Józef Lubomirski (1751–1817)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Józef Lubomirski
Ilustracja
portret pędzla Giovanni Battisty Lampiego z około 1791 roku
Herb
Szreniawa bez Krzyża
Rodzina

Lubomirscy herbu Szreniawa bez Krzyża

Data urodzenia

1751

Data i miejsce śmierci

30 lipca 1817
Równe

Ojciec

Stanisław Lubomirski

Matka

Ludwika Pociejówna

Żona

Ludwika Sosnowska

Rodzeństwo

Ludwika (Potocka)
Franciszek Ksawery Lubomirski
Aleksander Lubomirski (zm. 1804)
Michał Lubomirski (1752–1825)

Odznaczenia
Order Orła Białego Order Świętego Stanisława (Rzeczpospolita Obojga Narodów) Order św. Huberta (Bawaria)
Multimedia w Wikimedia Commons

Józef Lubomirski herbu Szreniawa bez Krzyża (ur. w 1751 roku[1][2] – zm. 30 lipca 1817 roku w Równem) – polski książę Świętego Cesarstwa Rzymskiego, generał lejtnant wojsk koronnych, kasztelan kijowski, starosta romanowski, członek Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej, wolnomularz[3], członek konfederacji targowickiej[4], kawaler maltański (w zakonie od 1804 roku, kawaler Honoru i Dewocji w Wielkim Przeoracie Katolickim w Rosji[5].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Stanisława Lubomirskiego wojewody kijowskiego i bracławskiego, rodzony brat Michała, również generała lejtnanta, dziedzic Równego z przyległościami. Żonaty z Ludwiką Sosnowską, niegdyś ukochaną Tadeusza Kościuszki, która wniosła mu w posagu olbrzymie dobra szarogrodzkie (jej ojciec hetman Józef Sylwester Sosnowski wygrał je w karty w 1768 roku). Mieli troje dzieci, Henryka Ludwika i Fryderyka Wilhelma oraz córkę Helenę.

Od 1774 roku starosta romanowski i dowódca chorągwi pancernej. Poseł na sejm 1778 roku z województwa kijowskiego[6]. Poseł na sejm 1782 roku z województwa kijowskiego[7]. W latach 1786–1788 szef 12 regimentu pieszego koronnego. Potem szef 5 regimentu konnego koronnego[8]. W 1791 roku wziął pożyczkę w banku holenderskim pod zastaw majątku Równe[9]. Generał lejtnant z 1792 r. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego[10]. Poparł Konstytucję 3 Maja, jednak nie walczył w jej obronie, wymawiając się złym stanem zdrowia. Pozostał w służbie za czasów przejęcia władzy przez Konfederację Targowicką, przydzielony do 4 Dywizji w Kamieńcu Podolskim. Rychło zredukowany ze względu na brak znajomości służby liniowej. Od 1790 r. kasztelan kijowski.

Początkowo jeden z najbogatszych magnatów polskich. Pionier uprzemysłowienia kraju. Zakładał manufaktury i fabryki m.in. znaną wytwórnię fajansu w Korcu. W grudniu 1794 roku w obliczu bankructwa przekazał cały swój majątek żonie Ludwice Sosnowskiej, która doprowadziła go do dobrego stanu.

Był członkiem loży wolnomularskiej Doskonała Tajemnica w 1786 roku i mistrzem loży Polak Dobroczynny w 1787 roku[11].

Kawaler Orderu Orła Białego i Orderu Świętego Stanisława, w 1773 roku odznaczony został Orderem Świętego Huberta[12].

Założyciel Józefgrodu, czyli późniejszej Bałty.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Jerzy Kowecki, Józef Lubomirski, [w:] Internetowy Polski Słownik Biograficzny, t. XVIII, Instytut Historii PAN/Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny, 1973 [dostęp 2024-02-26].
  2. ↑ Lubomirski, Józef (1751-1817) [online], Deskryptory Biblioteki Narodowej [dostęp 2024-02-26].
  3. ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008, 2008, 865.
  4. ↑ Korrespondent Warszawski Donoszący Wiadomości Kraiowe y Zagraniczne. 1792, no 53, s. 465.
  5. ↑ Jerzy Baranowski, Marcin Libicki, Andrzej Rottermund, Maria Starnawska, Zakon Maltański w Polsce, Warszawa 2000, s. 213.
  6. ↑ Witold Filipczak, Sejm 1778 roku, Warszawa 2000, s. 347.
  7. ↑ Dyaryusz Seymu Wolnego Ordynaryinego Warszawskiego Szescio-Niedzielnego Roku [...] MDCCLXXXII, Warszawa [1782], [b.n.s].
  8. ↑ Machynia i Srzednicki 2002 ↓, s. 462.
  9. ↑ Państwowy Instytut Sztuki [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (72.2010) [online], digi.ub.uni-heidelberg.de [dostęp 2020-01-02] (niem.).
  10. ↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 311.
  11. ↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738–1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 248.
  12. ↑ Stanisław Łoza, Order domowy rycerski p.w. świętego Huberta, w: Broń i Barwa, 1935, r. II, nr 3, s. 63.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Mariusz Machynia, Czesław Srzednicki: Oficerowie Rzeczypospolitej Obojga Narodów 1717-1794. T.1: Oficerowie wojska koronnego, cz.1: Sztaby i kawaleria. Kraków: Księgarnia Akademicka. Wydawnictwo Naukowe, 2002. ISBN 83-71-88-500-8.
  • H. P Kosk, Generalicja polska, t. 1, Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 1998.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Józef_Lubomirski_(1751–1817)&oldid=73135089”