Józef Krzyżański
| |
| Data i miejsce urodzenia |
17 marca 1898 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
9 lipca 1987 |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Odznaczenia | |
| |
Józef Krzyżański (ur. 17 marca 1898 w Hnilicach Wielkich, zm. 9 lipca 1987 w Poznaniu) – artysta malarz kapista związany ze środowiskiem poznańskim.
Życie i działalność[edytuj | edytuj kod]
Urodził się na Podolu w rodzinie ziemiańskiej. Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowniach Stanisława Kamockiego i Teodora Axentowicza. Dyplom krakowskiej ASP uzyskał w 1924. W latach 1925–1929 kontynuował studia malarskie w filii krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w Paryżu u Józefa Pankiewicza zostając jego asystentem. Od lat 30. XX wieku tworzył w Poznaniu. Posiadał majątek w Trzaskowie[1]. Malował przede wszystkim pejzaże i portrety, również akty, pozostając pod wpływem fowistów i ekspresjonistów. Domeną jego było malarstwo olejne.
W okresie międzywojennym jego prace były wystawiane między innymi: w warszawskiej „Zachęcie” (1922, 1932), w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Poznaniu (1924, 1932), w Pałacu Sztuki w Krakowie (1931), w Muzeum Historii Sztuki w Łodzi (1936), w Instytucie Propagandy Sztuki w Warszawie (1938 z Tadeuszem Piotrem Potworowskim), także w Paryżu w Salonie Niezależnych i w Nowym Jorku na Wystawie Światowej w 1939[2]. Łącznie jego prace prezentowane były na około 250 wystawach w Polsce i na całym świecie w omawianym okresie, jak i po II wojnie światowej (1959, 1962). Określany jest mianem „jednego z najciekawszych malarzy kolorystów związanych z Poznaniem”[3]. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Na budynku, w którym mieszkał przy ul. Krakowskiej 30 w Poznaniu, umieszczono tablicę pamiątkową autorstwa Józefa Petruka[4].
Związki rodzinne[edytuj | edytuj kod]
W 1936 r. ożenił się z Haliną Górską, romanistką, z którą miał syna Jacka i córkę Ewę[5].
Córka Ewa Trzeciakowska z domu Krzyżańska, prawniczka, jest żoną historyka Lecha Trzeciakowskiego[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Robert Domżał: Nadciąga lepszy klimat dla miłośników golfa. Głos Wielkopolski, 2010-10-18. [dostęp 2012-04-24]. (pol.).
- ↑ Wystawa Światowa w Nowym Jorku w 1939 roku: jedna z największych wystaw światowych otwarta przez prezydenta USA Franklina Delano Roosevelta oraz Alberta Einsteina 30 kwietnia 1939. Zwiedziły ją ponad 44 miliony ludzi. Obrazy J. Krzyżańskiego, które zdobiły na niej Pawilon Polski, zostały zdeponowane w USA na czas II wojny światowej. Po wojnie powróciły do Polski i zostały zwrócone artyście.
- ↑ redPor: Album poświęcony Józefowi Krzyżańskiemu. Gazeta Wyborcza, 2002-01-18. [dostęp 2012-04-24]. (pol.).
- ↑ Jarosław Mulczyński, Historia pisana na murach. Tablice pamiątkowe w Poznaniu po 1945 roku, w: Kronika Miasta Poznania, nr 2/2001, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2001, ss.251–252, ISSN 0137-3552
- ↑ Wielkopolski Słownik Biograficzny (red. A. Gąsiorowski, J. Topolski), Warszawa-Poznań 1981, s. 388-389 ISBN 83-01-02722-3
- ↑ Trzeciakowski Lech - historyk, profesor PAN; matura 1951. marcinek.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-22)]. Nota biograficzna w serwisie marcinek.net
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wielka Encyklopedia PWN. T. 31. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2005, s. 199. ISBN 83-01-14419-X.
- Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa – Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 388–389. ISBN 83-01-027-22-3.
- Ewa Krzyżańska-Trzeciakowska: Józef Krzyżański – album. Poznań: Gazeta Handlowa sp. z o.o., 2001. ISBN 83-91-54-47-0-2.
- Wydarzenia w Poznaniu. „Kronika Miasta Poznania”. 4, s. 157, 1988.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Józef Krzyżański. [dostęp 2012-04-24]. (pol.).
- redPor: Album poświęcony Józefowi Krzyżańskiemu. Gazeta Wyborcza, 2002-01-18. [dostęp 2012-04-24]. (pol.).