Kępice

Kępice
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Ul. Niepodległości w Kępicach
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	słupski
Gmina	Kępice
Prawa miejskie	1 stycznia 1967
Burmistrz	Magdalena Majewska
Powierzchnia	6,11 km²
Wysokość	33,2 do 113 m n.p.m.
Populacja (30.06.2023); • liczba ludności; • gęstość	; 3 275; 536,00 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 59
Kod pocztowy	77–230
Tablice rejestracyjne	GSL
	Położenie na mapie gminy Kępice Kępice
	Położenie na mapie Polski Kępice
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Kępice
	Położenie na mapie powiatu słupskiego Kępice
	54°14′28″N 16°53′23″E/54,241111 16,889722
TERC (TERYT)	2212054
SIMC	0977344
	Urząd miejskiul. Niepodległości 6; 77–230 Kępice
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa

Kępice (do 1946 Businko^[4], kaszb. Kãpice^[5], niem. Hammermühle^[6]) – miasto w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, położone na skraju Wysoczyzny Polanowskiej w dolinie rzeki Wieprzy, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kępice. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. słupskiego, teraz należy do woj. pomorskiego.

Z historycznego punktu widzenia Kępice związane są z Pomorzem Zachodnim^[7].

Miasto, otoczone lasami Puszczy Słupskiej

W okolicy znajduje się kilka jezior np. Obłęskie, Kryształek (nazwa gwarowa z powodu bardzo czystej wody), Łętowo, Jezioro Korzybie, Przyjezierze, Nakło. Przez miasto przepływa rzeka Wieprza.

Według danych z 31 grudnia 2022 Kepice liczyły 3 307 mieszkańców^[8]

Nazwa

Rada Języka Kaszubskiego proponuje kaszubską formę nazwy Kãpice^[9].

Historia

W X–XII w. poniżej zakładu garbarskiego w zakolu Wieprzy znajdował się gródek, po którym pozostał obrys wałów, czyli grodzisko. Przez wieki był to teren puszczy. Przyspieszony rozwój osadnictwa zaczął się w drugiej połowie XIX w.

W dolinie Wieprzy na wschód od Warcina znajdowała się kuźnia. 7 lipca 1867 ówczesny pruski premier Otto von Bismarck zakupił od Wernera Ewalda von Blumenthala majątek Warcino, dzięki dotacji w wysokości 400 tys. talarów uzyskanej po zwycięskiej wojnie prusko-austriackiej. W 1868 Bismarck zlecił wybudowanie nad Wieprzą papierni "Papierfabrik Hammermühle". Następnie powstał większy zakład w Kruszce (Fuchsmühle). Papiernie te, które od 1889 funkcjonowały pod nazwą "Varziner Papierfabrik A.G.", stały się największym przedsiębiorstwem przemysłowym na niemieckim Pomorzu Wschodnim i znaczącym producentem banknotów. Obok zakładów powstały nowe osiedla. Wraz z zakończeniem budowy linii kolejowej ze Szczecinka przez Miastko do Słupska miejscowość uzyskała dworzec kolejowy, a przez położone 7 km na północ Korzybie połączenie z linią Sławno-Bytów. W roku 1898 nowym właścicielem został Wilhelm von Bismarck, syn kanclerza Rzeszy i nadprezydent Prus Wschodnich. Po jego śmierci dobra warcińskie odziedziczył jego jedyny syn Wilhelm Nikolaus von Bismarck (1896–1940).

Po roku 1890 na potrzeby papierni i tartaku zostały uruchomione elektrownie wodne. W 1918 r. na Wieprzy istniał system czterech elektrowni: w Kępce (Kampmühle), Kruszce (Fuchsmühle), Biesowicach (Beßwitz) i Kępicach (Hammermühle). Wszystkie one, oprócz elektrowni w Kępce (obecnie zabytek), zostały zniszczone w czasie II wojny światowej.

W wyniku reformy administracyjnej w 1928 doszło do scalenia osiedli znajdujących się na terenie niwy warcińskiej (Varziner Flur), czyli Kruszki, Kępic, Kępki i dworca kolejowego w jedną gminę w ramach powiatu miasteckiego pod nazwą Kępice. Coraz więcej ludzi znajdowało zatrudnienie w przemyśle. Liczba mieszkańców w 1939 wzrosła do 2169 osób.

W czasie II wojny światowej w papierniach na przymusowych robotach pracowało wielu Polaków. Wytwarzano w nich fałszywe amerykańskie dolary i angielskie funty szterlingi, służące destabilizacji gospodarek USA i Wielkiej Brytanii. Oprócz tego w czasie wojny produkowano w Kępicach i Kruszce śmigła i szyby na wyposażenie samolotów myśliwskich. Niemcy utworzyli w mieście dwa podobozy pracy przymusowej obozu jenieckiego Stalag II B^[10].

Wśród polskich robotników przymusowych istniała komórka organizacji konspiracyjnej Odra, która została rozbita przez Gestapo w 1944.

Po ciężkich walkach w okresie między 2 i 4 marca 1945 Kępice zostały zdobyte przez Armię Czerwoną. Urządzenia fabryczne zostały zdemontowane przez Rosjan w latach 1946/47.

Po zakończeniu wojny miejscowość przeszła pod polski zarząd. Rozpoczął się proces wysiedlania ludności niemieckiej i zastępowania jej przez przesiedleńców z głębi kraju i kresów wschodnich spoza linii Curzona. Przez pierwsze powojenne miesiące ówczesna wieś nosiła nazwę Businko^[11];, a stacja kolejowa Businko Korzybskie. Nazwę Kępice wprowadzono rozporządzeniem Ministerstwa Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 roku^[12].

W miejsce zdemontowanej papierni i fabryki celulozy uruchomiono w 1957 garbarnię. Kępickie Zakłady Garbarskie Kegar zatrudniały do 1000 pracowników i posiadały zakłady filialne w Białogardzie i Dębnicy Kaszubskiej. Zostały sprywatyzowane w 1996. W 1958 pracownicy garbarni odbudowali zdemontowaną elektrownię wodną w Kępicach. W 1980 elektrownia została przekazana w użytkowanie do Zakładu Energetycznego w Słupsku. W 1996 dokonano gruntownej modernizacji jej urządzeń.

Przez pierwsze 15 powojennych lat Kępice były grupą niewielkich osiedli. Dopiero w styczniu 1959 otrzymały status osiedla robotniczego. Dzięki garbarni miejscowość szybko się rozwijała i 1 stycznia 1967 r. Kępice otrzymały prawa miejskie.

Demografia

Rok	Liczba ludności
1905	414
1930	1400
1933	2008
1939	2169
1946	1107
1950	631
1960	2049
1970	2878
1978	3106
1987	4156
2007	3778^[13]
2022	3307^[8]

Piramida wieku mieszkańców Kępic w 2014 roku^[8].

Transport

Przez Kępice przebiega Droga wojewódzka nr 208. Alternatywną drogą do miasta jest droga lokalna z Ciecholuba. Dobra jakość dróg powoduje krótki czas dojazdu do pobliskich miast [Słupsk - 35 minut, Miastko 32 minuty czy Koszalin 1 godzina].

Głównym przewoźnikiem autobusowym obsługującym linie do Kępic jest PKS Bytów. Obsługuje on kursy do Słupska i Miastka a także kursy szkolne do pobliskich wsi.

Przez miasto przebiega niezelektryfikowana linia kolejowa nr 405 z dwoma przystankami kolejowymi na terenie miasta Kępice i Kępka.Oba przystanki obsługuje przewoźnik Polregio.Jednak aby skorzystać z pociągów pośpiesznych należy udać do Słupska lub Sławna.

Miasta partnerskie

Wspólnoty wyznaniowe

Ludzie związani z Kępicami‎ ‎

Z tym tematem związana jest kategoria: ‎‎Ludzie związani z Kępicami‎.

Przypisy

↑ kepice.pl. [dostęp 2011-10-03].
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 7 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-08] .
↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2023-11-29] (pol.).
↑ Jarosław Kociuba "Pomorze. Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach dawnego Księstwa Pomorskiego", Walkowska Wydawnictwo Szczecin 2012
↑ Uchwała nr 6 2010 – Nazwy miast, wsi gminnych i sołeckich – Skarbnica Kaszubska [online] [dostęp 2023-12-21] (pol.).
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
↑ Kępice, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-01-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-15] .
↑ ^a ^b ^c Rocznik Demograficzny 2023 - Podstawowe informacje o liczbie i strukturze ludności Polski w 2022 r.
↑ FelicjaF. Baska-Borzyszkowska FelicjaF. i inni, Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2017, s. 207, ISBN 978-83-62137-50-3 .
↑ Les Kommandos. Stalag IIB Hammerstein, Czarne en Pologne. [dostęp 2024-10-18]. (fr.).
↑ Słownik współczesnych nazw geograficznych Pomorza Zachodniego z nazwami przejściowymi z lat 1945-1948. Tadeusz Białecki (red.). Szczecin: Książnica Pomorska w Szczecinie, 2002, s. 96. ISBN 83-87879-34-7.
↑ M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262, s. 4
↑ Dane Głównego Urzędu Statystycznego: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2008 r.). [dostęp 2016-05-06].
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-06-05] .

Linki zewnętrzne

Kępice On-line Serwis Gminy Kępice
Kępice Info Serwis Informacyjny Gminy Kępice. kepice.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-22)].

[gus-1] .pl. [dostęp 2011-10-03].

[gus2022-2] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 7 grudnia 2022 [dostęp 2022-12-08] .

[populacja2023-3] Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2023-11-29] (pol.).

[4] Jarosław Kociuba "Pomorze. Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach dawnego Księstwa Pomorskiego", Walkowska Wydawnictwo Szczecin 2012

[5] Uchwała nr 6 2010 – Nazwy miast, wsi gminnych i sołeckich – Skarbnica Kaszubska [online] [dostęp 2023-12-21] (pol.).

[MP-6] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)

[7] Kępice, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-01-15] [zarchiwizowane z adresu 2023-01-15] .

[Populacja2018-8] Rocznik Demograficzny 2023 - Podstawowe informacje o liczbie i strukturze ludności Polski w 2022 r.

[9] FelicjaF. Baska-Borzyszkowska FelicjaF. i inni, Polsko-kaszubski słownik nazw miejscowych, Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, 2017, s. 207, ISBN 978-83-62137-50-3 .

[10] Les Kommandos. Stalag IIB Hammerstein, Czarne en Pologne. [dostęp 2024-10-18]. (fr.).

[11] Słownik współczesnych nazw geograficznych Pomorza Zachodniego z nazwami przejściowymi z lat 1945-1948. Tadeusz Białecki (red.). Szczecin: Książnica Pomorska w Szczecinie, 2002, s. 96. ISBN 83-87879-34-7.

[12] M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262, s. 4

[gus2-13] Dane Głównego Urzędu Statystycznego: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2008 r.). [dostęp 2016-05-06].

[14] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-06-05] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Miasto	Kępice
Wsie	Barcino Barwino Biesowice Bronowo Ciecholub Darnowo Korzybie Mzdowo Obłęże Osowo Płocko Podgóry Przytocko Pustowo Warcino Żelice
Kolonie	Gościeradz Mielęcino
Osady	Biesowice Borzysław Chorowo Chorówko Jabłonna Kaczyno Kotłowo Lipnik Łośnik Murowaniec Mzdowiec Mzdówko Nakło Osieki Polichno Przyjezierze Przytocko Radzikowo Suliszewo
Osady leśne	Biesowiczki Brzezinka Jabłoniec Kawka Potoczek
Części miasta	Kępka Kruszka
Część wsi	Węgorzyno
Pozostałe miejscowości	Kolonia Bronowo Kolonia Podgóry Kuźnik Łużki Osieczki Szoferajka Zawistowo

Miasta	Kępice Kobylnica Ustka
Gminy miejskie	Ustka
Gminy miejsko-wiejskie	Kępice Kobylnica
Gminy wiejskie	Damnica Dębnica Kaszubska Główczyce Potęgowo Redzikowo (do 2023 Słupsk) Smołdzino Ustka

Przynależność wojewódzka	woj. gdańskie (1945–46) woj. szczecińskie (1946–50) woj. koszalińskie (1950–75)
Miasta	Biały Bór (← od 1958) Kępice (od 1967) Miastko
Osiedla (1954–72)	Kępice (1959–66)
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Barcino (do 1954) Biały Bór (od 1973) Kawcze (do 1954) Kępice (od 1973) Koczała (od 1973) Kołczygłowy (do 1954) Łubno (do 1954) Miastko (od 1973) Trzebielino (od 1973) Wałdowo (do 1954) Warcino (do 1954) Wołcza Wielka (do 1954) Żabno (od 1973)
Gromady (1954–72)	Barcino (1954–72) Biały Bór (← 1958–72) Dretyń (1954–68) Gumieniec (1954–59) Kawcze (1954–72) ~~Kazimierz~~(←~~1958~~) Kępice (1954–72) Koczała (← 1958–72) Kołczygłowy (1954–57 →) Lubkowo (1954–61) Łobzowo (1954–71) Miastko (1961–72) Miłocice (1954–61) Mzdowo (1954–57) Pietrzykowo (← 1955–59) Płocko (1954–61) Role (1954–57) Sępolno Wielkie (1954–57) Starkowo (1954–59) Trzebielino (1954–72) Wałdowo (1954–71) Żabno (1971–72)

Miasta na prawach powiatu	Gdańsk Gdynia Słupsk Sopot
Miasta powiatowe	Bytów Chojnice Człuchów Kartuzy Kościerzyna Kwidzyn Lębork Malbork Nowy Dwór Gdański Pruszcz Gdański Puck Starogard Gdański Sztum Tczew Wejherowo
Miasta gminne	Brusy Czarna Woda Czarne Czersk Debrzno Dzierzgoń Gniew Hel Jastarnia Kępice Kobylnica Krynica Morska Łeba Miastko Nowy Staw Pelplin Prabuty Reda Rumia Skarszewy Skórcz Władysławowo Ustka Żukowo