obiektów fizjograficznych (M.P. z 1974 r. nr 22, poz. 130)
↑ ^a ^b Nie od razu tor zbudowano - Od kawalerów do wioślarzy. „Poznań - Informator Samorządowy Metropolii Poznań”, s. 1, Październik 2012. Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania. ISSN 2080-315X.
↑ Projekt - Miasto. Wspomnienia poznańskich architektów 1945-2005, HenrykH. Marcinkowski i inni, Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania, 2013, s. 369, ISBN 978-83-7768-069-8, OCLC 871701842 .
↑ AndrzejA. Wituski AndrzejA., DorotaD. Ronge-Juszczyk DorotaD., Przecież to mój Poznań. Andrzej Wituski w rozmowie z Dorotą Ronge-Juszczyk, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2014, s. 79-102, ISBN 978-83-7818-643-4, OCLC 903323433 .
↑ Jakub Głaz, Kryzys zatopił łódź, w: IKS Poznański Informator Kulturalny, Sportowy i Turystyczny nr 10(300)/2016, s.44, ISSN 1231-9139
↑ ^a ^b ^c Malta: szykują się do spuszczenia wody z akwenu, epoznan.pl [dostęp 2017-11-24] (ang.).
↑ Malta: zdemontowano pływającą fontannę, epoznan.pl [dostęp 2017-11-24] .
↑ Trwa osuszanie Malty. Co znaleźli w wodzie tym razem?, www.tvn24.pl [dostęp 2017-11-24] .
↑ Woda wraca do Malty, posir.poznan.pl [dostęp 2021-04-29] .
↑ AndrzejA. Rybak AndrzejA. i inni, A NEW LOCALITY OF THE FRESHWATER POPULATION OF Ulva flexuosa SUBSP. Pilifera (Chlorophyta, Ulvophyceae) IN POZNAŃ (WIELKOPOLSKA) .
↑ AndrzejA. Rybak AndrzejA., BeataB. Messyasz BeataB., Ulva flexuosa subsp. pilifera (Chlorophyta, Ulvophyceae) on the new freshwater locality in Poznań, marzec 2011, ISSN 0009-6172 [dostęp 2021-07-28] (pol.).
↑ AndrzejA. Rybak AndrzejA., BeataB. Massyasz BeataB., Błonica oszczepowata Ulva flexuosa subsp. pilifera (Chlorophyta, Ulvophyceae) na nowym słodkowodnym stanowisku w Poznaniu, s. 187 .
↑ Lodowisko - malta.poznan.pl. [dostęp 2014-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-06-06)].
↑ 2018 World Rowing Under 23 Championships / Event information - worldrowing.com, www.worldrowing.com [dostęp 2018-11-09] (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Ryszard Gołdyn, Barbara Jankowska, Piotr Kowalczak, Maria Pułyk, Elżbieta Tybiszewska, Janusz Wiśniewski, Wody powierzchniowe Poznania, w: Środowisko naturalne miasta Poznania. Część I, Urząd Miejski w Poznaniu, Poznań, 1996, ss.57, 64-66, ISBN 83-906665-0-3
Poznań - atlas aglomeracji 1:15.000, wyd. CartoMedia/Pietruska & Mierkiewicz, Poznań, 2008, ISBN 978-83-7445-018-8

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

[1] Zarządzenie nr 50 Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 maja 1974 r. w sprawie zmiany i ustalenia nazw niektórych miejscowości i obiektów fizjograficznych (M.P. z 1974 r. nr 22, poz. 130)

[autonazwa2-2] Nie od razu tor zbudowano - Od kawalerów do wioślarzy. „Poznań - Informator Samorządowy Metropolii Poznań”, s. 1, Październik 2012. Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania. ISSN 2080-315X.

[3] Projekt - Miasto. Wspomnienia poznańskich architektów 1945-2005, HenrykH. Marcinkowski i inni, Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania, 2013, s. 369, ISBN 978-83-7768-069-8, OCLC 871701842 .

[4] AndrzejA. Wituski AndrzejA., DorotaD. Ronge-Juszczyk DorotaD., Przecież to mój Poznań. Andrzej Wituski w rozmowie z Dorotą Ronge-Juszczyk, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2014, s. 79-102, ISBN 978-83-7818-643-4, OCLC 903323433 .

[5] Jakub Głaz, Kryzys zatopił łódź, w: IKS Poznański Informator Kulturalny, Sportowy i Turystyczny nr 10(300)/2016, s.44, ISSN 1231-9139

[autonazwa1-6] Malta: szykują się do spuszczenia wody z akwenu, epoznan.pl [dostęp 2017-11-24] (ang.).

[7] Malta: zdemontowano pływającą fontannę, epoznan.pl [dostęp 2017-11-24] .

[8] Trwa osuszanie Malty. Co znaleźli w wodzie tym razem?, www.tvn24.pl [dostęp 2017-11-24] .

[9] Woda wraca do Malty, posir.poznan.pl [dostęp 2021-04-29] .

[10] AndrzejA. Rybak AndrzejA. i inni, A NEW LOCALITY OF THE FRESHWATER POPULATION OF Ulva flexuosa SUBSP. Pilifera (Chlorophyta, Ulvophyceae) IN POZNAŃ (WIELKOPOLSKA) .

[11] AndrzejA. Rybak AndrzejA., BeataB. Messyasz BeataB., Ulva flexuosa subsp. pilifera (Chlorophyta, Ulvophyceae) on the new freshwater locality in Poznań, marzec 2011, ISSN 0009-6172 [dostęp 2021-07-28] (pol.).

[12] AndrzejA. Rybak AndrzejA., BeataB. Massyasz BeataB., Błonica oszczepowata Ulva flexuosa subsp. pilifera (Chlorophyta, Ulvophyceae) na nowym słodkowodnym stanowisku w Poznaniu, s. 187 .

[13] Lodowisko - malta.poznan.pl. [dostęp 2014-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-06-06)].

[14] 2018 World Rowing Under 23 Championships / Event information - worldrowing.com, www.worldrowing.com [dostęp 2018-11-09] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Rzeki, potoki i cieki	Warta Babinka Bogdanka Ceglanka Chartynia Cybina Czapnica Darzynka Dworski Rów Głuszynka Główna Głuszec Golęcinka Górczynka Junikowski Strumień Kaczeniec Kotówka Krzesinka Krzyżanka Leśny Potok Ławica Łężynka Michałówka Obrzyca Piaśnica Pietrzynka Plewianka Pokrzywka Polny Rów Potok Umultowski Przeźmierka Rów Marlewski Rów Minikowski Rów Obrzycki Rów Strzeszyński Rów Złotnicki Różany Potok Samica Kierska Seganka Skórzyna Spławka Starynka Struga Strzeszyński Strumień Szklarka Świątnica Wierzbak Wirynka Zielinka Żegrzynka Struga Karmelicka (nieistniejąca) Potok Naramowicki (nieistniejący) Strumień Świętojański (nieistniejący)
Jeziora	Jezioro Kierskie Jezioro Strzeszyńskie Jezioro Rusałka Jezioro Maltańskie Jezioro Umultowskie
Stawy i glinianki	Szachty Staw Baczkowski Głęboki Dół Staw Kachlarski Karpętaj Staw Rozlany Stara Baba Staw Świerczewo Kajka Stawy Strzeszyńskie Stawy Sołackie Staw Antoninek Staw Browarny Staw Olszak Staw Młyński (Naramowice) Staw Młyński (Antoninek) Stawy przy Kampusie UAM Morasko Zimna Woda Czapnica Ślum (nieistniejący)
Obiekty inżynieryjne	Jaz Maltański Łazienki rzeczne w Poznaniu Port rzeczny w Poznaniu Stare koryto Warty Stara Rzeka (koryto Warty) Śluza Katedralna Śluza Cybińska Tama Berdychowska Wielka Śluza

Części miasta	Berdychowo Komandoria Malta Ostrów Tumski Ostrówek Śródka Zagórze Zawady
Osiedla mieszkaniowe	Osiedle galeriowców na Komandorii Osiedle galeriowców na Zawadach Osiedle Pomet III Osiedle socjalne na Zagórzu Osiedle socjalne na Zawadach
Atrakcje turystyczne	Brama Poznania ICHOT Budynek Pebeco Domy szkieletowe na Zawadach Głaz Energetyków Jezioro Maltańskie Kamienica przy ulicy Ostrówek 10/11 Kanonia Fundi Godziemba Muzeum Archidiecezjalne Pomnik Jana Pawła na II Ostrowie Tumskim Pomnik Augusta Hlonda Pomnik Jana Kochanowskiego Psałteria Rezerwat Archeologiczny Genius Loci Śluza Katedralna Wikariówka przy ul. Posadzego 7
Tereny zielone	Park Tysiąclecia Skwer 4 Czerwca 1989 r.
Ulice i place	Ulica Prymasa Augusta Hlonda Ulica Jana Pawła II Ulica Ostrówek Ulica Świętego Jacka Ulica Warszawska Rynek Śródecki
Mosty	Most Biskupa Jordana Most Bolesława Chrobrego Most Mieszka I
Miejsca kultu religijnego	Bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła Kościół Najświętszej Marii Panny (in summo) Kaplica Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny Kościół św. Jana Jerozolimskiego za murami Kościół św. Kazimierza Kościół św. Małgorzaty
Pozostałe	Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niesłyszących im. Józefa Sikorskiego Przytulisko dla bezdomnych

Obszary Systemu Informacji Miejskiej	Łacina Malta Rataje Osiedle Armii Krajowej Osiedle Bohaterów II Wojny Światowej Osiedle Jagiellońskie Osiedle Oświecenia Osiedle Piastowskie Osiedle Powstań Narodowych Osiedle Rzeczypospolitej Święty Roch
Części miasta	Łacina Malta Piotrowo Rataje Święty Roch
Osiedla mieszkaniowe	Osiedle Armii Krajowej Osiedle Bohaterów II Wojny Światowej Osiedle Jagiellońskie Osiedle Malta Blue Osiedle Oświecenia Osiedle Piastowskie Osiedle Polanka Osiedle Powstań Narodowych Osiedle Rzeczypospolitej Osiedle Zielony Taras
Atrakcje turystyczne	Jezioro Maltańskie Wiatrak holenderski przy ul. Milczańskiej
Tereny zielone	Park Karola Kurpińskiego Park Nad Wartą Park na osiedlu Oświecenia Park Rataje Skwer 4 Czerwca 1989 r. Skwer Milana Kwiatkowskiego Skwer Obrońców Ukrainy 2022
Ulice	Ulica Hetmańska Ulica Jana Pawła II Ulica Bolesława Krzywoustego Ulica Józefa Piłsudskiego Ulica Ludwika Zamenhofa
Mosty i wiadukty	Estakada nad doliną Obrzycy Most Królowej Jadwigi Most Przemysła I Most św. Rocha
Miejsca kultu religijnego	Kapliczki przydrożne na Żegrzu i Ratajach Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny Kościół Nawrócenia św. Pawła Apostoła Kościół św. Rocha
Targowiska	Ryneczek na osiedlu Jagiellońskim
Pozostałe	Domy bamberskie prawobrzeżnego Poznania (Dom Ciesielczyków) Rzeźby plenerowe na Ratajach

Obszary Systemu Informacji Miejskiej	Główna (częściowo) Komandoria Malta Miłostowo Osiedle Warszawskie (Czekalskie)
Osiedla mieszkaniowe	Osiedle Maltańskie Osiedle Pomet IV Osiedle Warszawskie
Atrakcje turystyczne	Jezioro Maltańskie Termy Maltańskie
Ulice	Ulica Warszawska
Kościoły	Cerkiew Opieki Matki Bożej Kościół Chrystusa Odkupiciela

Obszary Systemu Informacji Miejskiej	Chartowo Osiedle Czecha Osiedle Lecha Osiedle Rusa Osiedle Tysiąclecia Osiedle Zodiak Franowo (częściowo) Malta (częściowo)
Osiedla mieszkaniowe	Osiedle Czecha Osiedle Lecha Osiedle Rusa Osiedle Tysiąclecia Osiedle Zodiak
Atrakcje turystyczne	Fort IIa Jezioro Maltańskie Kopiec Wolności Malta Ski Mauzoleum Mielochów Pomnik Harcerzy na Malcie Rzeźby plenerowe na Ratajach
Tereny zielone	Park na osiedlu Tysiąclecia Park pomiędzy osiedlami Czecha i Rusa Skwer Michała Tomiaka Użytek ekologiczny „Traszki Ratajskie”
Ulice	Ulica Bolesława Krzywoustego III rama komunikacyjna
Wiadukty	Estakada nad doliną Obrzycy Wiadukt Franowo
Kościoły	Kościół Chrystusa Najwyższego Kapłana Kościół Pierwszych Polskich Męczenników Kościół św. Łukasza Ewangelisty Kościół św. Marka Ewangelisty

Jezioro Maltańskie

Spis treści

Historia[edytuj | edytuj kod]

Czyszczenie niecki[edytuj | edytuj kod]

Przyroda[edytuj | edytuj kod]

Obiekty na brzegach i tafli jeziora[edytuj | edytuj kod]

Imprezy rozegrane na Torze Regatowym Malta i nad Maltą[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Menu nawigacyjne

Jezioro Maltańskie

Historia[edytuj | edytuj kod]

Czyszczenie niecki[edytuj | edytuj kod]

Przyroda[edytuj | edytuj kod]

Obiekty na brzegach i tafli jeziora[edytuj | edytuj kod]

Imprezy rozegrane na Torze Regatowym Malta i nad Maltą[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Menu nawigacyjne

Szukaj