José de San Martín

José de San Martín

José de San Martín – portret
Data i miejsce urodzenia	25 lutego 1778 Yapeyú
Data śmierci	17 sierpnia 1850
Prezydent Peru
Okres	od 28 lipca 1821 do 20 września 1822
Następca	Francisco Luna Pizarro

José Francisco de San Martín y Matorras (ur. 25 lutego 1778, zm. 17 sierpnia 1850) – generał argentyński i przywódca powstania południowych narodów Ameryki Południowej przeciw hiszpańskiemu panowaniu. Bohater narodowy Argentyny, Chile i Peru.

Urodził się w urzędniczej rodzinie w hiszpańskim Wicekrólestwie La Platy. Edukację pobierał w Hiszpanii. Tam też rozpoczął karierę wojskową. Walczył z Portugalczykami w Afryce i Francuzami w Hiszpanii (powstanie przeciwko Napoleonowi I).

W 1812 rozpoczął walkę o niepodległość Argentyny (1816). Dowodził wojskami, które dokonały inwazji na Boliwię; w 1817 odniósł zwycięstwo w bitwie pod Chacabuco.

W marcu 1818 jego oddziały wkroczyły do Santiago, w kwietniu wygrał bitwę pod Maipú. W lipcu 1821 zajął Limę, stolicę Peru.

Po spotkaniu z Simonem Bolivarem 26 lipca 1822 zrezygnował z dowództwa na rzecz Bolivara oraz wycofał się z życia publicznego. W 1824 opuścił Amerykę Południową i udał się na emigrację do Francji.

W 1880 jego szczątki zostały przewiezione do Buenos Aires.

Jego imieniem jest nazwane bardzo wysokie argentyńskie odznaczenie państwowe ustanowione 17 grudnia 1957 – Order Wyzwoliciela San Martina.

Bibliografia

• John Callan James Metford: José de San Martín. Argentine revolutionary [w:] Encyclopædia Britannica (www.britannica.com)