Józef Czajkowski

Józef Czajkowski
	; Portret Józefa Czajkowskiego, pędzla Olgi Boznańskiej 1894
Data i miejsce urodzenia	21 stycznia 1872 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	27 lipca 1947 ; Warszawa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	malarstwo, architektura, grafika
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Józef Czajkowski (ur. 21 stycznia 1872 w Warszawie, zm. 27 lipca 1947 tamże)^[1] – polski malarz, architekt, grafik, pedagog.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Brat malarza Stanisława Czajkowskiego. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium (1892–1895)^[2], Académie Julian w Paryżu, Akademii Rzemiosła Artystycznego w Wiedniu. W latach 1894–1895 kształcił się na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i na tamtejszej Politechnice.

Wykładał w krakowskiej ASP, na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie i w warszawskiej ASP. W 1913 założył Wydział Architektury w krakowskiej ASP, na której do 1919 roku prowadził katedrę architektury wnętrz. Był dyrektorem Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1923–1924 oraz 1927–1929^[3]. Jako profesor zwyczajny warszawskiej ASP został przeniesiony na własną prośbę w stan spoczynku z dniem 31 sierpnia 1938^[4].

W roku 1901 został członkiem elitarnego Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka” oraz był współzałożycielem „Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana”. Od 1914 był członkiem stowarzyszenia „Warsztaty Krakowskie”. W 1926 współzałożył „Spółdzielnię Artystów ŁAD”.

Był mężem aktorki teatralnej Lety Walewskiej (zm. 1929)^[5]. Wcześniej jedyny narzeczony Olgi Boznańskiej, jednak zerwał zaręczyny^[6].

Pochowany obok brata Stanisława na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera Aleja Zasłużonych-1-29,30)^[7].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1938)^[8]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)^[9]

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Malował głównie pejzaże, portrety i sceny rodzajowe. Tworzył m.in. w stylu secesji. Autor licznych projektów, m.in. mebli, witraży, plakatów, kilimów i okładek książek. W swej twórczości nawiązywał do polskiej sztuki ludowej^[10].

Obrazy[edytuj | edytuj kod]

(wg źródła^[11])

Pejzaż ze ścieżką (1897)
Kirkut (1900)
Sad w zimie (1900) – Muzeum Narodowe, Kraków
Zima. Paw w ogrodzie (1901) – Lwowska Galeria Sztuki, Lwów
Cmentarz Ojców Reformatów w Krakowie^[12] (1903)
Wieś podkrakowska (1908) – Muzeum Narodowe, Kielce
Autoportret (1938)
Letni dzień

Projekty[edytuj | edytuj kod]

Projekt dworu w Opinogórze (1908) (niezrealizowany)
Projekt gmachu Muzeum Techniczno-Przemysłowego w Krakowie (współautorstwo) (ok. 1908)
Współautor projektu Wielkiego Krakowa (1910) wraz z W. Ekielskim, T. Stryjeńskim, L. Wojtyczką, K. Wyczyńskim.
Projekt pawilonu polskiego na Międzynarodową Wystawę Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu (1925) (zrealizowany, złoty medal w dziedzinie architektury)

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Portret malarza Stanisława Czajkowskiego, brata artysty (1898), Muzeum Narodowe w Warszawie
Sad w zimie (1900), Muzeum Narodowe w Krakowie
Portret żony artysty, Lety Czajkowskiej (ok. 1905), Muzeum Narodowe w Warszawie
Cmentarz klasztorny w Krakowie (1903)
Leżąca (1917), Muzeum Narodowe w Krakowie

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Czajkowski Józef. slownikprojektantow.pl. [dostęp 2019-11-11]. (pol.).
↑ Czajkowski, Józef. porta-polonica.de. [dostęp 2023-06-23].
↑ Poczet rektorów. asp.waw.pl. [dostęp 2018-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-11)].
↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 8, s. 304, 10 sierpnia 1938.
↑ Leta Walewska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2022-06-16] .
↑ AngelikaA. Kuźniak AngelikaA., Boznańska : non finito, Wydanie pierwsze, Kraków 2019, s. 127, s. 134, ISBN 978-83-08-06808-3, OCLC 1137263613 [dostęp 2023-04-08], Cytat: "Józef Czajkowski, młodszy od Olgi o 7 lat, jedyny jej narzeczony.", "Czajkowski zrywa zaręczyny." (pol.).
↑ Cmentarz Stare Powązki: Józef Czajkowski, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2018-02-11] .
↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za zasługi na polu sztuki i pracy społecznej”.
↑ Dz. U. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za działalność artystyczną”.
↑ Guillaume Janneau: Encyklopedia sztuki dekoracyjnej. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1978, s. 70.
↑ Józef Czajkowski. artyzm.com. [dostęp 2011-09-29].
↑ Po 66 latach odzyskano obraz Czajkowskiego. policja.pl, 2011-09-27. [dostęp 2011-09-28]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

M. Wallis, 1974: Secesja. Wydanie II. Wydawnictwo Arkady, Warszawa.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Prace Józefa Czajkowskiego w bibliotece Polona

[1] Czajkowski Józef. slownikprojektantow.pl. [dostęp 2019-11-11]. (pol.).

[2] Czajkowski, Józef. porta-polonica.de. [dostęp 2023-06-23].

[3] Poczet rektorów. asp.waw.pl. [dostęp 2018-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-11)].

[4] Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 8, s. 304, 10 sierpnia 1938.

[5] Leta Walewska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2022-06-16] .

[6] AngelikaA. Kuźniak AngelikaA., Boznańska : non finito, Wydanie pierwsze, Kraków 2019, s. 127, s. 134, ISBN 978-83-08-06808-3, OCLC 1137263613 [dostęp 2023-04-08], Cytat: "Józef Czajkowski, młodszy od Olgi o 7 lat, jedyny jej narzeczony.", "Czajkowski zrywa zaręczyny." (pol.).

[7] Cmentarz Stare Powązki: Józef Czajkowski, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2018-02-11] .

[8] M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za zasługi na polu sztuki i pracy społecznej”.

[9] Dz. U. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za działalność artystyczną”.

[10] Guillaume Janneau: Encyklopedia sztuki dekoracyjnej. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1978, s. 70.

[artyzm-11] Józef Czajkowski. artyzm.com. [dostęp 2011-09-29].

[policja-12] Po 66 latach odzyskano obraz Czajkowskiego. policja.pl, 2011-09-27. [dostęp 2011-09-28]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]