Jodok z Moraw

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Jodok z Moraw
— z łaski Boga król Rzymian, elektor Brandenburgii, książę Luksemburga, margrabia Moraw —
Ilustracja
Jodok z Moraw
ilustracja herbu
margrabia Moraw
Okres od 1375
do 1411
Poprzednik Jan Henryk Luksemburski
Następca Zygmunt Luksemburski
margrabia-elektor Brandenburgii
Okres od 1386
do 1411
Poprzednik Zygmunt Luksemburski
Następca Zygmunt Luksemburski
książę Luksemburga
Okres od 1388
do 1411
Poprzednik Wacław IV Luksemburski
Następca Elżbieta Luksemburska
antykról Niemiec
W opozycji do Zygmunta Luksemburskiego.
Okres od 1 października 1410
do 18 stycznia 1411
Poprzednik Ruprecht z Palatynatu
Następca Zygmunt Luksemburski
Dane biograficzne
Dynastia Luksemburgowie
Data urodzenia 1350 lub 1354
Data śmierci 18 stycznia 1411
Ojciec Jan Henryk Luksemburski
Matka Małgorzata opawska
Żona Agnieszka opolska
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Jodok z Moraw, Jobst z Moraw (ur. w 1350 lub 1354, zm. 18 stycznia 1411) – margrabia Moraw, margrabia brandenburski 1388-1411, książę Luksemburga 1388-1411, antykról niemiecki 1410-1411 w opozycji do Zygmunta Luksemburskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z dynastii Luksemburgów. Był synem margrabiego morawskiego Jana Henryka i Małgorzaty z rodu Przemyślidów opawsko-raciborskich. Od 1375 współrządził Morawami wraz z bratem Prokopem, z którym toczył ustawiczną wojnę o hegemonię nad tą dzielnicą Czech. W 1383 z nominacji Wacława IV został wikariuszem Włoch. Jako człowiek majętny potrafił wykorzystać swoją fortunę do własnych celów politycznych. Dzięki pożyczkom udzielanym krewnym powiększył swoją domenę. W wyniku umowy finansowej z 1386 otrzymał od Zygmunta Luksemburskiego w zastaw Brandenburgię. W 1388 zadłużony u niego Wacław IV oddał mu w zastaw Luksemburg. Pozwoliło to Jodokowi z Moraw zbudować silne stronnictwo możnowładcze (Jednota Pańska), którego celem stało się odsunięcie od władzy króla w Czechach. W 1394 Jodok doprowadził do uwięzienia Wacława IV i przejął na rok faktyczną władzę w królestwie. Dążąc do detronizacji kuzyna zawiązał także sojusz polityczny z pretendującym do tronu niemieckiego Ruprechtem III Wittelsbachem i włączył się w wir polityki sukcesji tronu w Niemczech. W 1410 został przez część elektorów wybrany na króla niemieckiego przeciwko spadkobiercy Wacława IV, Zygmuntowi Luksemburskiemu. Władzy w Rzeszy nie udało mu się jednak przejąć, gdyż zmarł nagle w 1411. Był ostatnim antykrólem w Niemczech.

Zdaniem starszej literatury Jodok był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była Elżbieta, córka Władysława Opolczyka (urodzona w 1360 r., zmarła przed 1374). Po raz drugi ożenił się z Agnieszką córką Bolesława II opolskiego. Zdaniem nowszej literatury Jodok zawarł tylko jedno małżeństwo z Agnieszką, która używała także imienia Elżbieta. Jodok zmarł bezpotomnie.

Jodok z Moraw (ilustracja z Kroniki norymberskiej)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Henryk VII Luksemburski
 
 
 
 
 
 
 
Jan Luksemburski
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Małgorzata Brabancka
 
 
 
 
 
 
 
Jan Henryk Luksemburski
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Wacław II
 
 
 
 
 
 
 
Elżbieta Przemyślidka
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Guta von Habsburg
 
 
 
 
 
 
 
Jodok z Moraw
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mikołaj I opawski
 
 
 
 
 
 
 
Mikołaj II opawski
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Adelajda Habsburg
 
 
 
 
 
 
 
Małgorzata opawska
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Przemysław raciborski
 
 
 
 
 
 
 
Anna raciborska
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Anna czerska
 
 
 
 
 
 
p • d • e
Władcy Moraw
Moravia.svg
p • d • e
Władcy Brandenburgii
Margrabiowie
Marchii Północnej
Pierwsi
hrabiowie
Askańczycy
Arms of Brandenburg.svg
Margrabiowie
Brandenburgii
Askańczycy
Linia na Salzwedel
  • Otto III (1220–1267)
  • Jan III (1267–1268)
  • Otto V Długi (1267–1298)
  • Albrecht III (Brandenburgia) (1267–1300)
  • Otto VI Mały (1280–1286)
  • Herman (1298–1308)
  • Jan V (1308–1317)
    • Linia na Stendal
    Wittelsbachowie
    Elektorzy
    Brandenburgii
    Wittelsbachowie
    Luksemburgowie
    Hohenzollernowie
    Elektorzy
    Brandenburgii
    (w ramach Królestwa Prus)
    Hohenzollernowie
    p • d • e
    Władcy Luksemburga
    Luxembourge-Ardennes Arms of the Count of Luxembourg.svg
    Namur-Luxembourg
    Limburg-Luxembourg
    Walezjusze
    Habsburgowie
    Burbonowie
    Habsburgowie
    Habsburgowie
    lotaryńscy
    p • d • e
    Królowie niemieccy
    Konradyni
    Konrad I (911–918)
    Ludolfingowie
    Henryk I Ptasznik (919–936) • Arnulf Zły (antykról 919–921) • Otton I Wielki (936–973) • Otton II (koregent od 961, 973–983) • Otton III (983–1002) • Henryk II Święty (1002–1024)
    Dynastia salicka
    Konrad II (1024–1039) • Henryk III (koregent od 1028, 1039–1056) • Henryk IV (koregent 1054, 1056–1105) • Rudolf Szwabski (antykról 1077–1080) • Herman z Salm (antykról 1081–1088) • Konrad (III) Salicki (koregent od 1087, antykról 1093–1098) • Henryk V (korgent od 1099, 1105–1125)
    Supplinburgowie
    Lotar III (1125–1137)
    Hohenstaufowie
    Konrad III (antykról 1127–1135, król 1138–1152) • Henryk (VI) Berengar (koregent 1147–1150) • Fryderyk I Barbarossa (1152–1190) • Henryk VI (koregent od 1169, 1190–1197) • Filip Szwabski (1198–1208)
    Welfowie
    Otto IV (antykról 1198–1208, król 1208–1218)
    Hohenstaufowie
    Fryderyk II (koregent 1196–1197, 1215–1250) • Henryk VII (koregent 1220–1235, od 1231 antykról) • Konrad IV (koregent od 1237, 1250–1254)
    Wielkie bezkrólewie
    Henryk Raspe (antykról 1246–1247) • Wilhelm z Holandii (1254–1256, antykról od 1247) • Ryszard z Kornwalii (antykról 1256–1272) • Alfons z Kastylii (antykról 1257–1274)
    Habsburgowie
    Rudolf I (1273–1291)
    Nassau
    Adolf z Nassau (1292–1298)
    Habsburgowie
    Albrecht I (1298–1308)
    Luksemburgowie
    Henryk VII (1308–1313)
    Wittelsbachowie
    Ludwik IV Bawarski (1314–1347)
    Habsburgowie
    Fryderyk Piękny (antykról 1314–1322, koregent 1325–1332)
    Luksemburgowie
    Karol IV (antykról od 1347, król 1347–1378) • Gunter ze Schwarzburga (antykról 1349–1349) • Wacław (koregent od 1376, 1378–1400) • Fryderyk z Brunszwiku (antykról elekt 1400)
    Wittelsbachowie
    Ruprecht z Palatynatu (1400–1410)
    Luksemburgowie
    Zygmunt (1410–1437) • Jodok z Moraw (antykról 1410–1411)
    Habsburgowie
    Albrecht II (1438–1439) • Fryderyk III (1440–1493) • Maksymilian I (1493–1519) • Karol V (1519–1556) • Ferdynand I (koregent od 1531, 1556–1564) • Maksymilian II (koregent 1562, 1564–1576) • Rudolf II (koregent 1575, 1576–1612) • Maciej (1612–1619) • Ferdynand II (1619–1637) • Ferdynand III (koregent od 1636, 1637–1657) • Ferdynand IV (koregent 1653–1654) • Leopold I (1657–1705) • Józef I (koregent od 1687, 1705–1711) • Karol VI (1711–1740)
    Wittelsbachowie
    Karol VII (1742–1745)
    Habsburgowie-Lotaryńscy
    Franciszek I (1745–1765) • Józef II (koregent od 1764, 1765–1790) • Leopold II (1790–1792) • Franciszek II (1792–1806)
    Oficjalny tytuł królów niemieckich od XI wieku: król Rzymian
    Zobacz też: królowie frankijscy, święci cesarze rzymscy
    p • d • e
    Władcy Śląska (księstwo legnickie)
    Henryk III Biały (1248) • Bolesław II Rogatka (1248–1278) • Konrad I głogowski (1248–1251) • Henryk V Brzuchaty (1278–1290)
    Książęta
    jaworscy
    Henryk V Brzuchaty (1273–1278) • Henryk III głogowski (1290–1297) • Bernard, Henryk I (1301–1312) • Herman Brandenburski (1301–1305)
    Bernard Zwinny (1278–1286) • Bolko I Surowy (1278–1301)
    Henryk I (1312–1346) • Bolko II Mały (1346–1368) • Agnieszka Habsburska (1368–1392) • Władysław Opolczyk (1370–1401) • do korony czeskiej (1392)
    Bernard (1312–1326) • Bolko II Mały (1326–1368) • Henryk II (ok. 1334–1343/5) • Agnieszka Habsburska (1368–1392) • do korony czeskiej (1392)
    Bernard (1312–1322) • Bolko II (1322–1341) • Mikołaj Mały (1341–1358) • Agnieszka z Lichtenburka (1358–ok. 1360) • Bolko III (1358–1410) • Henryk I (1358–1366/85) • Jan (1410–1428) • Henryk II (1410–1420) • Puta z Častolovic (1429–1435) • Eufemia (1435–1443) • Wilhelm opawski (1443–1454) • Ernest opawski (1454–1456) • Jerzy z Podiebradów (1456–1462) • Wiktoryn z Podiebradów, Henryk I Starszy i Boček z Kunštátu (1462–1498) • Albrecht Podiebradowicz i Karol I Podiebradowicz (1498–1511) • Karol I Podiebradowicz (1511–1536) • Joachim Podiebradowicz, Henryk II Podiebradowicz, Jerzy II Podiebradowicz, Jan Podiebradowicz (1536–1542) • Fryderyk II Legnicki (1542–1547) • Fryderyk III Legnicki (1547–1551) • Jan Podiebradowicz (1551–1552) • Izabela Jagiellonka (1552–1559) • Jan Podiebradowicz (1559–1565) • Karol Krzysztof (1565–1569) • własność korony czeskiej (1569–1654) • Johann Weikhard von Auersperg (1654–1677) • Franz Ferdinand von Auersperg (1677–1706) • Franz Karl von Auersperg, (1706–1713) • Heinrich Josef Johann von Auersperg (1713–1783) • Karl Josef von Auersperg (1783–1791) • sprzedaż księstwa królowi pruskiemu (1791) • powstanie wolnego mniejszego państwa stanowego ziębicko-ząbkowickiego, które zakupił od korony Ludwig Wilhelm von Schlabrendorf (1795)
    Kłodzko
    Henryk IV Prawy (1273–1290) • Henryk VI Dobry (1327–1335) • Bolko II Ziębicki (1336–1341) • Jodok z Moraw (1380–1411) • Jerzy z Podiebradów (1458–1459) • Henryk I Starszy z Podiebradów, Wiktoryn z Podiebradów (1459–1486) • Boczek z Podiebradów (1459–1496) • Henryk I Starszy z Podiebradów (1459–1498) • Albrecht Podiebradowicz, Jerzy Podiebradowicz, Karol I Podiebradowicz (1498–1501) • Ulryk von Hardeck (od 1501) • Johann von Hardeck (do 1534) • Jan z Pernštejnu (od 1537) • Ernest Bawarski (od 1549) • do Czech (od 1561/7)
    Książęta
    legnicko-
    brzescy
    Henryk V Brzuchaty (1290–1296) • Bolesław III Rozrzutny (1296–1311) • Bolko I Surowy (1296–1301) • Henryk z Wierzbna (1301–1302) • Wacław II z dynastii Przemyślidów (regent) (1302–1305)
    Władysław I (1311–1312) • Bolesław III Rozrzutny (1312–1342) • Wacław I i Ludwik I Odnowiciel (1342–1345) • Ludwik I Odnowiciel (1345–1346) • Wacław I i Ludwik I Odnowiciel (1346–1349) • Wacław I (1349–1364) • Ludwik I Odnowiciel (1364–1373) • Ruprecht I (1364–1409) • Wacław II (1373–1413) • Bolesław IV (1373–1394) • Henryk VIII (1373–1398) • Ludwik II (1413–1436) • Elżbieta Hohenzollern (1436–1449) • bunt patrycjatu, Legnica do korony czeskiej (1449–1454) • Fryderyk I (1454–1488) • Jadwiga legnicka (1454–1466) • Ludmiła z Podiebradów (1488–1498) • Jan II, Fryderyk II i Jerzy I (1488–1495) • Fryderyk II i Jerzy I (1495–1505) • Fryderyk II (1505–1547) • Fryderyk III (1547–1551) • Henryk XI (1551–1556) • Jerzy II (1551–1556) • Fryderyk III (1556–1559) • Henryk XI (1559–1571) • Henryk XI i Fryderyk IV (1571–1576) • Fryderyk IV (1576–1580) • Henryk XI (1580–1581) • Fryderyk IV (1581–1596) • Joachim Fryderyk (1596–1602) • Jerzy Rudolf i Jan Chrystian (1602–1612) • Anna Maria Anhalcka (1602–1605) • Karol II Podiebradowicz (1605–1609) • Jerzy Rudolf (1612–1653) • okupacja wojsk cesarskich (1633–1648) • Jerzy III, Ludwik IV i Chrystian (1653–1654) • Ludwik IV (1654–1663) • Jerzy III i Chrystian (1663–1664) • Chrystian (1664–1672) • Jerzy IV Wilhelm (1672–1675) • Ludwika Anhalcka (1672–1675) • połączenie z domeną cesarską (1675)
    książęta legniccy (do 1345) • Wacław I (1345–1364) • książęta legniccy (1364–1436) • Elżbieta Hohenzollern (1436–1449) • Jan I (1449–1453) • Henryk X (1449–1452) • Fryderyk I (1453–1488) • Jadwiga legnicka (1453–1466) • książęta legniccy (1488–1562) • Jerzy II (1562–1586)
    Ludwik I Odnowiciel (1348–1398) • Henryk VII z Blizną (1398–1399) • Henryk IX i Ludwik II (1399–1400) • Henryk IX (1400–1419/20) • Rupert II (1420–1431) • Ludwik III (1431–1441) • Jan (1441–1453) • Henryk X (1441–1452) • Fryderyk I (1482–1488) • książęta legniccy (1488–1505) • Jerzy I (1505–1521) • Anna pomorska (1521–1550) • książęta legniccy (od 1550)
    książęta legniccy (do 1290) • Henryk III głogowski (1290–1297) • Bolko I Surowy (1297–1301) • książęta legniccy (1301–1345) • Wacław I (1345–1359) • Ludwik I Odnowiciel (1359–1398) • książęta lubińscy (1398–1453) • Fryderyk I (1453–1488) • Jadwiga legnicka (1453–1466) • książęta legniccy (od 1488)
    Bolesław III Rozrzutny (1311–1352) • Katarzyna Chorwacka (1352–1358) • Wacław I (1358) • Ludwik I Odnowiciel (1358–1398) • Bolko II Mały (1358–1368) • Henryk VII z Blizną (1398–1399) • Henryk IX i Ludwik II (1399–1400) • Ludwik II (1400–1436) • Henryk IX (1404–1405) • Elżbieta Hohenzollern (1436–1443) • Jan i Henryk X (1443–1450) • Mikołaj I (1450–1476) • Ludwik (1466–1476) • Jan II Dobry (1476–1481) • Fryderyk I (1481–1488) • Ludmiła z Podiebradów (1488–1503) • Fryderyk II i Jerzy I (1503–1505) • Jerzy I (1488–1521) • Fryderyk II (1521–1547) • Jerzy II (1547–1586) • Barbara Brandenburska (1586–1595) • Joachim Fryderyk (1595–1602) • Jan Chrystian i Jerzy Rudolf (1602–1612) • Anna Maria Anhalcka (1602–1605) • Karol II Podiebradowicz (1605–1609) • Jan Chrystian (1612–1639) • pod zarządem wojsk cesarskich (1633–1635) • Jerzy III, Ludwik IV i Chrystian (1639–1654) • Jerzy III (1654–1664) • Chrystian (1664–1672) • Jerzy IV Wilhelm (1672–1675) • Ludwika Anhalcka (1672–1675) • połączenie z domeną cesarską (1675)
    książęta brzescy (do 1400) • Henryk IX (1400–1419/20) • Wacław (1420–1423) • Ludwik III (1420–1441) • Małgorzata opolska (1441–1454) • Fryderyk I (1454–1488) • Elżbieta Hohenzollern (1454–1466) • książęta brzescy (1488–1586) • Joachim Fryderyk i Jan Jerzy (1586–1592) • Anna Wirtemberska (1592–1594) • Joachim Fryderyk (1594–1602) • książęta brzescy (1602–1654) • Chrystian (1654–1672) • Ludwika Anhalcka (1672–1680) • do korony czeskiej (1680–1691) • Jakub Ludwik Sobieski (1691–1737)
    Ludwik I Odnowiciel (1392–1395) • Henryk VII z Blizną (1395–1399) • do Oławy (od 1399)
    książęta ziębiccy (do 1385) • Przemysław I Noszak (1385–1410) • Bolesław I (1410–1416) • Kazimierz I (1410–1427) • Ludwik II (1427–1436) • Fryderyk I (1436–1488) • jak Niemcza (1488–1547) • Jerzy II (1547–1586) • Joachim Fryderyk i Jan Jerzy (1586–1592) • Joachim Fryderyk (1592–1602) • jak Niemcza (od 1602)
    Konrad I oleśnicki (1309–1323) • Bolesław III Rozrzutny (1323–1338) • Wacław I (1338–1341) • Kazimierz I cieszyński (1341) •Kazimierz III Wielki (1341–1348) • Bolesław III Rozrzutny (1348–1352) • Katarzyna Subić (1352–1358) • Wacław I (1358–1359) • Karol IV Luksemburski (1359–1378, Namysłów wcielony do ks. wrocławskiego zostaje częścią Królestwa Czech)
    do Namysłowa (do 1356) • Bolko II Mały (1356–1368) • Władysław Opolczyk (1368–1372) • Ludwik I Odnowiciel (1373–1396) • Henryk IX (1396–1400) • Ludwik II (1400–1413) • Henryk IX (1404–1405) • Konrad VII Biały (1413–1420) • Ludwik II (1420–1434) • Bernard Niemodliński (1434–1450) • Mikołaj I (1450–1476) • Ludwik (1466–1476) • Jan II Dobry i Mikołaj II (1476–1488) • Fryderyk I (1488) • Ludmiła z Podiebradów (1488–1503) • Fryderyk II i Jerzy I (1503–1505) • Jerzy I (1505–1506) • Jan II Dobry (1506–1532) • Ferdynand I Habsburg (1532–1536) • Fryderyk II (1536–1547) • Jerzy II (1547–1586) • Joachim Fryderyk i Jan Jerzy (1586–1592) • Joachim Fryderyk (1592–1602) • książęta brzescy (1602)
    Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jodok_z_Moraw&oldid=56229358”