Jodok z Moraw

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Jodok z Moraw
— z łaski Boga król Rzymian, elektor Brandenburgii, książę Luksemburga, margrabia Moraw —
ilustracja
Jodok z Moraw
margrabia Moraw
Okres panowania od 1375
do 1411
Poprzednik Jan Henryk Luksemburski
Następca Zygmunt Luksemburski
margrabia-elektor Brandenburgii
Okres panowania od 1386
do 1411
Poprzednik Zygmunt Luksemburski
Następca Zygmunt Luksemburski
książę Luksemburga
Okres panowania od 1388
do 1411
Poprzednik Wacław IV Luksemburski
Następca Elżbieta Luksemburska
antykról Niemiec
W opozycji do Zygmunta Luksemburskiego.
Okres panowania od 1 października 1410
do 18 stycznia 1411
Poprzednik Ruprecht z Palatynatu
Następca Zygmunt Luksemburski
Dane biograficzne
Dynastia Luksemburgowie
Data urodzenia 1350 lub 1354
Data śmierci 18 stycznia 1411
Ojciec Jan Henryk Luksemburski
Matka Małgorzata opawska
Żona Agnieszka opolska
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Jodok z Moraw, Jobst z Moraw (ur. w 1350 lub 1354, zm. 18 stycznia 1411) – margrabia Moraw, margrabia brandenburski 1388-1411, książę Luksemburga 1388-1411, antykról niemiecki 1410-1411 w opozycji do Zygmunta Luksemburskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z dynastii Luksemburgów. Był synem margrabiego morawskiego Jana Henryka i Małgorzaty z rodu Przemyślidów opawsko-raciborskich. Od 1375 współrządził Morawami wraz z bratem Prokopem, z którym toczył ustawiczną wojnę o hegemonię nad tą dzielnicą Czech. W 1383 z nominacji Wacława IV został wikariuszem Włoch. Jako człowiek majętny potrafił wykorzystać swoją fortunę do własnych celów politycznych. Dzięki pożyczkom udzielanym krewnym powiększył swoją domenę. W wyniku umowy finansowej z 1386 otrzymał od Zygmunta Luksemburskiego w zastaw Brandenburgię. W 1388 zadłużony u niego Wacław IV oddał mu w zastaw Luksemburg. Pozwoliło to Jodokowi z Moraw zbudować silne stronnictwo możnowładcze (Jednota Pańska), którego celem stało się odsunięcie od władzy króla w Czechach. W 1394 Jodok doprowadził do uwięzienia Wacława IV i przejął na rok faktyczną władzę w królestwie. Dążąc do detronizacji kuzyna zawiązał także sojusz polityczny z pretendującym do tronu niemieckiego Ruprechtem III Wittelsbachem i włączył się w wir polityki sukcesji tronu w Niemczech. W 1410 został przez część elektorów wybrany na króla niemieckiego przeciwko spadkobiercy Wacława IV, Zygmuntowi Luksemburskiemu. Władzy w Rzeszy nie udało mu się jednak przejąć, gdyż zmarł nagle w 1411. Był ostatnim antykrólem w Niemczech.

Zdaniem starszej literatury Jodok był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była Elżbieta, córka Władysława Opolczyka (urodzona w 1360 r., zmarła przed 1374). Po raz drugi ożenił się z Agnieszką córką Bolesława II opolskiego. Zdaniem nowszej literatury Jodok zawarł tylko jedno małżeństwo z Agnieszką, która używała także imienia Elżbieta. Jodok zmarł bezpotomnie.

Jodok z Moraw (ilustracja z Kroniki norymberskiej)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Henryk VII Luksemburski
 
 
 
 
 
 
 
Jan Luksemburski
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Małgorzata Brabancka
 
 
 
 
 
 
 
Jan Henryk Luksemburski
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Wacław II
 
 
 
 
 
 
 
Elżbieta Przemyślidka
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Guta von Habsburg
 
 
 
 
 
 
 
Jodok z Moraw
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mikołaj I opawski
 
 
 
 
 
 
 
Mikołaj II opawski
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Adelajda Habsburg
 
 
 
 
 
 
 
Małgorzata opawska
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Przemysław raciborski
 
 
 
 
 
 
 
Anna raciborska
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Anna czerska
 
 
 
 
 
 
p • d • e
Władcy Moraw
Moravia.svg
p • d • e
Władcy Brandenburgii
Margrabiowie
Marchii Północnej
Pierwsi
hrabiowie
Dytryk (965–983) • Hodo (985–993) • Lotar (993–1003) • Werner (1003–1009) • Bernard I (1009–1018) • Bernard II (1018–1045) • Wilhelm (1045–1056) • Lotar Udo I (1056–1057) • Lotar Udo II (1057–1082) • Henryk I (1082–1087) • Lotar Udo III (1087–1106) • Rudolf I (1106–1111) • Helperich z Plötzkau (1111–1112) • Rudolf I (1112–1114) • Henryk II (1114–1128) • Lotar Udo IV (1128–1130) • Konrad z Plötzkau (1130–1133)
Brandenburg Wappen.svg
Margrabiowie
Brandenburgii
Askańczycy
Albrecht I Niedźwiedź (1157–1170) • Otto I (1170–1184) • Otto II Szczodry (1184–1205) • Albrecht II (1205–1220)
Linia na Salzwedel
Otto III (1220–1267) • Jan III (1267–1268) • Otto V Długi (1267–1298) • Albrecht III (Brandenburgia) (1267–1300) • Otto VI Mały (1280–1286) • Herman (1298–1308) • Jan V (1308–1317)
Linia na Stendal
Jan I Askańczyk (1220–1266) • Jan II (1266–1281) • Konrad (1266–1304) • Otto IV ze Strzałą (1266–1308) • Otto VII (1291–1297) • Henryk I bez Ziemi (1294–1318) • Jan IV (1304–1305) • Waldemar Wielki (1304–1319) • Henryk II Dziecię (1318–1320)
Ludwik I (1320–1351) • Ludwik VI Rzymianin (1351–1356)
Elektorzy
Brandenburgii
Wittelsbachowie
Ludwik VI Rzymianin (1356–1366) • Otto V Leniwy (1366–1373)
Karol IV (1373–1378) • Zygmunt (1378–1388) • Jodok z Moraw (1388–1411) • Zygmunt (1411–1415)
Fryderyk I (1411–1440) • Fryderyk Gruby (1440–1463) • Fryderyk II Żelazny (1440–1470) • Albrecht III Achilles (1470–1486) • Jan Cycero (1486–1499) • Joachim I Nestor (1499–1535) • Jan (1535–1571) • Joachim II Hektor (1535–1571) • Jan Jerzy (1571–1598) • Joachim Fryderyk (1598–1608) • Jan Zygmunt (1608–1620) • Jerzy Wilhelm (1620–1640) • Fryderyk Wilhelm I (Wielki Elektor) (1640–1688) • Fryderyk III (1688–1701)
Elektorzy
Brandenburgii
(w ramach Królestwa Prus)

Fryderyk I (1701-1713) • Fryderyk Wilhelm I (1713–1740) • Fryderyk II Wielki (1740–1786)

• Fryderyk Wilhelm II (1786–1797) • Fryderyk Wilhelm III (1797–1806)
p • d • e
Władcy Luksemburga
Luxembourge-Ardennes
Zygfryd I (963–998) • Henryk I (998–1026) • Henryk II (1026–1047) • Giselbert (1047–1059) • Konrad I (1059–1086) • Henryk III (1086–1096) • Wilhelm I (1096–1130) • Konrad II (1130–1136)
Arms of the Count of Luxembourg.svg
Namur-Luxembourg
Henryk IV Ślepy (1136–1196) • Ermezynda I (1196–1247) • Tybald, hrabia Baru (1196–1214) • Walram III z Limburga (1214–1226)
Limburg-Luxembourg
Henryk V (1247–1281) • Henryk VI (1281–1288) • Henryk VII (1288–1313) • Jan I (1313–1346) • Karol I (1346–1353) • Wacław I, od 1354 książę Luksemburga (1353–1383) • Wacław II (1383–1388) • Jodok z Moraw (1388–1411) • Elżbieta I (1411–1443) • Antoni I Brabancki (1411–1415) • Jan III (1418–1425)
Walezjusze
Filip I Dobry (1443–1467) • Karol II Zuchwały (1467–1477) • Maria I (1477–1482)
Habsburgowie
Filip II Piękny (1482–1506) • Karol III (1506–1556) • Filip III (1556–1598) • Izabela Klara Eugenia Habsburg i Albrecht VII Habsburg (1598–1621) • Filip IV (1621–1665) • Karol IV (1665–1700)
Burbonowie
Filip V (1700–1713)
Habsburgowie
Karol V (1713–1740) • Maria II (1740–1780)
Habsburgowie
lotaryńscy
Józef I (1780–1790) • Leopold I (1790–1792) • Franciszek I (1792–1794)
p • d • e
Królowie niemieccy
Konradyni
Konrad I (911–918)
Ludolfingowie
Henryk I Ptasznik (919–936) • Arnulf Zły (antykról 919–921) • Otton I Wielki (936–973) • Otton II (koregent od 961, 973–983) • Otton III (983–1002) • Henryk II Święty (1002–1024)
Dynastia salicka
Konrad II (1024–1039) • Henryk III (koregent od 1028, 1039–1056) • Henryk IV (koregent 1054, 1056–1105) • Rudolf Szwabski (antykról 1077–1080) • Herman z Salm (antykról 1081–1088) • Konrad (III) Salicki (koregent od 1087, antykról 1093–1098) • Henryk V (korgent od 1099, 1105–1125)
Supplinburgowie
Lotar III (1125–1137)
Hohenstaufowie
Konrad III (antykról 1127–1135, król 1138–1152) • Henryk (VI) Berengar (koregent 1147–1150) • Fryderyk I Barbarossa (1152–1190) • Henryk VI (koregent od 1169, 1190–1197) • Filip Szwabski (1198–1208)
Welfowie
Otto IV (antykról 1198–1208, król 1208–1218)
Hohenstaufowie
Fryderyk II (koregent 1196–1197, 1215–1250) • Henryk VII (koregent 1220–1235, od 1231 antykról) • Konrad IV (koregent od 1237, 1250–1254)
Wielkie bezkrólewie
Henryk Raspe (antykról 1246–1247) • Wilhelm z Holandii (1254–1256, antykról od 1247) • Ryszard z Kornwalii (antykról 1256–1272) • Alfons z Kastylii (antykról 1257–1274)
Habsburgowie
Rudolf I (1273–1291)
Nassau
Adolf z Nassau (1292–1298)
Habsburgowie
Albrecht I (1298–1308)
Luksemburgowie
Henryk VII (1308–1313)
Wittelsbachowie
Ludwik IV Bawarski (1314–1347)
Habsburgowie
Fryderyk Piękny (antykról 1314–1322, koregent 1325–1332)
Luksemburgowie
Karol IV (antykról od 1347, król 1347–1378) • Gunter ze Schwarzburga (antykról 1349–1349) • Wacław (koregent od 1376, 1378–1400) • Fryderyk z Brunszwiku (antykról elekt 1400)
Wittelsbachowie
Ruprecht z Palatynatu (1400–1410)
Luksemburgowie
Zygmunt (1410–1437) • Jodok z Moraw (antykról 1410–1411)
Habsburgowie
Albrecht II (1438–1439) • Fryderyk III (1440–1493) • Maksymilian I (1493–1519) • Karol V (1519–1556) • Ferdynand I (koregent od 1531, 1556–1564) • Maksymilian II (koregent 1562, 1564–1576) • Rudolf II (koregent 1575, 1576–1612) • Maciej (1612–1619) • Ferdynand II (1619–1637) • Ferdynand III (koregent od 1636, 1637–1657) • Ferdynand IV (koregent 1653–1654) • Leopold I (1657–1705) • Józef I (koregent od 1687, 1705–1711) • Karol VI (1711–1740)
Wittelsbachowie
Karol VII (1742–1745)
Habsburgowie-Lotaryńscy
Franciszek I (1745–1765) • Józef II (koregent od 1764, 1765–1790) • Leopold II (1790–1792) • Franciszek II (1792–1806)
Oficjalny tytuł królów niemieckich od XI wieku: król Rzymian
Zobacz też: królowie frankijscy, święci cesarze rzymscy
p • d • e
Władcy Śląska (księstwo legnickie)
Henryk III Biały (1248) • Bolesław II Rogatka (1248–1278) • Konrad I głogowski (1248–1251) • Henryk V Brzuchaty (1278–1290)
Książęta
jaworscy
Henryk V Brzuchaty (1273–1278) • Henryk III głogowski (1290–1297) • Bernard, Henryk I (1301–1312) • Herman Brandenburski (1301–1305)
Bernard Zwinny (1278–1286) • Bolko I Surowy (1278–1301)
Henryk I (1312–1346) • Bolko II Mały (1346–1368) • Agnieszka Habsburska (1368–1392) • Władysław Opolczyk (1370–1401) • do korony czeskiej (1392)
Bernard (1312–1326) • Bolko II Mały (1326–1368) • Henryk II (ok. 1334–1343/5) • Agnieszka Habsburska (1368–1392) • do korony czeskiej (1392)
Bernard (1312–1322) • Bolko II (1322–1341) • Mikołaj Mały (1341–1358) • Agnieszka z Lichtenburka (1358–ok. 1360) • Bolko III (1358–1410) • Henryk I (1358–1366/85) • Jan (1410–1428) • Henryk II (1410–1420) • Puta z Častolovic (1429–1435) • Eufemia (1435–1443) • Wilhelm Opawski (1443–1454) • Ernest Opawski (1454–1456) • Jerzy z Podiebradów (1456–1462) • Wiktoryn z Podiebradów, Henryk I Starszy i Boček z Kunštátu (1462–1498) • Albrecht Podiebradowicz i Karol I Podiebradowicz (1498–1511) • Karol I Podiebradowicz (1511–1536) • Joachim Podiebradowicz, Henryk II Podiebradowicz, Jerzy II Podiebradowicz, Jan Podiebradowicz (1536–1542) • Fryderyk II Legnicki (1542–1547) • Fryderyk III Legnicki (1547–1551) • Jan Podiebradowicz (1551–1552) • Izabela Jagiellonka (1552–1559) • Jan Podiebradowicz (1559–1565) • Karol Krzysztof (1565–1569) • własność korony czeskiej (1569–1654) • Johann Weikhard von Auersperg (1654–1677) • Franz Ferdinand von Auersperg (1677–1706) • Franz Karl von Auersperg, (1706–1713) • Heinrich Josef Johann von Auersperg (1713–1783) • Karl Josef von Auersperg (1783–1791) • sprzedaż księstwa królowi pruskiemu (1791) • powstanie wolnego mniejszego państwa stanowego ziębicko-ząbkowickiego, które zakupił od korony Ludwig Wilhelm von Schlabrendorf (1795)
Kłodzko
Henryk IV Prawy (1273–1290) • Henryk VI Dobry (1327–1335) • Bolko II Ziębicki (1336–1341) • Jodok z Moraw (1380–1411) • Jerzy z Podiebradów (1458–1459) • Henryk I Starszy z Podiebradów, Wiktoryn z Podiebradów (1459–1486) • Boczek z Podiebradów (1459–1496) • Henryk I Starszy z Podiebradów (1459–1498) • Albrecht Podiebradowicz, Jerzy Podiebradowicz, Karol I Podiebradowicz (1498–1501) • Ulryk von Hardeck (od 1501) • Johann von Hardeck (do 1534) • Jan z Pernštejnu (od 1537) • Ernest Bawarski (od 1549) • do Czech (od 1561/7)
Książęta
legnicko-
brzescy
Henryk V Brzuchaty (1290–1296) • Bolesław III Rozrzutny (1296–1311) • Bolko I Surowy (1296–1301) • Henryk z Wierzbna (1301–1302) • Wacław II z dynastii Przemyślidów (regent) (1302–1305)
Władysław I (1311–1312) • Bolesław III Rozrzutny (1312–1342) • Wacław I i Ludwik I Odnowiciel (1342–1345) • Ludwik I Odnowiciel (1345–1346) • Wacław I i Ludwik I Odnowiciel (1346–1349) • Wacław I (1349–1364) • Ludwik I Odnowiciel (1364–1373) • Ruprecht I (1364–1409) • Wacław II (1373–1413) • Bolesław IV (1373–1394) • Henryk VIII (1373–1398) • Ludwik II (1413–1436) • Elżbieta Hohenzollern (1436–1449) • bunt patrycjatu, Legnica do korony czeskiej (1449–1454) • Fryderyk I (1454–1488) • Jadwiga legnicka (1454–1466) • Ludmiła z Podiebradów (1488–1498) • Jan II, Fryderyk II i Jerzy I (1488–1495) • Fryderyk II i Jerzy I (1495–1505) • Fryderyk II (1505–1547) • Fryderyk III (1547–1551) • Henryk XI (1551–1556) • Jerzy II (1551–1556) • Fryderyk III (1556–1559) • Henryk XI (1559–1571) • Henryk XI i Fryderyk IV (1571–1576) • Fryderyk IV (1576–1580) • Henryk XI (1580–1581) • Fryderyk IV (1581–1596) • Joachim Fryderyk (1596–1602) • Jerzy Rudolf i Jan Chrystian (1602–1612) • Anna Maria Anhalcka (1602–1605) • Karol II z Podiebradów (1605–1609) • Jerzy Rudolf (1612–1653) • okupacja wojsk cesarskich (1633–1648) • Jerzy III, Ludwik IV i Chrystian (1653–1654) • Ludwik IV (1654–1663) • Jerzy III i Chrystian (1663–1664) • Chrystian (1664–1672) • Jerzy IV Wilhelm (1672–1675) • Ludwika Anhalcka (1672–1675) • połączenie z domeną cesarską (1675)
książęta legniccy (do 1345) • Wacław I (1345–1364) • książęta legniccy (1364–1436) • Elżbieta Hohenzollern (1436–1449) • Jan I (1449–1453) • Henryk X (1449–1452) • Fryderyk I (1453–1488) • Jadwiga legnicka (1453–1466) • książęta legniccy (1488–1562) • Jerzy II (1562–1586)
Ludwik I Odnowiciel (1348–1398) • Henryk VII z Blizną (1398–1399) • Henryk IX i Ludwik II (1399–1400) • Henryk IX (1400–1419/20) • Rupert II (1420–1431) • Ludwik III (1431–1441) • Jan (1441–1453) • Henryk X (1441–1452) • Fryderyk I (1482–1488) • książęta legniccy (1488–1505) • Jerzy I (1505–1521) • Anna pomorska (1521–1550) • książęta legniccy (od 1550)
książęta legniccy (do 1290) • Henryk III głogowski (1290–1297) • Bolko I Surowy (1297–1301) • książęta legniccy (1301–1345) • Wacław I (1345–1359) • Ludwik I Odnowiciel (1359–1398) • książęta lubińscy (1398–1453) • Fryderyk I (1453–1488) • Jadwiga legnicka (1453–1466) • książęta legniccy (od 1488)
Bolesław III Rozrzutny (1311–1352) • Katarzyna Chorwacka (1352–1358) • Wacław I (1358) • Ludwik I Odnowiciel (1358–1398) • Bolko II Mały (1358–1368) • Henryk VII z Blizną (1398–1399) • Henryk IX i Ludwik II (1399–1400) • Ludwik II (1400–1436) • Henryk IX (1404–1405) • Elżbieta Hohenzollern (1436–1443) • Jan i Henryk X (1443–1450) • Mikołaj I (1450–1476) • Ludwik (1466–1476) • Jan II Dobry (1476–1481) • Fryderyk I (1481–1488) • Ludmiła Podiebrad (1488–1503) • Fryderyk II i Jerzy I (1503–1505) • Jerzy I (1488–1521) • Fryderyk II (1521–1547) • Jerzy II (1547–1586) • Barbara Brandenburska (1586–1595) • Joachim Fryderyk (1595–1602) • Jan Chrystian i Jerzy Rudolf (1602–1612) • Anna Maria Anhalcka (1602–1605) • Karol II z Podiebradów (1605–1609) • Jan Chrystian (1612–1639) • pod zarządem wojsk cesarskich (1633–1635) • Jerzy III, Ludwik IV i Chrystian (1639–1654) • Jerzy III (1654–1664) • Chrystian (1664–1672) • Jerzy IV Wilhelm (1672–1675) • Ludwika Anhalcka (1672–1675) • połączenie z domeną cesarską (1675)
książęta brzescy (do 1400) • Henryk IX (1400–1419/20) • Wacław (1420–1423) • Ludwik III (1420–1441) • Małgorzata opolska (1441–1454) • Fryderyk I (1454–1488) • Elżbieta Hohenzollern (1454–1466) • książęta brzescy (1488–1586) • Joachim Fryderyk i Jan Jerzy (1586–1592) • Anna Wirtemberska (1592–1594) • Joachim Fryderyk (1594–1602) • książęta brzescy (1602–1654) • Chrystian (1654–1672) • Ludwika Anhalcka (1672–1680) • do korony czeskiej (1680–1691) • Jakub Ludwik Sobieski (1691–1737)
Ludwik I Odnowiciel (1392–1395) • Henryk VII z Blizną (1395–1399) • do Oławy (od 1399)
książęta ziębiccy (do 1385) • Przemysław I Noszak (1385–1410) • Bolesław I (1410–1416) • Kazimierz I (1410–1427) • Ludwik II (1427–1436) • Fryderyk I (1436–1488) • jak Niemcza (1488–1547) • Jerzy II (1547–1586) • Joachim Fryderyk i Jan Jerzy (1586–1592) • Joachim Fryderyk (1592–1602) • jak Niemcza (od 1602)
Bolesław III Rozrzutny (1323–1338) • Wacław I (1338–1341) • Kazimierz III Wielki (1341–1348) • Bolesław III Rozrzutny (1348–1352) • Ludwik I Odnowiciel (1353–1398) • Henryk VII z Blizną (1398–1399)
do Namysłowa (do 1356) • Bolko II Mały (1356–1368) • Władysław Opolczyk (1368–1372) • Ludwik I Odnowiciel (1373–1396) • Henryk IX (1396–1400) • Ludwik II (1400–1413) • Henryk IX (1404–1405) • Konrad VII Biały (1413–1420) • Ludwik II (1420–1434) • Bernard Niemodliński (1434–1450) • Mikołaj I (1450–1476) • Ludwik (1466–1476) • Jan II Dobry i Mikołaj II (1476–1488) • Fryderyk I (1488) • Ludmiła z Podiebradów (1488–1503) • Fryderyk II i Jerzy I (1503–1505) • Jerzy I (1505–1506) • Jan II Dobry (1506–1532) • Ferdynand I Habsburg (1532–1536) • Fryderyk II (1536–1547) • Jerzy II (1547–1586) • Joachim Fryderyk i Jan Jerzy (1586–1592) • Joachim Fryderyk (1592–1602) • książęta brzescy (1602)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jodok_z_Moraw&oldid=52864590”