Przejdź do zawartości

José Ramos-Horta

Przejrzana
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
José Ramos-Horta
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

José Manuel Ramos-Horta

Data i miejsce urodzenia

26 grudnia 1949
Dili

Prezydent Timoru Wschodniego
Okres

od 20 maja 2022

Przynależność polityczna

Krajowy Kongres Odbudowy Timoru

Poprzednik

Francisco Guterres

Prezydent Timoru Wschodniego
Okres

od 20 maja 2007
do 20 maja 2012

Przynależność polityczna

niezależny

Poprzednik

Xanana Gusmão

Następca

Taur Matan Ruak

Premier Timoru Wschodniego
Okres

od 26 czerwca 2006
do 19 maja 2007

Poprzednik

Marí Alkatiri

Następca

Estanislau da Silva

podpis
Odznaczenia
Wielki Mistrz Orderu Timoru Wschodniego Order Australii (cywilny) Krzyż Wielki Orderu Rio Branco (Brazylia) Order José Martí (Kuba) Wielki Łańcuch Orderu Infanta Henryka (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu Wolności (Portugalia) Order Amílcara Cabrala 1 klasy

José Manuel Ramos-Horta (ur. 26 grudnia 1949 w Dili) – timorski prawnik i polityk, minister spraw zagranicznych (2002–2006) i premier Timoru Wschodniego (2006–2007). Prezydent Timoru Wschodniego w latach 2007–2012 i ponownie od 2022.

W 1996 wraz z Carlosem Filipe Ximenesem Belo otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla za pracę na rzecz sprawiedliwego i pokojowego rozwiązania konfliktu w Timorze Wschodnim[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Pochodzi z grupy etnicznej Mestiço. Jego ojciec był Portugalczykiem, a matka Timorczynką pochodzenia portugalskiego[2].

Ramos-Horta studiował prawo międzynarodowe w Haskiej Akademii Prawa Międzynarodowego oraz na Uniwersytecie Antiochii w Yellow Springs w stanie Ohio, gdzie w 1984 uzyskał tytuł Master of Arts w dziedzinie studiów nad pokojem, ze specjalizacją w zakresie prawa międzynarodowego i stosunków międzynarodowych.  Odbył szkolenie w zakresie praw człowieka w Międzynarodowym Instytucie Praw Człowieka w Strasburgu. W 1983 roku ukończył studia podyplomowe z zakresu amerykańskiej polityki zagranicznej na Uniwersytecie Columbia[3].

W okresie okupacji tego terytorium przez Indonezję był działaczem na rzecz niepodległości i rzecznikiem ruchu oporu w latach 1975–1999. Przez lata jeździł po świecie, aby wypraszać u międzynarodowych instancji wsparcie w walce o wolność dla swojej ojczyzny, Timoru Wschodniego. Po dekolonizacji Timoru Wschodniego (dawnej kolonii portugalskiej) w 1975, terytorium to zajęła Indonezja. José Ramos Horta, przywódca Rewolucyjnego Frontu na rzecz Niepodległości Timoru Wschodniego, latami starał się przekonać szefów najbardziej wpływowych państw i organizacji, że jego rodakom należy udzielić pomocy. Interweniował między innymi w ONZ-owskiej Komisji Praw Człowieka i Radzie Bezpieczeństwa. Bardzo długo jego starania spotykały się jedynie z deklaracjami bez pokrycia. Po wielu latach starań José Ramosa Horty, w 1999 udało się doprowadzić do referendum, w którym mieszkańcy Timoru Wschodniego zdecydowanie odrzucili indonezyjski projekt autonomii i opowiedzieli się za niepodległością.

Minister spraw zagranicznych Timoru Wschodniego do 25 czerwca 2006. Premier od 26 czerwca 2006 do 19 maja 2007. Następnie zwyciężył w wyborach prezydenckich. 11 lutego 2008 José Ramos Horta został ranny podczas ataku rebeliantów na jego dom. Po otrzymaniu wstępnej pomocy medycznej, został przetransportowany do Australii w stanie krytycznym, lecz niezagrażającym życiu[4][5]. Jego obowiązki w kraju przejął 13 lutego 2008 przewodniczący parlamentu, Fernando de Araujo[6]. 17 kwietnia 2008 prezydent powrócił do sprawowania funkcji.

W wyborach prezydenckich z 17 marca 2012 ubiegał się o reelekcję. Nie przeszedł jednakże do drugiej tury wyborów. Zdobył 17,48% głosów poparcia, przegrywając z Francisco Guterresem (28,76%) oraz Taurem Matanem Ruakiem (25,71%)[7][8], który ostatecznie został wybrany na urząd prezydenta[9]. Po odejściu z urzędu prezydenta Ramos-Horta został mianowany w styczniu 2013 specjalnym przedstawicielem ONZ i szefem Zintegrowanego Biura Narodów Zjednoczonych ds. Budowania Pokoju w Gwinei Bissau (UNIOGBIS)[10].

Zwyciężył w wyborach prezydenckich w 2022 roku[11]. 20 maja 2022 został zaprzysiężony na drugą kadencję[12].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. The Nobel Peace Prize 1996 [online], NobelPrize.org [dostęp 2024-06-28] (ang.).
  2. Jose Ramos-Horta | Biography, Nobel Prize, & Facts | Britannica [online], www.britannica.com, 3 czerwca 2024 [dostęp 2024-06-28] (ang.).
  3. José Ramos-Horta | Speakers | MIT World [online], web.archive.org, 16 lipca 2011 [dostęp 2024-06-28] [zarchiwizowane z adresu 2011-07-16].
  4. Shot East Timor leader 'critical', BBC News, 11 lutego 2008.
  5. Laureat pokojowego Nobla ciężko ranny podczas puczu na Timorze, gazeta.pl, 12 lutego 2008.
  6. New poll if Ramos Horta recovery slow, The Australian Financial Review, 14 lutego 2008.
  7. East Timor president Ramos-Horta concedes election defeat. Reuters, 19 marca 2012. [dostęp 2012-04-19]. (ang.).
  8. Democratic Republic of Timor-Leste Election for President. March 17, 2012 [online], IFES Election Guide [dostęp 2022-10-19] (ang.).
  9. Former East Timor independence fighter wins presidency – election official. Reuters, 17 kwietnia 2012. [dostęp 2012-04-19]. (ang.).
  10. Jose Ramos-Horta | Biography, Nobel Prize, & Facts | Britannica [online], www.britannica.com, 3 czerwca 2024 [dostęp 2024-06-28] (ang.).
  11. East Timor President Jose Ramos-Horta admits poll defeat. s. bbc.com. [dostęp 2022-05-20]. (ang.).
  12. Nobel laureate sworn in as East Timor leader on independence anniversary. s. france24.com. [dostęp 2022-05-20]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]